طراحی و ارزشیابی الگوی آموزشی به منظور پیشگیری رفتاری از ایدز در جوانان

چکیده مقدمه و اهداف: ((hiv/aids تهدیدی برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران محسوب می شود و عوارض بهداشتی اقتصادی، اجتماعی متعددی به دنبال دارد. تدوین یک الگوی پیشگیری، نیازمند درک صحیح از فرایند و نحوه شکل گیری رفتارهای مخاطره آمیز منجر به ایدز می باشد.این مطالعه با تلفیقی از رویکرد کمّی و کیفی به منظور طراحی و ارزشیابی الگوی آموزشی جهت پیشگیری از رفتارهای مخاطره آمیز منجر به ایدز انجام گرفته است. مواد و روش کار: در مرحله اوّل از نظریه زمینه ای به عنوان چهار چوب مطالعه استفاده گردید. داده ها از طریق 75 مصاحبه عمیق با بیماران مبتلا به (hiv/aids) و افراد خانواده آنها و 19 فرد در معرض خطر بیماری و 8 متخصّص و12گزارش پرونده بیماران به طور هم زمان جمع آوری و تجزیه، تحلیل شد .سپس با توجه به یافته ها، نظریه و الگوی نوینی تدوین گردید. سپس میزان پیش بینی سازه های الگو، با حضور 348 دانشجوی دختر دانشگاه تهران باروش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تعیین گردید. سپس مداخله آموزشی براساس تلفیق نتایج تحقیق کیفی و مطالعه مقطعی طراحی شد.از بین دانشجویان قبلی 120 دانشجوی دخترگروه علوم انسانی به گروه مورد و شاهد تقسیم شدند و درگروه آزمون، مداخله آموزشی در 4 جلسه به اجرا در آمد. نتایج: نتایج این مطالعه به ارائه نظریه جدیدی به نام تئوری رفتار پرخطر ایدز ((thrbh انجامید. سپس بر اساس نظریه مذبور الگوی رویکرد چندگانه پیشگیری از ایدز (mamph) تدوین شد. در مطالعه مقطعی،آنالیز مسیر نشان دادکه میزان پیش بینی کلی بخش ادراکات الگو برای واریانس متغیّرقصد رفتاری 43 درصد و متغیّر خودکارامدی بیشترین میزان پیش بینی را در مقایسه با دیگر عوامل داشت ( 51/0 =?). یافته های مطالعه نیمه تجربی تاثیر آموزش را بر سازه های آگاهی، حساسیت درک شده و منافع درک شده نشان داد و نتایج در مورد متغیرهای قصد رفتاری، خودکارامدی و خطر درک شده افزایش معنی داری را نشان نداد. بحث و نتیجه گیری: بر طبق نتایج حاصل از این مطالعه، حمایت اجتماعی به عنوان متغیر مرکزی شناخته شد و به نظر می رسد که حمایت اجتماعی به عنوان متغیر مرکزی نقش عمده ای در پیشگیری از ایدز دارد.توصیه می گردد الگوی پیشنهادی این مطالعه،علاوه بر آن که در نمونه های گوناگونی از جوانان پیرامون ایدز تکرار شود در مورد رفتار های پرخطر دیگر مانند سیگار و.. به کار گرفته شود. کلمات کلیدی: نظریه زمینه ای، الگوی آموزشی، تحقیق کیفی، رفتارهای مخاطره آمیز، پیشگیری رفتاری،(hiv/aids) ، جوانان