نام پژوهشگر: الهام قلعه قوند
الهام قلعه قوند ابوالقاسم رادفر
راه یافتن زبان و ادبیات فارسی به شبه قاره هند و پاکستان، از زمان محمود غزنوی، باعث شد زبان فارسی به مدت چند قرن زبان سیاست، دین، علم، ادب و هنر در شبه قاره گردد. بنابراین، دولت مردان و فرهیختگان بومی و مهاجر، برای آموختن زبان فارسی، به دو ابزار فراگیر زبان فارسی، یعنی تألیف فرهنگ های لغت و دستور زبان فارسی توجّه بسیاری مبذول داشتند. کتاب های دستور زبان که در شبه قاره تألیف شده اند، می توانند مأخذ معتبری برای تألیف کتاب های دستور زبان فارسی باشند. کتاب تحقیق القوانین تألیف حاجی محمّد محی الدّین، متخلّص به حیران، یکی از این کتاب هاست. این کتاب در سال 1262 هجری قمری در هند نوشته شده است و حاوی مطالب مفصّلی در زمینه دستور زبان فارسی است و برای هر مبحث شواهدی از نظم و نثر ذکر کرده است. این کتاب به تقلید و تأثیر از دستور زبان عربی نوشته شده است و منحصر به مسائل دستوری نیست و گاهی مباحث زبان شناسی ذیل فایده و تنبیه هم در آن ذکر شده است. تصحیح، تعلیق و نقد و بررسی این کتاب بر اساس دستور زبان های فارسی جدید صورت گرفته و به موارد اختلاف آن اشاره شده است. در مقدّمه، پیشینه دستورنویسی فارسی در شبه قاره بیان شده است. تحقیق درباره شعرا و نویسندگانی که از شعر و نثر آن ها در کتاب به عنوان شاهد مثال استفاده شده و معادل های امروزی اصطلاحات به پیوست آمده است.