قیمت گذاری یک زنجیره تأمین رقابتی دو رده ای چندمحصولی با استفاده از برنامه ریزی دوسطحی

تمرکززدایی از زنجیره¬های تأمین به اعضای زنجیره، اجازه تصمیم¬گیری مستقل را می¬دهد. در این ساختار غیرمتمرکز، ممکن است اعضای زنجیره، قدرت بازارهای متفاوتی داشته باشند که در این¬صورت تصمیمات اعضا، یکدیگر را متأثر میسازد. بنابراین استفاده از مدل¬های پیشرو-پیرو بازی استکلبرگ و یا برنامه¬ریزی دو سطحی بسیار مفید خواهد بود. مسئله تحقیق، براساس زنجیره تأمین بستنی تعریف شده است. زنجیره تأمین مورد بررسی، دو رده¬ای چند محصولی -با محصولات جایگزین و فاسد شدنی است که جایگزینی محصولات لزوماً کامل نبوده و بخشی از محصولات قابل جایگزینی با یکدیگر هستند- و شامل یک تولیدکننده و چندین خرده-فروش رقابتی است. در چنین محیط رقابتی، تصمیماتی چون قیمتگذاری و تبلیغات در جذب مشتری تأثیر بسزایی دارد. این زنجیره، غیرمتمرکز بوده و قدرت تولیدکننده و فروشگاه¬های بزرگ (بعنوان بخشی از خرده¬فروشان) باهم برابر و بیشتر از سایر خردهفروشان است. تولیدکننده مجاز به واردات مواد اولیه از سایر کشورها و صادر کردن محصولات نهایی به دیگر کشورهاست. در چنین شرایطی که با دیگر کشورها دادوستد وجود دارد، به دلیل استفاده از ارز، نرخ ارز اهمیت ویژه¬ای پیدا می¬کند. شرایط اقتصادی کنونی و فشارهای ناشی از تحریم¬ها، تأثیر چشم¬گیری در نوسانات نرخ ارز و هزینه¬های مبادلاتی دارد. ریسک ناشی از این نوسانات منجر به بروز اختلالاتی در زنجیره تأمین می¬شود که تصمیمات اعضای زنجیره را متأثر می¬سازد. در این تحقیق، یک زنجیره تأمین رقابتی در نظر گرفته خواهد شد که اعضای آن دارای قدرت-های متفاوتی هستند. این زنجیره به دلیل مبادلات خارجی، در معرض اختلال ناشی از نوسانات نرخ ارز قرار دارد. هدف مسئله، تعیین سیاست قیمت¬گذاری و تبلیغات برای هریک از رده¬های زنجیره غیرمتمرکز است. برای دستیابی به این هدف، این مسئله، بصورت یک مدل دو سطحی غیر قطعی مدل خواهد شد. برای مواجهه با عدم قطعیت، از مدل مبتنی بر سناریو استفاده خواهد شد. از آنجایی¬که اثبات می¬شود مسئله تحقیق، یک مسئله np-hard است، یک الگوریتم ابتکاری برای حل آن پیشنهاد خواهد شد. برای ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی، حد بالایی با استفاده از ساده-سازی مدل یک سطحی شده از طریق فضای شدنی تعریفی، پیشنهاد خواهد شد. نتایج مقایسه حاکی از برتری نسبی الگوریتم پیشنهادی است. نتایج بیان می¬کند که در بازارهای با مقیاس بزرگ¬تر، اجزای زنجیره با صرف هزینه بیشتر برای تبلیغات، مشتریان بیشتری جذب خواهند کرد. در این¬صورت، حتی در صورت افزایش قیمت نیز می¬توانند میزان فروش و در نتیجه سود خود را افزایش دهند. همچنین، هرچه مشتریان حساسیت بیشتری نسبت به قیمت داشته باشند، اجزا برای افزایش سود خود باید قیمت¬های خود را کاهش داده و هزینه بیشتری صرف تبلیغات کننده تا میزان فروش خود را افزایش دهند. در مواجهه با نوسان نرخ ارز و هزینه¬های تأمین، هرچه این هزینه افزایش داشته باشد، چون قیمت¬تمام شده افزایش می¬یابد، قیمت عمده¬فروشی و در نتیجه خرده¬فروشی افزایش پیدا می¬کند. حتی صرف هزینه بیشتر برای تبلیغات نیز نمی¬تواند کاهش فروش را جبران کند. در چنین شرایطی سود تمام اعضا با کاهش روبرو خواهد بود.