بررسی توان تمایزی سلول های بنیادی پرتوان القا شده (ips) و استرومایی اندومتریال (ens) به سمت سلول های پیش- الیگودندروسیتی، با استفاده از فاکتورهای رشد در شرایط آزمایشگاهی(in vitro)

چکیده الیگودندروسیت ها یکی از سلول های گلیالی در سیستم عصبی مرکزی(cns) می باشند که عملکرد اصلی آنها حمایت از آکسون ها و تولید صفحه میلین در cns می باشد که اکسون ها را عایق می کنند. هرگونه اختلال در عملکرد این سلول ها منجر به دمیلینه شدن نورون ها و ایجاد اختلالات عصبی مانند: multiple sclerosis (ms) می گردد. سلول درمانی (cell therapy) به معنی برگرداندن عملکردهای از دست رفته یک سلول به وسیله جایگزینی یک سلول معین سالم به جای سلول بیمار می باشد. امروزه سلول درمانی امیدهای فراوانی را برای درمان ms ایجاد نموده است. تاکنون از منابع مختلفی از جمله سلول های بنیادی یا پروژنیتور برای سلول درمانی سیستم عصبی استفاده شده است. اما هر کدام یکسری محدودیت هایی را داشته اند بعنوان مثال استفاده از سلول های بنیادی عصبی مستلزم بدست آوردن مقداری از بافت cns می باشد و نیاز به جراحی می باشد. سلول های بنیادی جنینی نیز به عنوان کاندید دیگری برای سلول درمانی معرفی شده اند ولی به دلیل مشکلات اخلاقی، از جمله نیاز به تخریب یک بلاستوسیت، استفاده از این سلول ها با محدودیت فراوان همراه می باشد. در سلول درمانی مهمترین فاکتور در نظر گرفته شده، سهولت دستیابی به سلول های بنیادی می باشد. سلول های ips نوعی سلول بنیادی پرتوان می باشند که مستقیما" از طریق انتقال 4 فاکتور رونویسیoct4، sox2، kif2 و c-myc به درون سلول های تمایز یافته حاصل می گردند. سلول ips مانند سلول های بنیادی جنینی (esc) پرتوان می باشند ولی برعکس آنها، برای تولید سلول های ips نیاز به تخریب یک بلاستوسیت نمی باشد. سلول های استرومایی اندومتریال (enscs) نیز از انواع سلول های بنیادی مزانشیمی یا بالغ می باشند که در اندومتریوم رحم انسان و موش اثبات شده اند و همچنین دستیابی به آن ها به آسانی صورت می گیرد. این دو نوع سلول می توانند کاندید مناسبی برای سلول درمانی باشند. در این پژوهش ما از این دو نوع سلول برای تمایز به الیگودندروسیت ها استفاده کرده ایم و توانسته ایم سلول های ips مشتق از چشم انسان و نیز سلول های استرومایی اندومتریال انسانی را به سلول های پیش- الیگودندروسیتی تمایز دهیم و توانایی تمایز آنها را با هم مقایسه کنیم. این سلول های پیش- الیگودندروسیتی را می توان برای پیوند در بیماران ms استفاده نمود. کلمات کلیدی: سلول درمانی، سلول های پیش- الیگودندروسیتی، سلول های بنیادی ips و سلول های استرومایی اندومتریال