بدیعیه سرایی در پارسی و عربی

چکیده : بدیعیّات به عنوان فنّی نو و بی سابقه در دوره ای از ادبیّات دو ملّت ایران و عرب پدید آمد. دوره ای که ادبیّات و بخصوص شعر در حال حرکت به سمت جمود و انحطاط بود. هرچند که در این دوران با خیل عظیمی از ادبا و دانشمندان برخورد می کنیم که خدمات ارزنده ای به ادب و ادبیّات کرده اند؛ امّا در حقیقت همان معانی گذشته را شرح و بسط دادند. دوره ای که معانی در زیر لایه های ستبر لفظ پردازی پنهان شده است. بدیعیّات که در زبان عربی بیشتر در مدح پیامبر اکرم«ص» و منقبت ائمه اطهار سروده شده است؛ درزبان فارسی در مدح امرا و سلاطین، به قصایدی اطلاق می شود که بنای هر بیت بر صنعتی استوار باشد و بنا به میل شاعر دارای بحور مختلف عروضی است. پژوهش انجام شده به بررسی بدیعیّه سرایی در دو ادب فارسی و عربی پرداخته است. برای بررسی این مطلب، ابتدا کتب تاریخ ادبیاتی و بعد کتب بلاغی و بدیعی مورد مطالعه قرار گرفته؛ سپس به تقسیم بندی شاعران صنعت پرداز و ذکر شاعران بدیعیّه سرا پرداخته شده است.و پیشینه این نوع شعر خوانی را در دو ادب فارسی و عربی مشخّص نموده. ودر نهایت به بررسی و آوردن مثال هایی در این زمینه روی آورده شده است. روند بیان مطالب در این مجموعه، به این صورت است که ابتدا مقدمه ای در باب مطلب مورد نظر آورده شده و سپس به بیان مطلب اساس پرداخته شده است.بعد از آن شاعرانی که در این زمینه آثاری داشتند نام برده و شواهد و نمونه هایی برای آن آورده شده است. بنابر اسناد تاریخی که در کتب تاریخ ادبیّات موجود است؛ بدیعیّه سرایی ابتدا در بین شاعران فارسی زبان شکل میگیرد؛ هرچند که اعراب در زمینه تألیف کتب بدیعی بر ایرانیان مقدّم هستند. مبدع این فن در بین فارسی زبانان قوامی مطرّزی گنجوی است. و سپس حدود نیم قرن بعد در بین اعراب توسط امین الدین اربلی، برای نخستین بار سروده می شود. این بدیعیّات در دو ادب دارای تفاوتهایی در زمینه بحر عروضی و موضوع شعر هستند.