استفاده از الگوریتم ژنتیک به منظور بهینه سازی موقعیت قرارگیری یدک کش های پاک سازی نفت در منطقه خلیج فارس

با توجه به استخراج بخش عمده ای از نفت خام از حوزه های فراساحلی، امکان انتشار نفت به محیط های دریایی در اثر عوامل متعددی وجود دارد. از آن‎جا که انتشار نفت در آب زیان‎بار بوده و صدمات زیادی به محیط زیست و خطوط ساحلی وارد می‎آورد، جمع‎آوری هر چه سریع‎تر نفت از سطح آب به منظور کاهش خسارات زیست محیطی و اقتصادی ناشی از حضور نفت در محیط‎های آبی امری بسیار ضروری است. یکی از روش‎های تمیزکاری نفت از سطح آب استفاده از یدک‎کش‎های پاک‎سازی نفت می‎باشد. در این حالت بهینه‎سازی عملیات تمیز‎کاری، به کوتاه ترین زمان ممکن پاک‎سازی و حداقل نمودن هزینه تمیزکاری بر مبنای حجم نفت ریخته شده مربوط می‎شود. هدف در اینگونه مسائل عبارتست از تعیین بردار بهینه موقعیت که زمان پاک‎سازی لکه نفتی حداقل شود. با توجه به وجود مناطق نفت‎خیز و پایانه‎های نفتی در منطقه خلیج فارس و سابقه وجود حوادث نفتی در این منطقه، هدف از پژوهش جاری تهیه سناریوهای مناسب پاک‎سازی نفت، بواسطه بهینه‎سازی مکان قرارگیری یدک‎کش‎های پاک‎سازی نفت در منطقه خلیج‎فارس می‎باشد. بدین منظور با توجه به اهمیت پاکسازی لکه نفتی در کمتر از 36 ساعت و مقرون به صرفه نبودن پاک سازی نفت بعد از این زمان، یک مدل بهینه‎سازی براساس انتشار و استهلاک کوتاه مدت نفت در خلیج فارس توسعه و بسط داده شده است. در این مدل تغییرات حجم لکه نفت براساس فرآیندهای استهلاکی تبخیر و امولسیون در نظر گرفته شده است. این فرآیندها در میان سایر فرآیندهای استهلاکی در ابتدای انتشار نفت به محیط سهم غالبی دارا می باشند. سپس با استفاده از الگوریتم ژنتیک و استفاده از مدل تهیه شده به تهیه چیدمان بهینه یدک‎کش‎های پاک‎سازی نفت مبادرت ورزیده شده است و چیدمان بهینه با در نظرگرفتن تعداد ده یدک کش برای سناریوهای مختلف نشت نفت ارائه شده است. همچنین پس از برخی فرضیات مهندسی چیدمان بهینه ای با تعداد ده یدک کش، قابل کاربرد برای تمامی سناریوها ارائه شده است. سپس بر اساس آنالیز کیفی مبتنی بر ارزیابی احتمال وقوع آسیب های ناشی از نشت نفت و پیامدهای ناشی از این آسیب ها به تهیه نقشه ریسک در خلیج فارس اقدام شده است. روش مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خطر، فرآیند تحلیلی سلسله مراتبی می باشد. این فرآیند پس از یک سری تغییرات به ابزاری برای الویت بندی خطر تبدیل شده است. در انتها نیز نتایج حاصل از اجرای الگوریتم ژنتیک با نتایج حاصل از نقشه ریسک اعتبارسنجی شده است.