این تحقیق تلاشی است برای بررسی تاثیر خلاصه نویسی بعنوان یک راهکار یادگیری زایشی روی عملکرد زبان آموزان در درک مطلب به طور کلی و همچنین به طور خاص روی سوالات مختلف آن از جمله سوالات صوری، ارجاعی و استنباطی. آزمایش شوندگان در این تحقیق، 60 دانش آموز پیش دانشگاهی بودند که به دو گروه شاهد و تجربه گروهبندی شدند. به هر دو گروه متون یکسانی در طی 10 جلسه توسط خود محقق آموزش داده شد. در گروه شاهد، زبان آموزان به طور اتوماتیک راهکار ترجیحی خودشان را استفاده کردند. اما گروه تجربه، راهکار خلاصه نویسی پاراگراف ها را آموزش دیدند. سپس از همه آزمایش شوندگان پس آزمونی بعمل آمد تا فراگیری متون آموزش داده شده بررسی شود. نتایج حاصله نشان داد که استفاده از خلاصه نویسی هیچگونه تاثیر معنی داری روی عملکرد زبان آموزان در سوالات صوری و استنباطی نداشته است. اما در مورد سوالات ارجاعی، نتایج تاثیر معنی داری را برای استفاده از خلاصه نویسی نشان دادند. از طرفی گرچه تفاوت حاصله در سوالات صوری و استنباطی از لحاظ آماری معنی دار نبود اما نتایج، تاثیر معنی داری برای استفاده از خلاصه نویسی روی مجموع سه نوع سوال را اثبات کرد. تحقیق حاضر در حقیقت توانست راجع به ماهیت سوالات و سطح لازم پردازش اطلاعات برای این سوالات، نیز سخن بگوید. این مطالعه به طور کاملاً غیر مستقیم، نشان داد که سطح پردازش خواندن با حرکت از سوالات صوری به ارجاعی و استنباطی افزایش می یابد. واژگان کلیدی: خلاصه نویسی- درک مطلب- زبان آموز- سوالات صوری- سوالات ارجاعی- سوالات استنباطی