بررسی رابطه ی تعارض کار- خانواده با متغیرهای شخصیتی و بهزیستی روانی، با توجه به الگوهای زمانی کار در محیط صنعتی

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین متغیرهای بهزیستی روانی، شامل سرزندگی، فشار روانی شغلی، خوش بینی و متغیرهای شخصیتیِ توافق پذیری، وجدان کاری و سرسختی روانشناختی با تعارض کار خانواده (wfc) و زیرمقیاس های آن، یعنی تداخل کار-خانواده (wif) و خانواده-کار (fiw)، در کارکنان شیفتی و روزکار می باشد. این پژوهش در شرکت پلی اکریل ایران انجام شد. جامعه آماری پژوهش کارکنان روزکار و نوبت کار شرکت پلی اکریل به تعداد 1668 نفر بودند، که 275 نفر از آنها به شیوه ی تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های تعارض کار-خانواده (نت مایر، بولز و مک ماریان، 1996)، فشار روانی در شغل (الیوت، 1994)، سرزندگی (رایان و فردریک، 1997)، خوش بینی (شیر و کارور، 1985)، مقیاس های توافق پذیری و وجدان کاری از پرسشنامه شخصیتی neo (مک کری و کاستا، 1983)، و سرسختی (جاندا، 1999) بود. نتایج تحلیل یافته های پژوهش نشان داد که 33% از واریانس تعارض کار-خانواده کارکنان شرکت پلی اکریل، توسط فشار روانی شغلی و توافق پذیری پیش بینی می شود (331/0r2= ). همچنین ضرایب همبستگی نشان داد که wfc، wif، و fiw با توافق پذیری، وجدان کاری، سرسختی، خوش بینی و سرزندگی رابطه منفی معنادار، و با فشار روانی شغلی رابطه مثبت معنادار دارد (05/0p<). نتایج آزمون t مستقل نیز تفاوت معنادار دو گروه نوبت-کار و روزکار را در fiw تأیید کرد (108/2- t= و 05/0p<). همچنین نتایج z فیشر نقش تعدیلی نوبت کاری را در رابطه تعارض کار-خانواده با خوش بینی و سرسختی تأیید کرد (96/1 z). تبیین یافته های پژوهش نشان می دهد که تعارض کار-خانواده می تواند هزینه های روانشناختی برای فرد و سازمان به دنبال داشته باشد. مورد تهدید قرار گرفتن بهزیستی روانی افراد و افزایش فشار روانی شغلی از نتایج تعارض کار- خانواده است، اما با توجه به ارتباط معنادار متغیرهای شخصیتی با تعارض کار- خانواده، می توان با انتخاب و انتصاب درست کارکنان در الگوهای کاری متناسب با شخصیت آنها، سطح تعارض کار- خانواده را به حداقل کاهش داد.