بازنگری تاریخ در شاهنامه ی فردوسی

پایان نامه
چکیده

شاهنامه ی فردوسی یکی از آثار سترگ وماندگار در تاریخ وفرهنگ ماست .حکیم ابوالقاسم فردوسی، با یادگار عظیم خود که به حق، سند هویّت و ملّیّت ایران زمین است، سهم بزرگی در ماندگاری تاریخ و هویّت این مرز و بوم داشته است. در این پژوهش که حاصل مطالعه ی منابع کتاب خانه ای و مقالات متعدد است،بیشتر سعی شده به مسائلی پرداخته شود که به نوعی مرتبط با فلسفه ی تاریخ در داستان های شاهنامه –از ابتدا تا پایان داستان رستم واسفندیار-و هدف فردوسی از سرایش این اثر سترگ باشد. فردوسی با انتخاب اوّلین انسان متون اوستایی به عنوان اوّلین پادشاه داستان هایش، حول محور اصلی ترین نهاد سیاسی و مدنی، یعنی نهاد پادشاهی متمرکز گردیده است.او با اهمّیّتی که برای این نهاد قایل شده، در واقع نقد حاکمان را– بخصوص با کنایه ای به حاکمان نالایق زمان خود – مدّ نظر داشته است. در خلال داستان های شاهنامه می بینیم که هرگاه نهاد پادشاهی مقتدر عمل می کند و پهلوانان و افراد لایق در رأس امور حکومتی و نظامی قرار دارند، کشور به سوی پیشرفت و آبادانی حرکت می کند و خلل در این نهاد مهم، همواره سبب زحمت پهلوانان و آسیب به کشور می گردد. در دوران اوّلین پادشاهان شاهنامه، تحوّل زندگی بشر از دوران ابتدایی و غارنشینی تا رسیدن به فرهنگ و تمدّن به تصویرکشیده شده که در این پژوهش،این قسمت از داستان ها با دوران های تحوّل زندگی بشر از دیدگاه انگلس مقایسه و بررسی شده است. نبردها در دوران اسطوره ای، نبرد میان نیکی و بدی و به خاطر کین خواهی و انتقام است که با جنگ بزرگ کی خسرو با افراسیاب و با غلبه ی نیکی بر بدی به سرانجام می رسد.جانشینان کی خسرو، پیوسته از اسطوره دور می شوند تا به تاریخ برسند. در این دوران شاهد کشمکش بین پادشاه و شاهزادگان برای کسب تاج و تخت و به دست آوردن قدرت هستیم و جنگ ها صبغه ی دینی دارند. دوگانگی شخصیّت جاماسب در شاهنامه با متون زرتشتی، بیانگر احوال وزیران ودرباریان منفعت طلب و چاپلوس در این دوران است که برای حفظ منافع خود واربابانشان از انجام هیچ کاری فروگذار نیستند .

منابع مشابه

سبک تاریخ نویسی شاهنامه فردوسی

برخی شاهنامه را به دلیل منظوم یا حماسی بودن و یا وجود بخش های اسطوره ای، متنی تاریخی ندانسته یا دست کم ارزش تاریخیش را کم رنگ انگاشته اند. این جستار به دنبال یافتن پاسخ پرسش هایی دربارة سبک و شیوة تاریخ نویسی شاهنامه، شناخت ویژگی های تاریخ نگارانة آن و نشان دادن ارزش و جایگاه آن در روند تاریخ نویسی ایرانی است. در این مقاله پس از نگاهی به تاریخ نویسی ایران باستان و سده های نخستین اسلامی، ویژگی ه...

متن کامل

جایگاه و تأثیر قوم سکایی در تاریخ و شاهنامه فردوسی

قوم باستانی سکا در تکوین تاریخ و شکل‌‌گیری اساطیر ملل مختلفی؛ از جمله یونانیان، ایرانیان، هندیان و چینیان نقشی اساسی داشته‌ است. سکاها که طوایفی بیابانگرد و مهاجم بودند، در اوان تاریخ، همچون سایر قبایل آریایی درشرق و غرب وجنوب جهان مسکون آن زمان پراکنده‌ شدند و هرچند همواره با همسایگان خود در ستیز بودند، سرانجام در میان آنها مضمحل شدند و تنها نامی از ایشان در صفحات تاریخ باقی ‌ماند. به دلیل خصل...

متن کامل

آیین‌های سوگواری و مرثیه خوانی در شاهنامه ی فردوسی

در ایران باستان نیز همانند همه‌ی ملت‌ها مرثیه‌سرایی و عزاداری برای مردگان به شکل‌های مختلف مرسوم بوده است. یکی از ارجمندترین منابع شناخت ما از آداب و رسوم ایرانیان کهن، کتاب ارزشمند شاهنامه است. فردوسی با استادی خاص خود آیین‌های سوگواری را به تصویر کشیده است. سوگواران به خاطر از دست رفتگان، بیقراری و مویه می‌کردند، بر خاک می‌افتادند، موی و روی خود را می‌کندند و جامه بر تن را چاک می‌زدند. آیین‌ه...

متن کامل

آیین‌های سوگواری و مرثیه خوانی در شاهنامه ی فردوسی

در ایران باستان نیز همانند همه‌ی ملت‌ها مرثیه‌سرایی و عزاداری برای مردگان به شکل‌های مختلف مرسوم بوده است. یکی از ارجمندترین منابع شناخت ما از آداب و رسوم ایرانیان کهن، کتاب ارزشمند شاهنامه است. فردوسی با استادی خاص خود آیین‌های سوگواری را به تصویر کشیده است. سوگواران به خاطر از دست رفتگان، بیقراری و مویه می‌کردند، بر خاک می‌افتادند، موی و روی خود را می‌کندند و جامه بر تن را چاک می‌زدند. آیین‌ه...

متن کامل

تشبیه در شاهنامه فردوسی

تشبیه در قرن چهارم بسیار ساده بوده است و شاهنامه فردوسی بهترین تشبیهات زبان فارسی را داراست . به مرور زمان طرز بیان تحول یافته و پیچیده گویی رواج پیدا کرده است . نثر متکلفانه و مصنوع نشانه دانایی شده ‘ صنایع غلیظ از زبان عربی در شعر فارسی خود نمایی کرده است معما گونه بودن شعر نو دنباله همین تطور و تحول است . در نظم و نثر نو به قصد و خواست گوینده توجه نیست بلکه خواننده هر مفهوم و هرمعنی که بخواه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023