بررسی اثر حق الضرب پول بر رشد اقتصادی و تورم در ایران طی سالهای 1377 - 1342

بخش اصلی برنامه های توسعه ای در کشورهای در حال توسعه، منجمله ایران، به عهده دولت می باشد و دولت ها در جهت رسیدن به توسعه، وظایف متعددی را عهده دار می باشند. به همین جهت هزینه های آنها بیش از درآمدهایشان بوده و منجر به کسری بودجه خواهد شد. یکی از روش های عمده ای که جهت تامین کسری بودجه توسط دولت اعمال می شود، استقراض از بانک مرکزی و انتشار پول جدید می باشد که آنرا پولی کردن کسری گویند. انتشار پول جدید به واسطه استقراض دولت از بانک مرکزی، موجب می گردد که مقادیر مشخصی از منابع موجود در اقتصاد در اختیار دولت قرار گیرد. این منبع درآمد که حق الضرب پول ‏‎(seigniorang)‎‏ نامیده می شود، درواقع توانایی دولت در افزایش درآمدهایش از طریق حق قانونی و انحصاری برای انتشار پول می باشد. از آنجا که همواره نمی توان رابطه بی ابهامی بین ((حق الضرب پول)) و رشد اقتصادی و تورم در اقتصاد برقرار نمود، به بررسی رابطه بین ((حق الضرب پول))، رشد اقتصادی و تورم پرداخته شده است. جهت بررسی رابطه بین ((حق الضرب پول))، رشد اقتصادی و تورم از یک مدل خودرگرسیون برداری ‏‎(var)‎‏ استفاده شده و مدلی برای ایران طی دوره 1377 -1342 برآورد گردید و توابع عکس العمل ضربه ای و تجزیه واریانس جهت تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در کوتاه مدت یک رابطه مثبت بین ((حق الضرب پول)) و رشد اقتصادی وجود دارد، همچنین نتایج حاکی از یک رابطه مثبت و بلندمدت بین ((حق الضرب پول)) و تورم می باشد. در پایان، کاهش اتکا به درآمدهای نفتی، اصلاح ساختار مخارج دولت، اصلاح نظام مالیاتی، افزایش کارایی و تعمیق بازارهای سرمایه داخلی، هماهنگی سیاست های پولی و مالی، استقلال بانک مرکزی به عنوان پیشنهاد مطرح شده است.