کنترل بیولوژیکیfusarium solani f.sp. pisi عامل بیماری پوسیدگی سیاه ریشه نخود توسطtrichoderma harzianum و trichoderma viride

نخود ایرانی (l. cicer arietinum) به عنوان یکی از محصولات و منابع مهم پروتئینی برای تغذیه انسان و دام محسوب می شود. قارچ خاکزاد fusarium solani (mart.) یکی از مهم ترین عوامل مولد پوسیدگی ریشه در بسیاری از گیاهان است. این قارچ روی نخود ایرانی و نخود فرنگی (pisum sativum l.) به عنوان فرم اختصاصیfusarium solani f.sp. pisi (jones) شناخته می شود و از نظر اقتصادی باعث کاهش محصول در این دو میزبان می گردد. امروزه روشهای مختلفی جهت کنترل بیماری های گیاهی و کاهش خسارت محصولات استفاده می شود. یکی از روش های معمول کنترل بیماری های گیاهی که توسط کشاورزان به کار می رود روش شیمیایی و استفاده از قارچ کش ها است اگرچه این روش در کنترل بیمارهای گیاهی بسیار موثر است ولی برخی از مشکلات جانبی باعث محدودیت استفاده از این روش شده است. در این رابطه کنترل بیولوژیکی بیماری ها به عنوان یکی از روش های کنترلی مناسب و جایگزین با قارچ کش های شیمیایی مد نظر است. در این مطالعه اثرات 10 جدایه از trichoderma harzianum ( پنج جدایه) و trichoderma viride ( پنج جدایه) در کنترل قارچ f. solani f.sp. pisi عامل بیماری پوسیدگی سیاه ریشه نخود و نخود فرنگی که از مناطق مختلف استان فارس و از گیاهان نخود با علائم پژمردگی و پوسیدگی ریشه جداسازی شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین 15 جدایه مورد مطالعه f. solani f.sp. pisi و بر اساس نتایج حاصل از آزمون اولیه بیماری زایی در شرایط گلخانه ای، جدایه فعال انتخاب و برای مطالعات بعدی مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا قابلیت جدایه های تریکودرما بر علیه قارچ f. solani f.sp. pisi در شرایط آزمایشگاهی وبا روش های مختلف مانند آزمون کشت متقابل، متابولیت های فرار، متابولیت های خارج سلولی و بررسی میکروسکوپی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از آزمون های آزمایشگاهی و بررسی اثرات آنتاگونیستی در نهایت دو جدایه از تریکودرماجهت مطالعات گلخانه ای انتخاب و استفاده شدند.