در دمشور سنتی زبان فارسی، ضمایر شخصی به دو دسته تقسیم می شوند، یک دسته ضمایر منفصل اند و دسته دیگر ضمایر متصل. در مقالهء حاضر سعی شده است تا ضمایر متصل، یا پسوندی، به صورت نظامی متشکل از سه صیغگان تحلیل و بررسی شوند: صیغگان اول شامل پسوندهای غیرفعلی اند که اصولأ به ستاک فعل وصل نمی شوند، صیغگان دوم شامل پسوندهای فعلی اند که فقط به ستاک فعل متصل می شوند، صیغگان سوم شامل پسوندهای فعلی و غیرفعلی ا...

منظوم? خسروشیرین دارای 6512 بیت شعر و به طور تقریبی 71632 واژه است که تمام این ابیات به دقّت خوانده شده اند و تمام واژگان مرکب و مشتقِ این منظومه در دو فصلِ سوم و چهارم تحلیل شده اند. این منظومه از 138 قصیده تشکیل شده است. طولانی ترین قصید? این منظومه، 191 بیت دارد. نام این قصیده "عتاب کردن شیرین به شاپور" است. کوتاه ترین اشعار نیز دارای یک بیت هستند که حکایاتی از "کلیله و دمنه" و همچنین " سی لحنِ ...

چکیده فارسی پژوهش حاضر که با هدف بررسی صرفی واژگان پایه مشتق و مرکب موجود در کتاب “واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی” نوشته شده توسط خانم دکتر نعمت زاده و همکارانشان، می باشد، در پنج فصل به شرح ذیل تنظیم گردیده است: فصل اوّل: این فصل با مقدمه ای کوتاه راجع به زبان، موضوع پژوهش و واژگان پایه آغاز شده است. و در ادامه به بیان اهمیت پژوهش، سوالات و فرضیه های پژوهش پرداخته شده است. سپس محدودی...

وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه‌برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیل‌های زبان‌شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به‌شمار رفته است. در این میان، مقالۀ حاضر می‌کوشد تا از منظر برنامۀ کمینه‌گرا و نیز برپایۀ تمایزی که اِموندز (2006) میان پسوند اسم مفعول[1] در مجهول‌های فعلی[2] و صفتی[3] قائل است، نشان دهد که آنچه در این زبان ...

وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیل های زبان شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به شمار رفته است. در این میان، مقالۀ حاضر می کوشد تا از منظر برنامۀ کمینه گرا و نیز برپایۀ تمایزی که اِموندز (2006) میان پسوند اسم مفعول[1] در مجهول های فعلی[2] و صفتی[3] قائل است، نشان دهد که آنچه در این زبان ...

مقاله حاضر به بررسی گزاره­های غیرفعلی در فارسی و ویژگی­های آنها در مقایسه با گزاره­های فعلی می­پردازد. در گزاره­های غیرفعلی، معمولاً عنصری غیرفعلی، مانند گروه اسمی، گروه صفتی یا گروه حرف اضافه­ای گزاره جمله است، و معمولاً فعلی ربطی نیز در کنار آنها به کار می­رود. ابتدا بر اساس محدودیت­های گزینشی، تقلیل به واژه­بست و استفاده از عنصرغیرفعلی مفرد استدلال می­شود که بخش غیرفعلی در جملات دارای فعل ربطی...

در دمشور سنتی زبان فارسی، ضمایر شخصی به دو دسته تقسیم می شوند، یک دسته ضمایر منفصل اند و دسته دیگر ضمایر متصل. در مقالهء حاضر سعی شده است تا ضمایر متصل، یا پسوندی، به صورت نظامی متشکل از سه صیغگان تحلیل و بررسی شوند: صیغگان اول شامل پسوندهای غیرفعلی اند که اصولأ به ستاک فعل وصل نمی شوند، صیغگان دوم شامل پسوندهای فعلی اند که فقط به ستاک فعل متصل می شوند، صیغگان سوم شامل پسوندهای فعلی و غیرفعلی ا...

این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

پسوند نام­آواساز /-ast/ از پسوندهای کهنی است که در متون دری حوزة خراسان به کار رفته است. جلال متینی، علی رواقی، نجیب مایل هروی و دیگران، با استناد به شواهد گویشی خراسانی، این پسوند را پسوندی خراسانی دانسته­اند. پس از ایشان، حسن حاتمی به وجود صورت دیگری از این پسوند در گویش کازرونی اشاره کرده است؛ بی آنکه به پیشینه یا ریشة آن بپردازد. در مقالة حاضر، نگارندگان کوشیده­اند ضمن ارائة شواهدی از کاربر...

دربارۀ وند / u ـ / در گونۀ زبانی کرمانی     آزاده شریفی مقدم [1]   تاریخ دریافت: 27/9/89   تاریخ تصویب: 19/4/91   چکیده   گونه‏های زبانی از‏نظر ویژگی‏های مختلف آوایی- واجی، صرفی- نحوی و واژگانی با یکدیگر تفاوت دارند. از‏جمله ویژگی‏های صرفی گونۀ کرمانی، پسوند / u - / است که در این گونۀ زبانی، کاربرد و حوزۀ عمل‏کردی گسترده دارد. این وند با پیوستن به عناصر قاموسی مختلف، مجموعه‏ای متنوع از مفاهیم م...