ارزیابی سطح توسعه انسانی استان های ایران: مقایسه تطبیقی روش های موریس و برنامه ریزی ریاضی

بررسی جایگاه استان های کشور به لحاظ برخورداری از معیارهای توسعه انسانی حائز اهمیت است. برای تعیین جایگاه و رتبه بندی مناطق از نظر توسعه یافتگی، از روش های گوناگونی استفاده می شود که نتایج حاصل از این روش ها با یکدیگر متفاوت می باشد. در حقیقت، روش محاسبه ی شاخص توسعه انسانی در تعیین جایگاه مناطق بسیار تاثیر گذار است. بنابراین، در این پژوهش، با استفاده از اطلاعات سال 1385، در کنار محاسبه ی شاخص توسعه انسانی به روش سازمان ملل، از یک مدل برنامه ریزی ریاضی نیز برای وزن دهی به شاخص های مورد بررسی استفاده شده و جایگاه استان های کشور از نظر توسعه انسانی به دست می آید. نتایج تحقیق بیان گر آنست که استانهای اصفهان، تهران، قم و یزد در هر دو روش مورد بررسی در برترین مکان ها قرار داشته و از شاخص توسعه انسانی بالایی نسبت به سایر استانها برخوردارند. همچنین استانهای کردستان و سیستان و بلوچستان در ردههای انتهایی رتبه بندی قرار داشته و از شاخص توسعه انسانی پایینی برخوردارند. این موضوع لزوم توجه به این دو استان محروم را میرساند. رتبه سایر استانها در روش های مورد بررسی، کمابیش با یکدیگر متفاوت میباشد. در عین حال، میان رتبه های به دست آمده از هر دو روش همبستگی وجود دارد.