دولت مدرن یا دولت ـ ملت، از نظر بسیاری از جامعه شناسان معاصر پدیده ی کاملاً جدیدی است که مقدمات نظری آن در نیمه دوم قرون وسطا و در حوزه فرهنگی مذهب کاتولیک فراهم آمد و زمینه های عینی آن در دو قرن پایانی قرون وسطا در پرتو استراتژیهای متضاد بازیگران سیاسی شکل گرفت و اولین جلوه ی آن در قالب دولتهای مطلقه از قرن شانزدهم به تدریج نمایان شد و از قرن نوزدهم به بعد در همه ی نقاط جهان جای اشکال دیگر نظام سیاسی را گرفت. لذا از آنجایی که دولت مدرن پدیده ای برخاسته از تمدن غرب است، مطالعه فرایند توسعه سیاسی، شکلگیری و کارکرد دولت مدرن در ایران یا هر جامعه ی غیراروپایی دیگر، بدون توجه به مراحل و مسائلی که این پدیده در غرب با آن روبرو بوده، قابل درک و فهم عمیق نخواهد بود. بنابراین مقایسه تطبیقی این پدیده در اروپا و ایران برای شناخت بیشتر این مسئله ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این پژوهش مطالعه ی تطبیقی نحوه تکوین و کارکرد دولت مدرن در اروپا با ایران بوده و روش تحقیق در این پژوهش نیز توصیفی ـ تحلیلی می باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، در ایران با ناکامی مشروطه راه برای ظهور اقتدارگرایانه دولت مدرن و پیدایش ساخت دولت مدرن مطلقه فراهم شد. اگرچه شکل ساختاری و ارکان دولت مدرن در ایران و اروپا تقریباً یکسان بود، اما شرایط متفاوت فرهنگی ـ مذهبی و همچنین ویژگیهای متفاوت اجتماعی و منحصر به فرد هر جامعه به همراه ناتوانی در انجام کارویژه های دولت مدرن، متمایزکننده دولت مدرن در ایران از نوع اروپایی اش می باشد. شکل گیری دولت مدرن در اروپا منجر به توسعه سیاسی شد، در حالی که در ایران این مسئله توسعه سیاسی را به تأخیر انداخت