نظریة استعارة شناختی معتقد است که زبان عادی و زبان ادبی، از جهاتی در مفهوم سازی مفاهیم شبیه هم و از جهاتی متفاوتند. مقاله حاضر، در صدد پرداختن به خلاقیت های حافظ در تصور مفهوم عشق در چارچوب این نظریه است. مفهوم عشق در شعر حافظ به کمک راهبردها یا ابزارهای شناختی رایجی چون استعاره، تصویر، مجاز و جاندارپنداری مفهوم سازی می شود، اما به نظر می رسد حافظ شیوه های خلاقانه تری را در استعاره های شعری عشق...

استعاره پیش از پیدایش زبان‌شناسی شناختی، بیشتر رویکردی برای زیبایی‌آفرینی و روشی برای ابداع‌های هنری بود؛ اما با طرح نظریة استعارة مفهومی، استعاره ابزاری برای تفکر و اندیشه به شمار رفت که در سراسر زندگی بشر جریان دارد و بسیاری از مفاهیم انتزاعی به کمک آن مفهوم‌سازی می‌شود. استعاره‌های مربوط به احساسات، به‌ویژه استعارة عشق، در متون ادبی از فراوانی بسیاری برخوردار است. این مقاله به بررسی استعارة ...

این نوشتار می کوشد تا با مقایسه ی تطبیقی مقوله ی «عشق» در اندیشه ی دو شاعر نامّ آشنای جهان، شکسپیر و حافظ، شواهدی به دست دهد تا نشان از اشتراک اندیشه های آن دو در این باب باشد. بی آنکه بخواهیم آبشخورهایی مشترک برای آن دو بتراشیم و یا در صدد اثبات تأثیر پذیری یکی از دیگری باشیم، کوشیده ایم نگاه یک سان و زاویه ی دید همسان آن دو را به عشق و مفاهیم پیرامون آن بررسی کنیم. گویی شکسپیر و حافظ، ورای تفا...

سپهری از شاعران بنام معاصر است. درباره شعر و اندیشه های عرفانی او دیدگاه های فراوانی مطرح شده است. برخی مبانی شعر او را برگرفته از عرفان ایرانی اسلامی و یا عرفان هندی و شرقی دانسته اند و البته برخی نیز شعر او را تهی از عرفان می دانند. تاکنون پژوهشی به مقایسه کاربرد مفاهیم و اصطلاحات عرفانی در شعر سپهری و گفتار عارفان مسلمان نپرداخته است. گزینش واژگان، مدخلی بر طرز تفکر شاعران است؛ به همین سبب پ...

استعاره‌ در مفهوم‌سازی و در نحوۀ درک افراد، نقشِ مهمی را ایفا می‌کند و امروزه به‌‌عنوان یکی از ابزارهایِ تشکیل‌دهندۀ نظام شناختیِ انسان محسوب می‌شود. با بررسی استعارات در هر زبانی می‌توان تا حدی به اندرون ذهن کاربران آن زبان راه یافت. به‌سختی می‌توان باور کرد عشق که لطیفه‌ای روحانی و عاطفی و مطلوب همۀ افراد و ملت‌هاست، به چیزی چون جنگ انگاشته شود که منفور همگان است؛ امّا در اد...

«عشق» مهم‌ترین مقولة ادبیات عرفانی است که گسترة مفهومی آن از چهارچوب پدیدارهای هستی تا فراسوی عالم حس فراتر رفته‌است و بیشتر اندیشه‌های متعالی حکما و عرفای اسلامی در این مقوله متجلی شده‌است. در این میان، سه رویکرد مهم فلسفی، عرفانی و رویکردی که حدّ فاصل این دو است، طیف‌هایی از خیال و اندیشة خود را برای تبیین و تشریح مقولة عشق به‌کار بسته‌اند. دو کتاب عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی و مشارق أنوا...

این پژوهش در پی بررسی موضوع عشق درداستان خسرو و شیرین نظامی، براساس دیدگاه های گیدنز، دانینو و مری ایوانز است. مسئلۀ اصلی آن، پاسخ به این پرسش است که مفاهیم و ویژگی های عشق در نظریه های غربی را ، تا چه میزان می توان با انواع عشق در این داستان تطبیق داد؟ گیدنز، سیر تحول مفهوم عشق در غرب را، برمبنای تاریخ عشق، بر سه گونه تقسیم می کند: 1. عشق شورانگیز؛ 2. عشق رمانتیک؛ 3. عشق سیال. دانینو ،عشق را ن...

ابراهیم ناجی، شاعر سرشناس معاصر مصر و حسین منزوی، پدر غزل معاصر ایران، ­از جمله شاعرانی هستند که با جادوی عشق، آثار جاودانی بر تارک ادبیّات حک نموده­ و پیوسته از عشق، درد، تنهایی و احساسات صادقانه خود سروده­اند. پژوهش حاضر بر آن است عاشقانه­های این دو شاعر معاصر را با رویکرد تطبیقی بررسی نماید و به ماهیت عشق و چگونگی بازتاب آن، در کنار مفاهیمی همچون دین، وصال، انتظار، زن، خیال، عفّت، رهایی، طبیعت...

ساقی‌نامه یکی از دل‌انگیزترین انواع شعر فارسی است که برای بیان حقایق و مضامینی متنوع بکار می‌رود. حکیم نظامی ساقی‌نامه‌هایی دارد که بیش‌تر به موضوعاتی پیرامون مسائل عرفانی، اخلاقی و عشقی اختصاص دارد. او در ساقی‌نامه‌های خود، موضوعات را متفاوت مطرح نموده است، و آن ناشی از عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ... و پختگی علمی و سنّی اوست. گاهی با بیان مفاهیم عارفانه، مخاطب خویش را به آسمان می‌برد، گاهی ا...