اثر مکانیزاسیون بر تولید، بهره وری و کارایی فنی کشاورزان خرم آباد

بخش کشاورزی یکی از بخش¬های عمده¬ی اقتصادی استان لرستان و به ویژه شهرستان خرم¬آباد را تشکیل می دهد. با توجه به کمیابی منابع تولید، افزایش بهره وری و کارایی را می توان به عنوان مکمل مناسب و بادوام برای مجموعه سیاست هایی که تولیدات داخلی را تشویق و حفاظت می کنند و همچنین استفاده بهینه از منابع را ترویج می نمایند، در نظر گرفت. در این پژوهش تأثیر مکانیزاسیون کشاورزی بر تولید، بهره‏وری و کارایی بهره برداران محصول گندم، جو و کلزا به ترتیب با استفاده از روش‏های برآورد توابع تولید کشاورزی، شاخص بهره‏وری ترنکوئیست تیل و تحلیل پوششی بازه¬ای داده‏ها در شهرستان خرم‏آباد مورد بررسی گرفت. بر این اساس هر یک از بهره بردران با توجه به شاخص مکانیزاسیون به دو خوشه سطوح بالا و پایین مکانیزاسیون تقسیم و ارزیابی‏های فوق به تفکیک خوشه‏ها انجام شد. در محصول گندم در خوشه‏های با ضریب مکانیزاسیون بالا، متغیرهای ضریب مکانیزاسیون، آب، کود شیمیایی، نیروی کار مصرفی در هکتار دارای بهره‏وری نهایی منفی و متغیر سموم شیمیایی و ماشین‏آلات تأثیر مثبت بر عملکرد و در خوشه با ضریب مکانیزاسیون پایین، متغیرهای ماشین‏آلات و سموم شیمیایی دارای بهره‏وری نهایی منفی می‏باشند که نشان از استفاده بیش از حد این منابع می‏باشد. در محصول جو در خوشه‏های با ضریب مکانیزاسیون بالا، متغیرهای نیروی کار و سموم شیمیایی و ضریب مکانیزاسیون دارای بهره‏وری نهایی نزولی و متغیرهای آب، ماشین‏آلات، بذر و کود شیمیایی دارای بهره‏وری نهایی مثبت بوده‏اند. در محصول کلزا در مزارع با ضریب مکانیزاسیون بالا، متغیرهای نیروی کار و کود شیمیایی دارای بهره‏وری نهایی منفی و متغیرهای آب، ماشین‏آلات، بذر، سموم شیمیایی و ضریب مکانیزاسیون دارای بهره‏وری نهایی مثبت بودند. در محصول کلزا در مزارع با ضریب مکانیزاسیون پایین، نهاده‏های نیروی کار، ماشین‏آلات، بذر و ضریب مکانیزاسیون دارای بهره‏وری نهایی منفی و نهاده‏های آب، سموم شیمیایی و کود شیمیایی دارای بهره‏وری نهایی مثبت بوده‏اند. نتایج حاصل از شاخص بهره‏وری ترنکوئیست تیل نشان داد که میانگین شاخص بهره‏وری عوامل تولید در محصول گندم و جو در دو خوشه تقریباً برابر یک بوده و به لحاظ آماری نیز تفاوتی ندارند. همچنین در محصول کلزا، میانگین شاخص بهره‏وری کل عوامل تولید در مزارع با ضریب بالا و پایین مکانیزاسیون به ترتیب 85/0 و 3/1 بوده که اختلاف آنها به لحاظ آماری نیز معنی‏دار بوده است.