ادبیات دراماتیک ایران در طول حیات خود از مناظر مختلفی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. آن چه مسلم است اطلاعات خام و اولیه در ارتباط با تاریخ نمایشنامه نویسی ایران کم نیست اما نسبت به این که تا چه میزان این داده ها به اطلاعاتی هدفمند و موثر در زمینه نقد و تحلیل متون دراماتیک تبدیل شده اند، جواب قاطعی نمی توان داد. گرچه از تلاش های صورت پذیرفته توسط برخی پژوهشگران این عرصه در زمینه های مختلف درام...

این مقاله قصد دارد الگوی داستانی نمایشنامۀ داستان دور و دراز سفر سلطان به... دیار فرنگ را با روش فراداستان نگارانه ای که در ادبیات داستانی پسامدرن رایج شده است، مطابقت دهد. فراداستان حاصل رواج دیدگاهی در ادبیات است که در مخالفت با نحلۀ رئالیسم ادبی، می کوشد تا چارچوب ارجاع داستان به واقعیت را مورد شک قرار دهد. در این نوع از داستان، عناصر داستانی مانند طرح، شخصیت، زمان و مکان جایگزینی از واقعیت ...

در این پژوهش تلاش شده است تا مهم ترین جایگاه و جلوه های نمایشی اسطوره آرش کمانگیر در مجموعه آثار ادبیات نمایشی معاصر ایران بررسی و تبیین گردد. آرش کمانگیر که بر اساس متون موجود مربوط به قبل از اسلام فقط در تیر یَشت در چند کَردَه از او یاد شده است در شاهنامه فردوسی به اشاره ای اندک ولی با احترام فراوان به او بسنده شده است ولی با این وجود این کهن اسطوره و قهرمان ملی ایرانیان در کنار چند اسطوره دیگر ...

نقد فمینستی تاریخ تئاتر جهان، نشان گر این نکته است که هنر نمایش، در طول دوران حیات خویش، موفق به بازنمایی تصویر حقیقی از زنان نبوده است. سلطه مذکر بر تمامی ابزارهای قدرت و ارتباط جمعی، شیوه مرسوم اداره تمامی جوامع در طول تاریخ و پدرسالاری، فرهنگ مسلط جهان بوده است. از این رو در بیشترین زمان از تاریخ تئاتر، یا با غیبت زنان مواجهیم و یا با تصاویر کلیشه ای و غیرواقعی از آنها. کلیشه های خیالی زنان،...

این تحقق پس از شناساندن نظامی و سبک و شیوه ی شاعری او ، به بحث پیرامون زبان نمایشی پرداخته، اهمیت زبان نمایشی او را مطرح کرده و چرایی و چگونگی وجود زبان نمایشی را در منظومه های داستانی وی ، مورد مداقه قرار داده است. انواع وکارکردهای زبان نمایشی نظامی و تبیین آنها در پنج گنج او در پی آمده است . هدف از انجام این تحقیق شناسایی ظرفیت های پنج گنج نظامی از نظر زبان نمایشی بود تا بر اساس قابلیت های ا...

حکومتهای توتالیتر ویژگی های منحصر به فردی دارند که تاثیر عمیقی بر سطوح مختلف جامعه دارند که هنر نیز از این مسئله مستثنی نمی باشد. از آنجایی که این نوع حکومتها هنر را با تعریفی جدید ارائه می دهند، بنابراین بر هنری چون تئاتر تاثیر گذار هستند. متونی که برای تئاتر نوشته می شوند تحت تاثیر این نوع حکومت دستخوش تحول قرار می گیرند و دچار ویژگی هایی می شوند که در دوره های قبل یا بعد از توتالیتر این ویژگ...

در این مقاله‘ دو قهرمان همانند‘ از دو دسته ی ادبی مختلف‘ رستم از ادبیات حماسی ایران با کوهولین از ادبیات نمایشی ایرلند- مقابله شده اند. بررسی همانندی این دو قهرمان به منزله ی ارزیابی شباهت ها و تفاوت های طرح داستانی نمایشنامه کوهولین و داستان رستم و سهراب شاهنامه ی فردوسی است. از این رو و به همین ضرورت است که کردارهای رستم و کوهولین در جریان داستان مورد ارزیابی قرار گرفته کردارهای قهرمانانی اسط...

در پژوهش حاضر ؛آیرونی؛ به عنوان یک صنعت ادبی، هنری کارآمد که در طول تاریخ همواره در بافت بزرگترین آثار نویسندگان حضور داشته، مورد بررسی قرار می گیرد. آیرونی حوزه گسترده ای از مفاهیم که در اثر تضاد میان ؛بود و نمود؛ و ؛تظاهر و واقعیت؛ به وجود می آیند را در بر می گیرد. این فن در ایران کاملا شناخته شده نیست و انتخاب واژه های متعدد و ناهمگون به عنوان معادل آن در طنز، طعنه، کنایه، تعریض، مطالیبه، طر...

معمولاً قرون وسطی را دوران زوال ادبیات نمایشی دانسته اند، زمانی که قدرت کلیسا «بازیگری» را ناجور می دانست، مگر آن که خود بر آن نظارت یا در آن شرکت داشته باشد. این گفتار، با نگاهی به پاره ای از شگردهای مردم در اجرای نمایش های رایج در اروپای غربی در قرون وسطی، به نقش پویای مردم در دگرگونی و شکل دهی متون نمایشی آن دوران می پردازد. با این سخن، می توان گفت که متون نمایشی قرون وسطی خود جایگاه تنش های ...

بررسی انتقادی ادبیات نمایشی گذشته ایران و شناخت نویسندگان آنها ، به منظور بهره گیری از تجربه های نمایشی این نویسندگان و آشکارسازی بخشهای فراموش شده تاریخ تئاتر ایران و ثبت این بخشها ، ضرورت دارد، زیرا اطلاعات موجود و پژوهشهای انجام شده در این زمینه ، اندک هستند. این موضوع در باره رضا کمال شهرزاد و آثارش نیز صدق می کند. رضا کمال شهرزاد ، ازنمایشنامه نویسان دوره رضا شاه است که نمایشنامه های بسیار...