نقش نظام تامین اجتماعی بر توسعه انسانی در ایران

گسترش پوشش‏های بیمه‏ای و حمایتی و نظام تامین اجتماعی سبب افزایش امید به زندگی، بهبود وضعیت و کیفیت زندگی افراد، افزایش سطح فرهنگی و بهداشتی، کاهش فقر و متعادل نمودن توزیع درآمد، کاهش ریسک و نااطمینانی نیروی کار در سال‏های آتی (بازنشستگی) و تاثیر کلی آن در عرصه‏های مختلف زندگی (اقتصادی ـ اجتماعی) می‏شود، لذا در مطالعه حاضر ارتباط تامین اجتماعی با شاخص توسعه انسانی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق با استفاده از الگوهای نظری و تجربی، بر اساس داده‏های سری زمانی 89-1370 مدل مورد نظر برآورد شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‏دهد که شاخص نسبت تعداد بیمه شدگان بیمه‏های اجتماعی به جمعیت فعال اقتصادی و نسبت مددجویان تحت پوشش به جمعیت فعال، دارای تاثیر مثبت و معناداری بر شاخص توسعه انسانی بوده، در نتیجه فرضیه تحقیق ـ مبنی بر تأثیر مثبت و معنادار شاخص‏های تامین اجتماعی بر توسعه انسانی ایران ـ را تایید می‏نماید، اما نسبت مستمری بگیران به جمعیت فعال اقتصادی دارای تاثیر منفی بوده، در نتیجه، این شاخص فرضیه تحقیق مبنی بر تاثیر مثبت پوشش بیمه‏ای بر شاخص hdi را رد می‏نماید. همچنین سایر عوامل تاثیرگذار (سرمایه انسانی و تولید ناخالص داخلی) نیز دارای تاثیر مثبت و معنادار بر شاخص توسعه انسانی هستند. بنابراین نتایج در کل نشان می‏دهد که تامین اجتماعی می‏تواند در کنار سایر عوامل در جامعه به بهبود شاخص توسعه انسانی کمک نماید. بنابراین برای بهبود شاخص توسعه انسانی لازم است تا توجه بیشتری به پوشش‏های همگانی بیمه‏ای و حمایتی شود.