به مدد برخی فرهنگ‌نامه‌ها از فردی به نام ساسان پنجم اطلاع داریم که کتابی به نام دساتیر را که وحی خداوند بر پیامبری به نام مه‌آباد بوده است، از «زبان آسمانی» که کسی قادر به فهم آن نبوده، به زبان فارسی ترجمه و تفسیر کرده است. تنها شواهدی که ما را به ساسان پنجم می‌رساند، شاهنامه و برخی نوشته‌های تاریخی‌اند و تا جایی‌که ما می‌دانیم از کتابی به نام دساتیر و پیامبری به نام مه‌آباد و ساسان پنجم در نوش...

در عصر صفوی گروهی از ایرانیان با پیشوای خود بنام "آذرکیوان" که وی را عارف و جکیمی کامل می دانسته اند از شیراز به هندوستان مهاجرت کردند. آنها آثاری چون شارستان و دبستان مذاهب را تالیف کرده و کتاب "دساتیر" را که کتابی آسمانی می پنداشته اند ترویج نمودند. این کتاب به زبانی نتشناخته نوشته و به فارسی سره ترجمه شده است . نویسندگان دساتیر و سایر آثار آذرکیوانی اصرار داشته اند زبان فارسی ناب و سره را بک...

این مقاله به زبان فارسی پیشرفته ای می پردازد، که با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی خود و حرکت در مرزهای دانش، فرهنگ و فن آوری، ظرفیت عمیقی در تولید و انتقال دانش و فرهنگ از خود نشان می دهد و در این مسیر هیچگاه تحت تأثیر زبان های دیگر به انفعال کشیده نمی شود. بلکه با سعه صدر ویژه خود به تعامل صحیح با زبان های زنده دنیا می پردازد. مرور اجمالی سیر تاریخی زبان فارسی و سابقه و نحوه تعامل آن با موضوع علم و...

پیدایش نوآوری در شعر مشروطه موضوع نویی است که تحقیق جدی تری لازم دارد.بحث نوگرایی به شکلهای مختلف در این دوره پدید می آید .امتحان قالبهای نو،واژگان جدید تنوع فرم و موضوع ،استعاره و کنایه وسایر ویژگیهای زبان شکل جدیدی پیدا می کند. طنز، باستانگرایی،طرح موضوعات ونو اجتماعی،پیداکردن مخاطب عام و کوچه بازاری از ویژگیهای شعر این شاعران است .دساتیر در شعر ادیب الممالک و تصنیف در شعر بهار موضوعات برجسه ...

مقدمه فرازستان نوشته مانکجی هاتریای هندوستانی، در قرن چهاردهم هجری قمری است. نویسنده از پارسیان هند بوده که در سال 1270.ق از آنجا به ایران مسافرت می کند و به عنوان اولین نماینده پارسیان هند وارد ایران می شود.در واقع وی در دوران سلطنت قاجاریان و پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار راهی ایران شده است. این کتاب شامل بخش های گوناگونی در باب تطبیق اسلام و زرتشت است. وی با استفاده از مفاهیم فلسفی، عرفانی و ا...

مدّتی است لفظ سره گرایی در زبان فارسی به کار می رود، امّا مفهوم دقیق این واژه بر همگان مشخّص نیست. این مسأله زبانی که با بسیاری از مسائل دیگر، همچون ملیّت، تاریخ ادبیّات، جامعه شناسی، روان شناسی و... پیوندی نزدیک دارد؛ در تاریخ زبان همه ملّتها وجود داشته است. در ایران، این پدیده، واکنشی بود در برابر نثر مصنوع و پرتکلّف منشیانه که بعدها با آشنایی ایرانیان با اندیشه های ناسیونالیستی آلمانی شدّت یافت. در ...

رضا قلی خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب الممالک فراهانی، شده است ک...

یکی از جریان های فرهنگی سنتی و کمتر شناخته شده، جنبش فکری آذرکیوانیان است که توسط یک مؤبد زرتشتی به نام بهرام بن فرهاد معروف به آذرکیوان در اواسط دورۀ صفویه در ایران ظهور کرد.گرچه برخی از محققان وجود این شخصیت را از نظر تاریخی منکر شده اند، امّا به استناد نوشته ها و آثار باقی مانده می توان وجود حقیقی و حضور تاریخی وی را توجیه کرد. او به سبب سخت گیری های مذهبی که بر جامعه دوره صفویه حاکم بود، از ...

مقاله حاضر، در واقع پژوهشی درباره نسخه خطی روزمه خسروان پارسی می باشد. در این مقاله، برآنیم تا نسخه خطی مورد نظر را، از جنبه های گوناگون تاریخ نگارانه، مورد کند و کاو و بررسی قرار بدهیم. بررسی روش و بینش تاریخ نگاری وقار شیرازی، ارایه تحلیل کاملی از قسمت دیباچه کتاب مورد نظر از جمله کارهایی است که سعی شده در این بررسی مورد توجه قرار بگیرد. همچنین ارایه اطلاعاتی در زمینه شرایط فکری زمانه ای است ...

آذرکیوان و پیروانش در قرن دهم هجری، بنیان‌گذار فرقه‌ای بودند که آن‌ها را «ایزدیان و یزدانیان و آبادیان و سپاسیان و هوشیان و انوشگان و آذرهوشنگیان و آذریان» نیز نامیده‌اند. به دلیل توجه آذرکیوانیان به حکمت اشراق و سنت ایران باستان، آذرکیوان را عارفی زرتشتی و احیاء‌کنندۀ سنت کهن ایرانی و زبان‌های ایران باستان دانسته‌اند. هم‌چنین اکثر محققان بر این باورند که آذرکیوان یکی از موبدان زرتشتی فارس بود ...