نام پژوهشگر: هدی اشرفی

بررسی نمودهای تربیت دینی در کتاب درسی فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی سوم راهنمایی تحصیلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  هدی اشرفی   معصومه صمدی

هدف از این پژوهش بررسی نمودهای تربیت دینی در کتاب درسی فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی سال سوم راهنمایی در سال تحصیلی(89-88) است. با توجه به ماهیت موضوع روش پژوهش "توصیفی" از نوع "تحلیل محتوا" استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش کتاب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی کتاب سال سوم راهنمایی تحصیلی (89-88) می باشد که کلیه محتوای آن (یعنی بیست درس این کتاب) با توجه به طبقه بندی بلوم درباره هدفهای رفتاری در سه حیطه شناختی، حیطه عاطفی و روانی ـحرکتی که مشتمل بر 16 مقوله بود و ادبیات پژوهش در زمینه تسهیل کننده ها و بازدارنده های تربیت دینی که رویهم رفته 18 مقوله بودند مورد تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها «فهرست وارسی تحلیل محتوا» بود، که برای تعیین روایی آن از روش«روایی محتوایی» استفاده شد. همچنین پایایی آن بر اساس روش «ویلیام اسکات» تعیین گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل کیفی و آمار توصیفی یعنی فراوانی و درصد استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در محتوای کتاب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی سال سوم راهنمایی تحصیلی (89-88) حیطه شناختی آن هم تنها مولفه "دانش " بیشترین توجه برنامه ریزان و حیطه روانی -حرکتی کمترین توجه برنامه ریزان را به خود جلب نموده است .در زمینه تسهیل-کننده های تربیت دینی مقوله های ( 1)، (5) و (8) یعنی مقوله های نوآوریهای آموزشی، ارتباط مطالب کتاب با مسائل اخلاقی ـ اجتماعی، پذیرش آداب و رسوم سنتی و مقایسه فرهنگهای دینی و غیر دینی کمترین درصد یعنی صفر درصد را به خود اختصاص داده اند. و مقوله های شماره 4 ( تاکید بر فهم دین) ، 7 ( وجود آیات و روایات مدلل )و 2 ( وجود الگوهای تاثیر گذار در فهم باطن دین) به ترتیب بالاترین فراوانی و درصد را به خود اختصاص داده اند در زمینه بازدارنده ها نیز نتیجه پژوهش نشان داد که این کتاب غیرفعال بوده و دانش آموزان را به سوی یک سری محفوظات سوق داده که به کاهش ایجاد انگیزه یادگیری در آن ها منجر می شود.