بررسی تناسب وزن با محتوا در شعر شاعران برجسته ی سبک خراسانی (رودکی، فرخی و منوچهری) و سبک عراقی (مولوی، سعدی و حافظ)

وزن یکی از عناصر سازنده¬ی شعر است که کلام را برجسته می¬سازد و سبب تمایز زبان نظم از نثر می¬گردد. بررسی این رکن از شعر و تناسبی که با محتوای شعر دارد، مسأله¬ای است که این پژوهش بدان پرداخته است؛امری که در ادبیات فارسی، کم¬تر به آن توجه شده و مطالبی که در این خصوص نوشته شده، بسیار محدود است.در این پژوهش، هماهنگی وزن با محتوا در سبک خراسانی (رودکی، فرخی و منوچهری) و سبک عراقی (مولوی، سعدی و حافظ) بررسی شده است. با نقد و بررسی آثار شاعران یادشده، روشن شد که هماهنگی وزن با محتوا در شعر شاعرانی چون رودکی، حافظ و مولوی بسیار بالاست، زیرا رودکی و حافظ، از دانش موسیقاییِ بالایی برخوردار بوده¬اند و مولوینیز علی¬رغم تظاهر به بی¬توجه بودن به وزن و قافیه، به شکلی شگرف، هماهنگی وزن با محتوا را در غزلیات خود لحاظ کرده است. این هماهنگی در شعر فرخی، منوچهری و سعدی نیز وجود دارد، اما گاه ناهماهنگی¬هایی نیز در اشعارشان دیده می-شود. در زمینه¬ی تنوع اوزان، رودکی و مولوی بیشترین تنوع وزن و حافظ، پایین¬ترین تنوع را دارد. شادترین اوزان به مولوی و پس از وی به سعدی و منوچهری اختصاص دارد و کم¬ترین اوزانِ شاد در شعر فرخی و حافظ دیده می¬شود. سنگین¬ترین اوزان در شعر رودکی دیده شده است که بیشتر نشانه¬ی صلابت و وقار در کلام اوست.