سرعت میزان تندی یا کندی سخن است. سرعت کلام، کلام نویسنده و کلام شخصیت ها مقوله ای است که کم و بیش از قاعده تبعیت می کند. سرعت باید با داستان و شخصیت های آن و موقعیّت آن ها کاملاً هماهنگ باشد؛ مثلاً در شرایط هیجانی، روند سخن تند است و در نثر عاطفی کند. سرعت سازنده ی کشش و کشش سازنده ی انگیزه ی خواننده برای زندگی در دنیای متن است و کلمات تنها مادّه ی خام برای تولید کنشی ارتباطی- نوشتاری. سرعت با تمام عناصر ادبی ارتباط دارد و به اشکال متنوعی در آثار ادبی جلوه می کند. در این پایان نامه سعی بر آن است که مفهوم «سرعت نثر» بررسی شود. ابتدا به این مفهوم و جلوه ی آن در آثار مختلف با ذکر شواهد از شاهنامه، کلیله و دمنه، مرزبان نامه و... پرداخته شده و آراء و عقاید صاحب نظران مخصوصاً «کاترین هیوم» در باب سرعت نوشتار بیان شده است. سپس با توجه به ارتباط موضوع بحث با مقوله های«ایجاز، اطناب و مساوات» به تعریف و شرح این مفاهیم از دیدگاه علمای معروف بلاغت پرداخته شده است. در ادامه با در نظر گرفتن «مرزبان نامه» و سبک آن در این پایان نامه، به اختصار سبک فنّی و ویژگی های سبکی این کتاب بررسی شده است. سپس عناصر ادبی «افزایش دهنده و کاهش دهنده ی سرعت» مورد توجه قرار گرفته است. در فصل دیگری به بررسی مفاهیم و درون مایه های برجسته ی مرزبان نامه و ارتباط آن با مفهوم سرعت پرداخته شده است. سپس داستان ها و حکایات این کتاب که بیش تر با مبحث سرعت مرتبط است، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. در پایان نیز نتیجه گیری مباحث مندرج در پایان نامه ذکر شده است.