ساخت اطلاع در بندهای مرکب زبان فارسی

پایان نامه
چکیده

ساخت اطلاع به عنوان یکی از سازوکارهای بازنمایی های نحوی، صرفی و آواییِ دانش کاربردشناختی، در بندهای مرکب دو رویکرد عمده را در مقابل هم قرار می دهد؛ یکی رویکردی که به وجود ساخت اطلاع درونی در بندهای ناهمپایه قائل نیست و دیگری رویکردی که معتقد است بندهای ناهمپایه دارای ساخت اطلاع درونی مستقل از بند اصلی هستند. در این پژوهش برای بررسی ساخت اطلاع در بندهای مرکب زبان فارسی، بندهای ناهمپایه بر اساس طبقه بندی بندهای مرکب در چارچوب دستور نقش و ارجاع ون ولین (2005) به دو گروه کلی بندهای افزوده به بخش اصلی و بندهای افزوده به بند تقسیم شدند. طبق یک محدودیت که از سوی ون ولین معرفی می شود، تنها بندهای وابسته ای، در قلمرو عملگر نیروی منظوری وارد می شوند و در نتیجه ساخت اطلاع درونی دارند که دختر مستقیم (با امکان تکرار) گره بند باشند. بندهای متممی مفعولی و فاعلی از آن دسته از بندهایی هستند که می توانند برای محدودیت ون ولین مورد بررسی قرار گیرند. بندهای متممی مفعولی شامل بندهای مربوط به افعال وجهی، بهره کشی، آرزویی، ادراکی، آگاهی، نگرش گزاره ای و اعلامی و بندهای متممی فاعلی شامل بندهای متممی مربوط به افعال ایجابی، آرزویی، واقعیت گرا، عرفی، نگرش گزاره ای و نقل قولی هستند که به عنوان دختر مستقیم گره بند می توانند در قلمرو عملگر نیروی منظوری قرار گیرند و ساخت اطلاع درونی مستقل داشته باشند. بندهای قیدی افزوده به بخش اصلی، همچنین بندهای افزوده به بند، از آنجاکه دختر مستقیم گره بند نیستند، طبق تعریف ون ولین، خارج از قلمرو عملگر نیروی منظوری قرار می گیرند. در این پژوهش الگوی توزیع اطلاع در بند قید زمان به عنوان بند قیدی افزوده به بخش اصلی و بندهای قید شرط، علت، هدف و اگرچه، به عنوان بندهای ناهمپای? افزوده به گره بند، مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی الگوی توزیع اطلاع در بندهای ناهمپایه، چه از نوع متممی و چه از نوع قیدی، از دو گروه از آزمون های ساخت اطلاعی شامل ابزارهای زبانی نمایانگر ساختارهای اطلاعی و ابزارهای زبانی در خدمت ساخت اطلاع استفاده شد. این پژوهش برای دستیابی به داده های مورد نظر، از بندهای ناهمپای? موجود در پیکر? نحوی دادگان زبان فارسی شامل حدود 30.000 جمله برچسب خورد? با اطلاعات نحوی از منابع مختلف فارسی معاصر و همچنین متون اینترنی ویکیپدیا، متون روایی و گاه جملات موجود در صفحات وب استفاده کرد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که تمامی بندهای ناهمپایه (متممی و قیدی) در زبان فارسی با 4 الگوی متفاوت، دارای ساخت اطلاع درونی هستند. بندهای ناهمپایه ای که ساخت اطلاع درونی مستقل از بند پایه دارند ولی در ساختاربندی اطلاعی بند پایه نیز دخیلند؛ بندهای ناهمپایه ای که ساخت اطلاع درونی مستقل از بند پایه دارند ولی در ساختاربندی اطلاعی بند پایه دخالتی ندارند، این بندها همانند بند همپایه عمل می کنند؛ بندهایی که اجزاء درونی آنها می توانند در حوز? کانون یا مبتدا باشند، ولی این توزیع اطلاع در ارتباط با توزیع اطلاع کل جمله است و بندهایی که ازپیش انگاشته اند و برای بند پایه یک بست? اطلاعی واحدند، اما در درون خود می توانند ساختاربندی اطلاعی مستقل داشته باشند.

منابع مشابه

ساخت آغازگری ـ پایان‌بخشی در بندهای مرکب متون علمی فارسی بر پایۀ دستور نظام‌مند

در جستار حاضر، ساخت آغازگری ـ پایان‌بخشی در بندهای مرکب متون تخصصی بیوشیمی، فیزیک، و آناتومی بر پایۀ نظریۀ نظام‌مند به شرح ذیل بررسی شده است. ابتدا طبقه‌بندی انواع بندهای مرکب در ساخت آغازگری ـ پایان‌بخشی متون علمی به دست داده می‌شود و با توصیف و تحلیل بندهای مرکب همپایه، ناهمپایه (پایه ـ پیرو)، ناهمپایه (پیرو ـ پایه)، و همپایه ـ ناهمپایه مشخص می‌گردد که این بندها درمجموع بیش از بندهای ساده در ...

متن کامل

میزان وابستگی نحوی و معنایی بندهای متممی در زبان فارسی

وابستگی از مهم‌ترین روابط بین عناصر نحوی است. در وابسته‌سازی، واحدی به واحد دیگری وابسته می‌شود. یکی از انواع ساخت‌های وابسته، بند متممی است. در این پژوهش به بررسی میزان وابستگی نحوی و معنایی بندهای متممی زبان فارسی می‌پردازیم. افعال متممی فارسی را براساس عوامل معنایی ازجمله احتمال انجام فعل بند اصلی، هم‌ارجاعی و هم‌زمانی بین بند متممی و بند اصلی، در طبقات متفاوت وابستگی قرار داده‌ایم. سپس، با ...

متن کامل

ساخت آغازگری ـ پایان بخشی در بندهای مرکب متون علمی فارسی بر پایۀ دستور نظام مند

در جستار حاضر، ساخت آغازگری ـ پایان بخشی در بندهای مرکب متون تخصصی بیوشیمی، فیزیک، و آناتومی بر پایۀ نظریۀ نظام مند به شرح ذیل بررسی شده است. ابتدا طبقه بندی انواع بندهای مرکب در ساخت آغازگری ـ پایان بخشی متون علمی به دست داده می شود و با توصیف و تحلیل بندهای مرکب همپایه، ناهمپایه (پایه ـ پیرو)، ناهمپایه (پیرو ـ پایه)، و همپایه ـ ناهمپایه مشخص می گردد که این بندها درمجموع بیش از بندهای ساده در ...

متن کامل

سلسله‌مراتب دسترسی گروه اسمی: فراگیری بندهای موصولی در زبان فارسی

کینان و کامری (1977) پس از بررسی 50 زبان، نظریۀ سلسله‌مراتب دسترسیِ گروه اسمی را معرفی کردند. در این نظریه ادعاشده‌است که زبان‌ها به‌طور جهانی برای موصولی‌سازی از یک سلسله‌مراتب پیروی می‌کنند. بر این اساس، محققان فراگیری زبان فرضیه‌ای را مطرح کردند که بر پایۀ آن، می‌توان ترتیب دشواریِ فراگیریِ بندهای موصولی در زبان دوم را پیش‌بینی کرد. در این مقاله سعی بر آن است تا با بررسی زبانِ میانیِ فارسی آموزان...

متن کامل

توالی بندهای قیدی در زبان فارسی

در پژوهش حاضر ضمن بررسی توالی بندهای قیدی، به رابطة آن با عواملی چون معنا، کلام، وزن و تصویرگونگی پرداخته ایم. بدین منظور پیکره ای با 1343 جمله حاوی بند قیدی گردآوری کرده ایم که شامل شش نوع بند قیدی زمان، شرطی، سببی، منظوری، نتیجه ای و حالت است. با استفاده از تحلیل آماری درمی یابیم که بندهای قیدی در فارسی در دو جایگاه آغازی و پایانی واقع می شوند و گرایش غالب آنها به قرار گرفتن در جایگاه آغازی ا...

متن کامل

ساخت بیش‌ارتقاء در زبان فارسی

در مقالۀ حاضر می­کوشیم بدون خدشه وارد کردن به جهانی­های اشاره شده در برنامۀ کمینگی و صرفاً با استفاده از پارامترهای زبانی ساخت ارتقایی را در زبان فارسی تبیین کنیم و نشان می­دهیم در این زبان نیز همانند دیگر زبان­های ضمیرانداز ثابت نوع خاصی از ساخت ارتقایی تحت عنوان بیش ارتقاء امکان­پذیر است که به موجب آن گروه اسمی فاعلی حتی پس از مطابقه با هستۀ زمانی فای کامل در بند درونه می‌تواند به جایگاه موضوع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023