در جستجوی علل ناکامی روشنفکر ایرانی در حوزه ی اندیشه و سیاست مقاله ی حاضر با مروری اجمالی بر آراء احسان طبری و جلال آل احمد، تلاش دارد، تأثیر نگاه صوری و فرمالیستی به سیاست و سیطره ی فرمالیسم سیاسی بر اندیشه ی این دو روشنفکر مطرح ایران معاصر را نشان دهد و در بازبینی نقادانه به ایضاح این موضوع بپردازد که چگونه درک سطحی و صوری آنان از سیاست و اولویت قرار گرفتن اهداف سیاسی، تفکر آنان بیش از پیش از...

اگر نگوییم دانستن نظریه های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه ها و نحله ها و مکتب ها خوانده می شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته ها ا...

لازم است مفاهیم اساسی ای نظیر فرمالیسم، آنتی فرمالیسم، و فرمالیسم میانه رو که در این مقاله به کار رفته اند معرفی شوند. فرمالیست ها معتقدند که ارزیابی زیبایی شناختی یک اثر هنری معمولاً شامل توجه آگاهانه به ویژگی های حسی یا ادراکی آن می شود و نیازی به شناخت ویژگی های غیرادراکی آن نیست. از سوی دیگر، آنتی فرمالیست ها معتقدند که هیچ یک از ویژگی های زیبایی شناختی یک اثر هنری صوری نیستند. عده ای از فلا...

مکتب فرمالیسم (صورتگرایی) مکتبی در حوزه ی نقد ادبی است که در اوایل قرن بیستم میلادی در روسیه شکل گرفت  و پس از آن به اروپا و آمریکا انتقال یافت. محور اصلی نقد ادبی از دیدگاه فرمالیست ها توجه به شکل و ظاهر اثر و زیبایی شناسی متن ادبی است. این مکتب نقد ادبی تلاش می کند در تحلیل خود از آثار ادبی، «رستاخیز کلمات» را در آنها نمایان سازد. جایگاه فرمالیسم را در بررسی سروده هایی مانند سرود ملی برخی کشو...

آنچه در این رساله آمده است، مقالاتی در باره فرمالیسم روسی و پاره ای از اصطلاحات مربوط به آن است. رساله شامل دو بخش اصلی است، در یک بخش مقالاتی فارسی ارائه شده است که به مسائل: فرم، فرم تحمیلی و فرم ارگانیک، فرم و محتوا، حرکت در تصویر، تصویر، غریب سازی و خودکارسازی زبان پرداخته است. و در بخش دیگر ترجمه چند مقاله از کتاب " درباره تئوری نثر" ویکتور شکلوفسکی ارائه شده است. شامل مقالات: 1- هنر ب...

لازم است مفاهیم اساسی‌ای نظیر فرمالیسم، آنتی‌فرمالیسم، و فرمالیسم میانه‌رو که در این مقاله به کار رفته‌اند معرفی شوند. فرمالیست‌ها معتقدند که ارزیابی زیبایی‌شناختی یک اثر هنری معمولاً شامل توجه آگاهانه به ویژگی‌های حسی یا ادراکی آن می‌شود و نیازی به شناخت ویژگی‌های غیرادراکی آن نیست. از سوی دیگر، آنتی‌فرمالیست‌ها معتقدند که هیچ یک از ویژگی‌های زیبایی‌شناختی یک اثر هنری صوری نیستند. عده‌ای از فلا...

فرمالیسم از جنبش‌های اثرگذار اوایل سده‌ی بیستم میلادی است که هم‌اکنون پس از یک قرن ارزش‌های نظری خود را حفظ کرده است و هم‌چنین در بررسی متون تازگی دارد. فرمالیسم حرکتی بود از محتواگرایی ادبیات روسیه به سمت فرم. از چهره‌های برجسته‌ی فرمالیسم می‌توان به ویکتور شکلوفسکی، بوریس توماشفسکی، بوریس آیخنباوم، یوری تینیانوف، رومن یاکوبسن، موکاروفسکی و حتی باختین اشاره کرد. آنان از آغاز به صناعت و آشنایی‌...