جهان اسلام به ویژه خاورمیانه در هزاره جدید بیشتر ماهیت ایدئولوژیک به خود گرفته است. بر همین مبنا، مقاله حاضر تلاش دارد تا از منظر هویتی و ایدئولوژیک، نقش تقابل ایدئولوژی وهابیت با گفتمان انقلاب اسلامی ایران را بر ایجاد ژئوپلتیک جدید خاورمیانه پس از وقوع بیداری اسلامی مورد تبیین و بررسی قرار دهد. این پژوهش در چهارچوب رهیافت تئوریک سازه انگاری استدلال می کند که بروندادهای سیاست خارجی عربستان و جم...

تحولات هزاره سوم اقتضاء می­کند، مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه در پرتو تحولات جدید به بازخوانی روابط خود بپردازند. نگرش شبکه­ای و سازه­های درونی آن و الگوی سامانه­منطقه­ای این امکان را فراهم کرده تا بتوان مرزبندی های سنتی را در درون یک منطقه به هم ریخت و به تقسیم بندیهای نو در مناطق دست یافت. پرسش اصلی این است که در پرتو الگوی نظری شبکه و سامانه منطقه­ای چه سازه­ای  جدیدی می­توان در خاورمیا...

چکیده تحولات اخیر در کشورهای خاورمیانه عربی و به ویژه عراق، موجب شده است تا این منطقه حساس و بحران زا بیش از گذشته موردتوجه نظریه پردازان روابط بین الملل قرار بگیرد؛ اما آنچه در بحرانی شدن اوضاع منطقه بیشتر مؤثر شده، گسترش اقدامات خشونت آمیز تروریستی گروه های رادیکال اسلام گرا و حضور نظامی و اقدامات خشونت بار هژمونی آمریکا برای تقابل با این پدیده است. بر این اساس، بررسی و تحلیل تروریسم و هژمون...

چکیده فرقه گرایی و تشدید اختلافات مذهبی جزو لاینفک در تحولات خاورمیانه می باشد. پدیدار شدن دولت های ناتوان مانند لیبی، یمن، عراق، سوریه و ظهور بازیگران قدرتمند غیردولتی فراملی مانند القاعده، داعش، جبهه النصره، طالبان، جماعت اسلامی، جماعات الصحوه، جنبش انصارالله یمن، حزب الله لبنان و... در کنار تغییر در رفتار و کنش گری بازیگران بین المللی و منطقه ای، نظم سیاسی و امنیتی حاکم بر خاورمیانه را متحول...

جنبش های اجتماعی که در سال های گذشته در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا به وقوع پیوست، بسیاری از معادلات منطقه ای و جهانی را به هم ریخت. در این مقاله ریشه های شکل گیری این جنبش ها باتوجه به مؤلفه های شرق شناسی ادوارد سعید نشان داده شد. روش تحقیق این مقاله روش مقایسه ای و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که اندیشۀ شرق شناسانۀ سعید از یک سو زمینه ساز شکل گیری...

قطر در مرکز خلیج فارس قرا گرفته و از این لحاظ دارای موقعیت استراتژیک و حساسی می باشد. این کشور از یک سو به دلیل قوم گرایی عربی، هماهنگی با سیاست های غربی و ترس ناشی از تهدیدات خارجی و داخلی دارای وجه اشتراک با کشورهای عربی منطقه بوده و از سوی دیگر به دلیل داشتن اختلافات مرزی با امارات عربی متحده عربستان و بحرین و نیز اتخاذ برخی سیاست های مستقل دارای وجوه افتراقی با آنان می باشد. در همین حال اقد...

بنیادگرایی اسلامی و تروریسم از مهم ترین تهدیدات علیه صلح و امنیتِ خاورمیانه است. یکی از خطرناک ترین نمودهای تروریسم در منطقه گروه داعش است. این گروه بخش های از عراق، سوریه و لیبی را به کنترل خود در آورده است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که مهم ترین علت تداوم و بازتولید گروه های تروریستی همچون داعش در خارومیانه چیست؟ هرچند مدت طولانی است که بازیگران منطقه ای و فرامنطقهای مدعی مبارزه با گ...

چکیده در سرآغاز هزاره ی سوم، خاورمیانه همچنان بین المللی ترین منطقه دنیاست. بررسی تحولات امنیتی در خاورمیانه، به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییر نظام امنیت بین المللی، از جمله موضوعات مهمی به شمار می رود که از وجوه و ابعاد مختلفی در ارتباط با منافع ملی ایران برخوردار است. تشدید وضعیت امنیتی در خاورمیانه در پی فروپاشی نظام دوقطبی و قرار گرفتن این منطقه به مثابه کانون معادلات امنیت...

این مقاله پس از بررسی علل و اهداف طرح خاورمیانه ای جرج بوش به اثرات عملی سیاست های وی در طی هشت سال گذشته خواهد پرداخت. سپس تحلیلی از سه معضل سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه – عراق، ایران، و لبنان - ارائه خواهد کرد. آنگاه مواضع اعلامی باراک اوباما را درباره خاورمیانه و نیز جهت گیری احتمالی او را در قبال بحران های فوق بررسی خواهد کرد. پیش بینی این مقاله آن است که سیاست خاورمیانه ای اوباما بازگشت...

چکیده: منطقه خاورمیانه به دلایل زیر همواره یکی از کانونهای بحران در جهان بوده است:وجود ذخایر عظیم انرژی، موقعیت استراتژیک خلیج فارس، رقابت قدرت های بزرگ، ظهور جنبش های سیاسی و اجتماعی، منازعه اعراب و اسرائیل، اختلافات میان کشورهای منطقه و وابستگی آنان به قدرت های بزرگ و حضور نیروهای بیگانه. بعد از فروپاشی شوروی در سال 1991 تحولات بین الملل به سمت افزایش تاثیرگذاری ایالات متحده در تحولات بین ال...