چکیده : در سال های اخیر برهم کنش بین عوامل آب و هوایی در خشکی ، اقیانوس و جو مورد توجه بسیاری از دانشمندان علوم هواشناسی و اقلیم شناسی قرار گرفته است . نتایج پژوهش های زیادی نشان داده اند که تغییرات دما در سطح گستره های بزرگ آبی می تواند تاثیر معنی داری بر نوسان های بارش در سطح خشکی های زمین داشته باشد . در این مطالعه تاثیر دمای زمستانه و پاییزه ی سطح آب دریای مدیترانه بر بارشهای فصول زمستان و پاییز ایستگاه های مورد مطالعه در غرب ایران مورد بررسی قرار گرفته شده است. برای این منظور دوره های سرد ،گرم و پایه (شرایط معمولی سطح آب دریا) تعریف شده و میانگین بارش در هر دوره (به ترتیب rb , rc ,rw )محاسبه گردید و از مقادیر نسبت های rc/rw , rc/rb , rw/rb به منظور ارزیابی میزان تاثیر این شرایط بر بارش استفاده شد. با استفاده از همین روش ، تاثیر sst دریای مدیترانه در فصول تابستان و پاییز، بر بارش های فصول به ترتیب پاییز و زمستان ایستگاه های مورد مطالعه، ارزیابی شد . همچنین ارتباطsst دریای مدیترانه با بارش ایستگاه های واقع در نیمه غرب کشور در فصول زمستان و پاییز با روش های آماری ( رگرسیون و همبستگی ) مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در دوره هایی از فصل زمستان که medsst سردتر از شرایط معمول و گرم است ، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می یابد ولی دمای گرمتر از شرایط معمول و سرد آن در فصل پاییز باعث افزایش بارش پاییزه می شود . زمانی که درفصل پاییز medsst سردتر از شرایط معمول و گرم باشد ، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می یابد ولی دمای گرمتر از معمول آن در فصل تابستان باعث افزایش بارش پاییزه می شود . بین نوسانات medsst در فصل پاییز و بارش پاییزه منطقه مورد مطالعه همبستگی معنی دار مثبت در اکثر ایستگاه ها قابل مشاهده است . در فصل زمستان نیز بین نوسان های medsst و بارش منطقه مورد مطالعه در چند ایستگاه همبستگی منفی معنی دار مشاهده می شود . همچنین بین نوسانات medsst در فصل پاییز و بارش زمستانه ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنی دار منفی وجود دارد ولی بین نوسانات medsst در فصل تابستان و بارش پاییزه ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنی داری مشاهده نشد . اما تمایل نسبتا مشخصی بین افزایش بارش پائیزه با دمای گرم مدیترانه ملاحظه می شود.

در سال های اخیر فراوانی توفان های گرد و غباری در حال افزایش می باشد. توفان های گرد و غباری می تواند روی تغییر آب و هوا تأثیر گذاشته و باعث خسارات عمده به انسان شود. بنابراین مطالعه و بررسی دقیق آنها بسیار ضروری می باشد. اهداف این مطالعه، پهنه بندی ایران از نظر فراوانی وقوع توفان های گرد و غباری و تعیین نواحی بحرانی، بررسی چند مورد از توفان های گرد و غباری شاخص با استفاده از تصاویر ماهواره ای مودیس و avhrr به منظور آشکار سازی بهتر محدوده های گرد و غباری بر روی تصاویر و همچنین مطالعه منابع، مسیر های تحت تأثیر و علل سینوپتیکی توفان ها می باشد. بطور کلی در این تحقیق، از داده های هواشناسی 87 ایستگاه سینوپتیکی ایران شامل داده های ساعتی گرد و غبار (1987-2008)، میانگین و حداکثر سالانه سرعت باد (از بدو تاسیس تا حال)، تصاویر ماهواره ای اکوا، ترا/مودیس و نوا/avhrr ایران و کشور های همسایه غربی و شرقی آن برای رویداد های گرد و غباری 30 ژوئن- 5 ژوئیه 2008 غرب، 8-12 اوت 2008 شرق، 15-21 ژوئیه 2000 غرب و 4-6 ژوئیه 2003 شرق ایران، داده های پایگاه اطلاعاتی سازمان نوا شامل فشار، جریان، جهت باد در سطوح مختلف اتمسفری و در موارد نیاز از پایگاه اطلاعاتی دانشگاه وایومینگ آمریکا شامل نمودار های ساعتی (skew t) برای اطلاع از خشکی هوا و ناپایداری جو استفاده شده است. روش های بکار رفته در این پژوهش شامل خوشه بندی فازی(fcm) برای ناحیه بندی ایران از نظر فراوانی توفان های گرد و غباری، شاخص های آشکار سازی گرد و غبار بر روی تصاویر ماهواره ای مودیس شامل شاخص های nddi، btdi، btd، lrdi، شاخص هیستوگرام سه بعدی و ترکیب رنگی کاذب باند های 3، 1و 4 ، شاخص های آشکار سازی گرد و غبار بر روی تصاویر ماهواره ای avhrr شامل avi، btd، شاخص هیستوگرام سه بعدی و استفاده از باند های 2 و 4 این سنجنده، پایش دینامیک توفان های مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و تحلیل سیتوپتیکی آنها می باشد. در این تحقیق، ایران از نظر فراوانی توفان های گرد و غباری به پنج ناحیه طبقه بندی شد که به علت وسیع بودن ناحیه پنج این ناحیه مجدداً به سه ناحیه تفکیک شد. هسته بیشینه توفان ها، ایستگاه زابل (خوشه 1)، آبادان، کنارک، اهواز و زاهدان (خوشه 2)، دزفول، بندر ماهشهر، بستان، مسجد سلیمان، بوشهر، خاش، ایرانشهر (خوشه 3) و هسته کمینه توفان ها (خوشه 5-3) شامل قسمت های شمالی، شمالغرب ایران، ارتفاعات بلند زاگرس و شمالغرب خراسان شمالی می باشد. هر کدام از شاخص های کمی مطالعه شده برای شناسایی گرد و غبار بر روی تصاویر ماهواره ای مودیس و avhrr دارای معایب و مزایایی بوده و نمی توان شاخصی را معرفی کرد که به طور کاملا دقیق از نظر کمی گرد و غبار را از سایر پدیده ها تفکیک کند. بنابراین می توان گفت که شاخص های دمای روشنی در تصاویر مودیس و همچنین avhrr دارای قدرت تفکیک قابل استفاده برای شناسایی و جدا سازی عددی گرد و غبار از سایر پدیده ها می باشند. البته باید به این نکته توجه داشت که سنجنده مودیس ماهواره های آکوا و ترا بخاطر تفکیک زمانی، مکانی و طیفی بالا قابلیت بالایی در شناسایی گرد و غبار دارد و بر اساس این قابلیت، شاخص های دیگری در این ارتباط قابل تحقیق خواهد بود. در این مطالعه با استفاده از ترکیب باند های مرئی و حرارتی سنجنده مودیس، شاخصی طراحی گردید که معایب سایر شاخص های مطالعه شده را ندارد ولی این شاخص هم خالی از اشکال نیست. معیار صحت سنجی این شاخص ها، تصاویر ترکیب رنگی کاذب باند های 3، 1 و 4 هست که از نطر بصری کاملاً واضح می باشد. نتایج حاصل از پایش دو موج گرد و غباری تابستانه غرب ایران با استفاده از تصاویر ماهواره ای نشان داد که منابع تغذیه گرد و غبار های وارده به منطقه مورد مطالعه شامل: بستر خشک تالاب ها، دریاچه های فصلی و زمین های لم یزرع و خشک عراق، سوریه و عربستان می باشند. طبق بررسی های سینوپتیکی، در روز بلند شدگی گرد و خاک از این بیابان ها، یک سامانه کم فشار در تراز سطح دریا بر روی عراق و جنوب خلیج فارس مستقر بوده که در بعضی مواقع این کم فشار ها بوسیله فرود های عمیق تراز های بالایی جو تقویت گردیده اند. این ناپایداری های حاصله همراه با شرایط دیگر نظیر خشکی شدید هوا باعث ایجاد گرد و غبار از منابع ذکر شده گردیده و باعث انتقال آن به منطقه مورد مطالعه می گردد. نتایج حاصل از پایش روز های همراه با توفان های گرد و غباری تابستانه در منطقه شرق ایران با استفاده از تصاویر ماهواره ای نشان داد که منابع اصلی تغذیه این توفان ها شامل: بستر های خشک دریاچه های هامون، بیابان های ریگستان، مارگو و خاش در بین مرز ایران، افغانستان و پاکستان و بیابان های مرکزی ایران می باشد. طبق بررسی های سینوپتیکی در طی این روز ها، عوامل همدیدی سطوح میانی جو تأثیر چندانی در ایجاد پدیده گرد و غبار این منطقه نداشته و عامل گرد و غبار های این منطقه را باید در سیستم های فشار سطح زمین جستجو کرد. طبق نتایج حاصله از مطالعات سینوپتیکی و پایش از طریق تصاویر، توفان های گرد و غباری این منطقه هم منشأ داخلی داشته و هم از بیابان های کشور های همسایه وارد می شود.

آگاهی از چگونگی وقوع، زمان وقوع رگبار و میزان تاثیر آن بر محیط می تواند کمک زیادی در زمینه کشاورزی، صنعت و غیره داشته باشد. بررسی بارش رگباری هم از لحاظ تامین منابع آب پشت سد ها، و هم از لحاظ میزان خسارتی که می تواند وارد کند حایز اهمیت است. با تحلیل سینوپتیکی الگوهای گردشی هوا می توان توزیع زمانی و مکانی این پدیده طبیعی را قبل از وقوع پیش بینی کرد. در این پژوهش از داده پارامترهای بارش 6 ساعته ایستگاه های اهر، تبریز جلفا، سراب، مراغه و میانه از سال 1371 تا 1390 که از سازمان هوا شناسی تبریز تهیه شده است، مورد استفاده قرار گرفته است. برای تحلیل آماری ایستگاه های مورد مطالعه، تعداد روزهایی که بارندگی آنها بیشتر از 10 میلی متر در مدت شش ساعت بوده انتخاب شده است و برای هریک از فصل سرد و گرم سال، نمودار فراوانی، نمودار روند بارش، و همچنین نمودار توزیع نرمال برای بارندگی رگباری در بازه زمانی 20 ساله ترسیم شده است. برای تحلیل سینوپتیکی بارندگی رگباری در بازه زمانی 20 ساله در ایستگاههای مورد مطالعه، از میان روزهایی که بیشترین بارندگی را داشته اند دو روز نماینده، یکی برای فصل گرم و دیگری برای فصل سرد انتخاب شده است. سپس داده های جوی لازم برای این پژوهش از پایگاه داده های مرکز ncep/ncar تهیه شده، و نقشه های سطح زمین و سطوح فوقانی جو (تراز 500 و 850 هکتوپاسکال)، از قبیل هم فشارهای سطح زمین، رطوبت نسبی، رطوبت ویژه، شاخص صعود هوا، دمای هوای سطح زمین، نقشه ضخامت، آب قابل بارش، نقشه امگا، نقشه وزش تاوایی و جریان باد، نقشه های باد مداری و نصف النهاری درنرم افزار گردس ترسیم شد. تحلیل های آماری نشان داد، در بیشتر موارد بارندگی رگباری در فصل گرم شدیدتر از بارندگی در فصل سرد سال است همینطور بارندگی رگباری چه در فصل گرم و چه در فصل سرد سال روند خاصی را دنبال نمی کنند در حالت کلی مجموعه داده های سالانه بارندگی رگباری از توزیع نرمال تبعیت نمی کند. همچنین تحلیل های سینوپتیکی نشان داد که هر چند هر دو تا عامل صعود، (عامل صعود سطح زمین، و سطوح بالای اتمسفر) در بارندگی نقش داشته اند ولی تاثیر سامانه سطوح فوقانی اتمسفر بخصوص سردچال جوی چشمگیرتر از سیستم های سینوپتیکی سطح زمین است در روزهای منتخب در همه موارد به جز یک مورد، ایستگاه های مورد مطالعه در جلوی محور چرخندگی مثبت قرار داشته است و نیز در سطح زمین عامل صعود سیکلونی بیشتر از عامل صعود همرفتی نقش داشته است رطوبت مورد نیاز در بیشتر مواقع از دریای مدیترانه تامین می شود.

بارش پدیده¬ای حاصل از اندرکنش¬های پیچیده¬ی جو است. اهمیت بررسی پدیده¬های بارشی زمانی آشکارتر است که یک مکان شاهد ریزش ناچیز یا قابل توجه و یا ناگهانی حجم زیادی از بارش باشد. چنانچه بتوان عامل ایجاد آن را حداقل از یک روز قبل شناسایی نمود، اقدامات پیشگیرانه در جلوگیری از گسترده شدن خسارات موثر واقع خواهد شد. جهت انجام این پژوهش از داده¬های بارش روزانه¬ی ایستگاه¬های سینوپتیک واقع در محدوده استان همدان، ایستگاه فرودگاه، نوژه، ملایر، نهاوند و تویسرکان استفاده شده است. در این پژوهش، الگوهای گردشی اتمسفری ایجاد کننده¬ی بارش¬های سنگین در سطح زمین و در سطح500 هکتوپاسکال اتمسفر، شناسایی و ردیابی شدند و روزهایی که در سال¬های آماری 1961 تا 2009 دارای بارش مساوی یا بیش از 30 میلی متر در شبانه روز بودند مشخص گردیده است. برای تعیین الگوهای گردشی از نقشه¬های هوای تراز متوسط دریا و همچنین نقشه¬های هوای ارتفاع ژئوپتانسیل سطوح 500 هکتوپاسکال اتمسفر، نقشه¬های امگا و وزش رطوبتی تراز مذکور، نقشه¬های آب قابل بارش سطح در یک روز قبل از اوج بارش و روز اوج بارش استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که از الگوهای سطح زمین، کم¬فشارها و پر¬فشارها هر کدام به نحوی در رخداد بارش سنگین استان دخیل بوده¬اند. در فصول مختلف سال هر کدام از این الگوها تضعیف یا تقویت شده¬اند. در سطوح بالا، قرارگیری منطقه در جلوی فرود و واگرایی بالایی، عامل اصلی ایجاد بارش¬های شدید استان همدان در فصول مختلف سال بودند. علل رخداد 42/30 درصد از بارش¬های بهاره¬ی استان، نفوذ زبانه پر¬فشار جنوب سو بود. مهمترین عامل ایجاد بارش¬های سنگین پاییزه، نفوذ زبانه پرفشار جنوب سو و قرارگیری منطقه در حاشیه پرفشار بود که هر کدام از این عوامل 18/18 درصد از بارش¬های سنگین را به خود اختصاص داده¬اند و مهمترین عامل رخداد بارش¬های سنگین فصل زمستان استان همدان، قرارگیری منطقه در مرکز کم¬ فشار بوده است که حدود 24/99 درصد بارش¬های زمستانه استان، تحت تاثیر این عامل می¬باشد. الگوی گردشی اتمسفر در سطح زمین در بارش¬های تابستانه¬ی استان همدان، نفوذ زبانه پرفشار جنوب سو بوده است و در سطوح میانی جو، قرارگیری منطقه در مرکز ناوه در فصل تابستان در ایجاد بارش نقش داشته است.

بلوکینگ سامانه¬های جوی هستند که باعث رکود و ثابت ماندن الگو¬های جوی برای چند روز حتی یک هفته می شوند و سبب جاری شدن سیل و یا خشک¬سالی و یا بالا رفتن دمای هوا و یا کاهش دما نسبت به حالت نرمال می-گردندد. و به دلیل ثابت ماندن الگوهای جوی در اثر وجود سامانه¬های بلوکینگ پیش بینی وضع هوا برای چند روز حتی یک هفته آسان تر خواهد شد. به منظور تحلیل اثر سامانه بلوکینگ بر بارش¬¬های استان اردبیل، نقشه¬های هوای میانگین فشار سطح دریا، 500 هکتوپاسکال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با استفاده از نقشه¬های همدیدی، موقعیت و جابجایی سیستم¬های جوی همچون ناوه¬ها، پشته¬ها، سامانه¬های کم فشار و پر فشار سطح زمین بررسی شده است .داده¬های بارش روزانه برای 4 ایستگاه سینوپتیک در محدوده استان اردبیل از سازمان هواشناسی اخذ و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که استقرار سامانه بلوکینگ در روی قاره اروپا و روسیه است که با جابجایی ناوه وابسته بدان به عرض های جنوبی¬تر همراه با سبب فعالیت مناسب ناوه کم ارتفاع جنوب سامانه در منطقه شمال غرب ایران شده و در نتیجه وقوع بارش¬های در منطقه مورد مطالعه را باعث گردیده است. همچنین نتایج حاصل از مشاهده نوع بلوکینگ نشان داد که بیشتر بلوکینگ¬ها از نوع امگایی است.

بارش های رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیرپایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق العاده قوی از جابجایی اتمسفری ایجاد می شوند. در پژوهش حاضر ازداده های زمینی و تصاویر ماهواره ای سنجنده ی مودیس برای توزیع مکانی بارش های رعد و برقی استان اردبیل استفاده شد. به همین منظور برای برآورد آب قابل بارش از باند 17 و 18 این سنجنده استفاده شد تصاویر بارش های رعد و برقی روزهای 10/5/2010 و 18/6/2012 در نرم افزار envi4.4 پردازش و سپس در محیط arc gisدرون یابی گردید. همچنین درون یابی داده های زمینی نیز نشان داد که بیشتر بارش های رعد و برقی در ایستگاه خلخال و کمترین آن در ایستگاه مشکین شهر و بیشتر در فصل بهار و اوایل تابستان اتفاق می افتد. نتایج حاصل از تحلیل داده های زمینی و تصاویر ماهواره حاکی از این واقعیت است که بارش های رعد و برقی مستخرج از تصاویر ماهواره ای به مراتب دقیق تر از داده های حاصل از طریق برداش های زمینی می باشد و نیز می توان نقشه های بارش های رعد و برقی را با سرعت و دقت استخراج و در روند برنامه ریزی و مدیریت بهینه منابع آب در استان اردبیل با اطمینان به کار گرفت. همچنین در حال حاضر با بهره گیری از تصاویر سنجنده ی مودیس، امکان نظارت و پهنه بندی به هنگام بارش های رعد و برقی در استان اردبیل به صورت کاربردی مهیا می باشد.

یخبندان یکی از پدیده های مهم اقلیمی ناشی از تغییرات دما در طول زمان می باشد که بر حسب شدت، تداوم و گسترش آن ها بر فعالیت های انسانی اعم از کشاورزی، حمل و نقل، انرژی و مسائل زیست محیطی، فعالیت های بیولوژیکی گیاهان و حیوانات تأثیرات بسزایی دارد. استان اردبیل نیز به دلیل کوهستانی بودن و نزدیکی به منابع رطوبت، در غالب سال ها شاهد وقوع یخبندان بوده و با خسارات ناشی از این عنصر آب و هوایی مواجه شده است. لذا در این پژوهش با در نظر گرفتن دماهای صفر و زیر صفر درجه ی سانتیگراد، تاریخ های وقوع یخبندان فراگیر 4 ایستگاه سینوپتیک اردبیل، پارس آباد، مشگین شهر و خلخال طی دوره ی آماری 13 ساله (2008-1996) استخراج شد. در نهایت با استخراج نقشه های سینوپتیکی مربوط به روزهای وقوع یخبندان در سطح زمین و 500 هکتوپاسکال، مشخص شد که وقوع یخبندان ها در سطح زمین در ارتباط با گسترش زبانه ی پرفشارهای مهاجر اروپای شمالی، مرکزی و ارپای شرقی و نیز گسترش غرب سوی زبانه ی پرفشار سیبری و در سطح 500 هکتوپاسکال ناشی از وقوع پدیده ی بلوکینگ و قرارگیری در جلو و مرکز ناوه ی بادهای غربی بوده است.

تغییر اقلیم عبارت است از تغییرات رفتار آب و هوایی یک منطقه نسبت به رفتاری که در طول یک افق زمانی بلند مدت از اطلاعات مشاهده یا ثبت شده در آن منطقه مورد انتظار است .این تغییر می تواند در متوسط دما، بارندگی الگو های آب و هوایی، باد، تابش و ... باشد. هدف از این تحقیق آشکار سازی تغییرات دما و بارش در حوضه قره سو و ارتباط آن با نوسانات دبی این حوضه می باشد. بدین منظور از داده های سالانه بارش ایستگاه های باران سنجی سرارود، ورله، گوهر-چغا در دوره آماری(2012-1988) و ایستگاه های سینوپتیک کرمانشاه و روانسر طی دوره آماری(2012-1973)، داده های سالانه دمای ایستگاه های کرمانشاه و روانسر در دوره آماری (1973-2012) و همچنین داده های دبی ایستگاه های دبی سنجی دوآب مرگ و پل کهنه با دوره آماری(2005-1971) که در داخل حوضه قرار داشتند استفاده شد. برای انجام تحقیق حاضر از روش های آمار توصیفی، رگرسیون خطی، آزمون ناپارامتریک من کندال و همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بارش در کلیه ایستگاه های مورد مطالعه در داخل حوضه بجز ایستگاه ورله و سرارود دارای روند کاهشی معنی دار در سطح اطمینان 99% می باشد. دما در ایستگاه کرمانشاه دارای روند افزایشی معنی داری بود اما این روند در ایستگاه روانسر دارای افت و خیز های افزایشی و کاهشی بود و دبی ایستگاه های مورد مطالعه نیز در سطح اطمینان 99% دارای روند کاهشی معنی دار بوده اند که نتایج روش های من کندال و رگرسیون برای بررسی این تغییرات یکسان بودند. نتایج همبستگی نشان داد که بین بارش و دبی رابطه مستقیم معنی دار و بین دما و دبی رابطه معکوس معنی دار وجود دارد.

بارش در میان رویدادهای اقلیمی با توجه به نقش حیاتی آن اهمیت ویژه ای دارد و نسبت به پدیده های اقلیمی دیگر از پیچیدگی رفتاری چشمگیری برخوردار است که در این میان، بارش سنگین به عنوان عاملی در بروز حوادث طبیعی مانند سیل مطرح است. وقوع این نوع بارش ها با الگوهای همدید سطح زمین و سطوح فوقانی جو در ارتباط بوده، لذا برای شناخت بهتر لازم است مطالعات همدیدی رخداد بارش در هر منطقه صورت گیرد. به منظور مطالعه-ی بارش های شدید شهر تبریز، آمار روزانه ی بارش این ایستگاه طی دوره ی آماری 2013-1996 از سازمان هواشناسی استان اردبیل تهیه شد سپس به عنوان نمونه چندین مورد از شدیدترین بارش های منطقه در دوره های گرم و سرد سال انتخاب و الگوهای سینوپتیکی بوجودآورنده ی این بارش ها بر اساس نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل، تراز سطح دریا و تاوایی در روز بارش و 24 ساعت قبل از آن و نقشه های امگا و ستون آب قابل بارش شناسایی شدند. برای پیش بینی دوره ی بازگشت بارش های شدید، داده ها وارد محیط نرم افزاری smada شده و با توزیع نرمال و پیرسون تیپ 3 مورد ارزیابی قرار گرفتند و در نهایت، احتمال وقوع بارش ها با دوره ی بازگشت 2، 3، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 سال تعیین شد. نتایج داده ها مبین این مهم بود که الگوهای فشار موثر در دوره ی سرد سال غالبا متاثر از سیکلون های غربی بوده و در فصل گرم، تحت تاثیر استقرار کم فشار حرارتی و نیز عقب نشینی پرفشار جنب حاره ای بوده است. اما در تراز های بالا و سطح 500 هکتوپاسکال، قرار گرفتن فرود عمیق به همراه ریزش هوای مرطوب عامل اصلی اغتشاشات می باشد.

در این پژوهش، به منظور تحلیل ارتباط الگوهای گردشی جو با وقوع دماهای فرین پایین زمستانه استان اردبیل در دهه 1380 و مشخص کردن روند این دماها به کمک حداقل دماهای روزانه، ماهانه و سالانه چهار ایستگاه سینوپتیک منطقه فوق در نرم افزار اکسل (excel)، روند خطی و چند جمله ای مرتبه ششم رسم، و درصد تغییرات دمایی هر سه ماه فصل سرد با زمان، معادله پیش بینی (y) و خط روند مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به کمک نرم افزار اس پی اس اس (spss) همبستگی بین حداقل دماها، ارتفاع و عرض جغرافیایی یازده ایستگاه هواشناسی استان اردبیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت

رخداد گرد و غبار تابع شرایط جوی است و دید افقی را به کمتر از هزار می رساند و در سالهای اخیر رو به افزایش می باشد و بیشتر در ماههای گرم اتفاق می افتد و مشکلات فراوان و متنوعی ایجاد می نماید مثل تخریب اکوسیستم ، بیماریهای تنفسی و قلبی واثرات منفی بر کشاورزی که با روش تحلیل سینوپتیکی به شناسایی الگوهای مسبب این رخداد می پردازدو دو الگو برای این پدیده شناسایی شده است.

چکیده: امروزه استفاده از انرژی های نو به یک امر مسلم برای تمام کشورهای جهان تبدیل شده است. یکی از مهمترین و قابل دسترس ترین انرژی های انرژی بادی می باشد که بیشتر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از این انرژی برای تامین منابع نیروی خود بهره می گیرند. در این مطالعه نیز انرژی پتانسیل بادی در شمال غرب ایران با استفاده از الگوریتم فازی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا اطلاعات داده های باد (سرعت وجهت) برای ایستگاه های شمال غرب در دوره آماری 2000 الی 2008 از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید.بنابراین با توجه به اینکه حداقل سرعت لازم برای راه اندازی توربین بادی، 4 متر در ثانیه است، در این تحقیق فراوانی سرعت باد ایستگا0های مورد مطالعه بر اساس معیار 4 متر در ثانیه و بیشتر بدست آمد. این داده ها بر اساس روش خوشه بندی فازی(fcm)، در محیط نرم افزار مطلب طبقه بندیگردیدند. همچنین با استفاده از نرم افزار winrose باد غالب و جهت باد ایستگاه های مورد مطالعه تهیه گردید. براساس اطلاعات بدست آمده مشخص شد که ایستگاه اردبیل(خوشه اول)، در بین تمام ایستگاه های مورد مطالعه دارای بیشترین فراوانی وقوع باد با سرعت 4 متر در ثانیه است. ایستگاه های ارومیه و پارس آباد (خوشه پنجم)، دارای حداقل وقوع باد با سرعت 4می باشند. نتایج این مطالعه نشان داد که خوشه اول، دوم و سوم برای استفاده از انرژی باد به صورت توربین بادی مقرون به صرفه می باشد. و خوشه چهارم و پنجم برای استفاده از این انرژی نامناسب هستند.