کاریولوژی و اکولوژی بعضی از گونه های جنسی سالسولا در استان گلستان

خانواده ‏‎chenopodiaceae‎‏ با داشتن 100 جنس و حدود 1500 گونه نقش مهمی در پوشش گیاهی مناطق خشک جهان داشته و بطور وسیعی در رویشگاههای شور و قلیایی نواحی معتدله، خشک و نیمه خشک رشد می کنند. جنس ‏‎salsola‎‏ با داشتن 100 گونه بزرگترین جنس در زیر خانواده ‏‎salsoloideae‎‏ می باشد. شناسایی گونه های مختلف این جنس بخاطر نداشتن ویژگیهای قابل تشخیص ساده، زیستگاههای خیلی متغییر، اختلافات مورفولوژیکی گیاهان جوان و گیاهان بالغ برای گیاهشناسان مشکل می باشد. این جنس بخاط ویژگیهایی مانند مقاومت به خشکی، شوری، آفات و بیماریها و چرا، سیستم ریشه ای عمیق، فشار اسمزی بالا، کارایی بالا در استفاده آب و شکلهای زیستی مختلف بعنوان یک گیاه مهم علوفه ای در زمین های خشک محسوب شده و برای کاشت در زمین های شور جایی که محصولات دیگر تولید خوبی ندارند و یا در نواحی که آبیاری فقط با آب شور امکان دارد حائز اهمیت است. در این تحقیق کاریولوژی و اکولوژی بعضی از گونه های جنس سالسولا در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است گونه های مختلف این جنس یکی از عناصر اصلی پوشش گیاهی مراتع منطقه بوده که رویشگاه گونه های مختلف آن از اراضی پست مسطح تا کوههای پوشیده از خاکهای شنی متفاوت است. گونه های یکساله در اراضی پست با شیب حداکثر 15% پراکنده شده اند، رویشگاه سه گونه ‏‎‏‎s. tomentosa‎‏ ‏‎, s. arbusculiformic, s. orientalis‎‏ از نظر شرایط اکولوژیکی با دیگر گونه متفاوت بوده و در ارتفاعات و اراضی کوهستانی و کوهپایه ای می رویند. مطالعات کاریولوژی انجام شده روی گونه ها نشان داد که عدد کروموزوم در گونه های ‏‎2n=18 s. dendroides s. incanescens, s. turdestanica‎‏ و احتمالا دیپلوئید بوده و در گونه ‏‎2n=36 s. crassa s. kali s. tomentosa‎‏ که احتمالا تتراپلوئید می باشند. کاریوتیپ گونه های مطالعه شده تقریبا شبیه به هم بوده، دو گونه ‏‎s.crassa‎‏‎‏ ‏‎و ‏‎s. kali‎‏ با 15 جفت کروموزوم متا سانتریک و 3 جفت کروموزوم ساب متاسانتریک از سایر گونه ها تقارن کاریوتیپ کمتری دارند در گونه ‏‎s.tomentosa‎‏ با 17 جفت کروموزم متاسانتریک و 1 جفت کروموزم ساب متاسانتریک و ‏‎s. turdestanica‎‏ با 8 جفت کروموزم متاسانتریک و یک جفت کروموزوم ساب متاسانتریک تقارن کاریوتیپ افزایش یافته و دو گونه ‏‎s. dendroides. s. incanescens‎‏ با 9 جفت کروموزم متاسانتریکی تقارن کاریوتیپ بیشتری از دیگر گونه ها داشتند. این دو عدد کرموزومی از نظر تقارن کاریوتیپ تفاوت کمی داشته و با افزایش عدد کروموزومی تقارن کاریوتیپ کمتر شده است. عدد پایه کروموزومی ‏‎(x)‎‏ برای گونه های مطالعه شده ‏‎x=9‎‏ می باشد.