فروغی وفرهنگ با تکیه برابعاد نظری وفکری

چکیده محمد علی فروغی ( 1254– 1321 ه.ش ) یکی از شخصیت های مهم تاریخ معاصر ایران است. او هم در حوزه ی سیاست و هم در حوزه ی اندیشه، فعالیت گسترده ای داشت؛ وی از جمله کسانی بود که برای تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی تمام تلاش خود را به کار بست و در این امر ، او و دیگر موافقین این طرح ، موفق عمل نمودند. فروغی پس از استقرار حکومت پهلوی، در شبه مدرنیسمی که در دوره ی رضاشاه در ایران به اجرا درآمد نقش فعالی داشت و کوشش خود را در این خصوص به اجرا گذاشت. این عملکرد او، برخاسته از آشنایی وی با فرهنگ و تمدن مدرن غرب بود اما یک اشکال اساسی وجود داشت. اقدامات رضاشاه برای تجدد و نوسازی جامعه ی ایران به شدت سطحی و ظاهری، مبتنی بر زور و استفاده از قوه ی قهریه و برپایه ی نادیده انگاشتن فرهنگ اسلامی و ایرانی بود. و این مسائل، نشان از بی دقتی در اجرای امور داشت که فروغی یکی از عوامل آن به حساب می آمد. او در حوزه ی اندیشه، بر نشرمعارف و توسعه ی فرهنگی اصرار داشت و در این خصوص ، از مردم می خواست تا شاه ایران را الگوی خود قرار دهند. این تناقض را به راحتی نمی توان مورد اغماض قرار داد. از طرف دیگر، فروغی عضو یکی از مهم ترین لژهای فراماسونری در ایران بود. برای بررسی کاملِ اندیشه وی، نمی توان این ویژگی های مهم را نادیده انگاشت و می بایست به شکل جدی به تجزیه و تحلیل آن ها پرداخت.