نام پژوهشگر: محسن نورایی

تحلیل و بررسی خطبه فدک با تاکید بر مبانی قرآنی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران 1388
  زهرا عبدالهی   سید علی اکبر ربیع نتاج

صدیقه طاهره (س) اولین کسی بودند که بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) به مبارزه با انحرافات پیش آمده، پرداختند و اصل "تداوم نظارت امامان معصوم بر اصالت دین" را تحقق بخشیدند؛ نمونه ای از تلاش های بزرگ بانوی اسلام (س) در این مبارزه، ایراد خطبه های غرا و آتشین و از آن جمله، خطبه فدک است. یکی از ابعاد مهم این خطبه و شاید مهمترین بعد آن، حضور قرآن است؛ پیدایش و حضور این بعد، رهاورد پیوند ویژه آن حضرت با قرآن کریم است و حدیث ثقلین نیز تایید وتاکیدی بر این رابطه وثیق است. در این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده، تمامی متن خطبه مورد بررسی قرار گرفته و مواردی از پیوند این خطبه با قرآن کریم و نیز جلوه های گوناگون تجلی قرآن در این خطبه شریفه بیان شده است. تأمل در این خطبه کریمه ما را به درک ارتباط عمیق و گسترده آن با قرآن، رهنمون می شود؛ با توجه به این که قول، فعل و تقریر معصومین (ع) و از آن جمله زهرای اطهر(س) برای ما حجت است، از جمله نتایج بازخوانی این خطبه، ضرورت بازگشت امت اسلامی به قرآن و وارد کردن آن در متن زندگی – همان گونه که حضرت زهرا (س) عمل کرده اند- و نیز محوریت بخشی به بعد قرآنی این خطبه در تمامی فعالیت هایی است که پیرامون آن صورت می گیرد.

بررسی احادیث مناقب صحابه در کتاب صحیح بخاری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  مهدی امیرزاده   علی اکبر ربیع نتاج

سیر تدوین تاریخ حدیث اهل سنت با نگارش صحاح ستّه به اوج شکوفایی خویش رسید و در این میان کتاب «الجامع الصحیح» محمد بن اسماعیل بخاری از اهمیّت و جایگاه والایی برخوردار می باشد. با توجه به اهمیّت کتاب صحیح بخاری، در این پژوهش سعی شده است با روشی توصیفی _ تحلیلی، احادیثی از مجموعه احادیثِ صحیح بخاری در بوت? نقد و واکاوی قرار گیرد که، ابوعبدالله بخاری در مدح و ستایش صحابه کبار: علی بن أبی طالب (ع)، ابوبکر، عمر بن خطاب و عثمان بن عفان، گردآورده است. بررسی این احادیث دیدگاهی نسبتاً کلی و جامع نسبت به صحت و سُقم و کیفیت احادیث «الجامع الصحیح» به دست خواهد داد. با پژوهش انجام یافته تمامی سلسله اسنادی که بخاری حدیث را بدان طرق نقل کرده است، به لحاظ علم رجال و مصطلح الحدیث مورد بررسی قرار می گیرد، همچنین حدیث به لحاظ علم فقه الحدیث، با توجه به: شرح لغات حدیث، بیان حدیث در جوامع روایی دیگر، توجه به صدر و ذیل حدیث، توجه به اضطراب روایت و... به صورت مفصّل بحث شد.

ارزیابی روایات فضیلت زیارت حرمین شریفین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  مراد کلاهی گیگلو   سید علی اکبر ربیع نتاج

زیارت حرمین شریفین از جمله دستورهای موکد اسلامی است که از نظر بازتاب فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تأثیر بسزایی در زندگی امت اسلامی و سازندگی انسانها دارد و ائمه اطهار علیهم السلام برای تشویق مردم به آن، ثوابهای متفاوتی را برای زائران یاد کرده اند تا این امر الهی به سردی و تعطیلی کشانده نشود لذا روایات، ثواب زیارت حرمین شریفین را گوناکون گزارش کرده اند در حالی که روایات مذکور از نظر سندی صحیح و مورد اطمینان می باشند. علاوه بر آن نقش کلیدی ولایت در پذیرش سایر اعمال و فرآیندهای اسلامی مورد توجه واقع شده و با ثوابهای مضاعف نسبت به حج بیان گردیده است، با این وجود روایات خاصی وجود دارند که کامل بودن حج را مشروط بر ولایت و امامت کرده اند: «تَمَامُ‏ الْحَجِ‏ لِقَاءُ الْإِمَامِ». لذا این فریضه بزرگ الهی بیشتر از حج مورد توجه و تأکید پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) قرار گرفته است. پس در این پایان نامه تلاش می شود علل تفاوت ثواب زیارت حرمین شریفین تحلیل و صحت و سقم احادیث آنها از نظر سندی و متنی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. بررسی ها نشان می دهند علل تفاوت ثواب زیارت خانه خدا علی رغم معتبر بودن احادیث و ثقه بودن راویان آنها در عین وحدت عمل زائران به نحوه شناخت و تأثیر پذیری از مناسک، کیفیت عمل زائران، شرایط مختلف و متفاوت زمانی، مکانی، سیاسی، فرهنگی و ... و مقیاس های ارزشیابی و اسرار و معارف زیارت بستگی داشته باشد شاید دلیل افزون بودن ثواب زیارت ائمه (ع) نسبت به حج، اهمیت بیش از حد مسأله امامت و شرایط و بازتاب های مختلفش بر طبق نصوص دینی باشد چرا که اصل ولایت از اصول موکده دین اسلام بوده و ائمه علیهم السلام مجری، مفسر و مبین دین و صراط حقّ می باشند و یا اینکه مقیاس سنجش متفاوت بوده است.

بررسی روایات تاریخ کربلا با تاکید بر مناقب ابن شهر آشوب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  الهام رضایی   محسن نورایی

"عاشورا پژوهی" از جمله موضوعات مهمی است که از قرن ها پیش تا به امروز همواره مورد عنایت صاحب نظران واقع شده است. پژوهش حاضر نیز کاوشی است در همین راستا است که با محوریت کتاب مناقب ابن شهرآشوب - به عنوان یکی از معتبرترین آثار قرن ششم- و با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای سامان یافته است. پژوهش حاضر می کوشد تا ضمن ابهام زدایی از برخی ابعاد این حماسه ، به بررسی صحت و سقم روایات مناقب ابن شهرآشوب بپردازد. یافته های پژوهش حاضر بیانگر این واقعیت است که با وجود مطابقت های بسیار زیاد مناقب با آثار پیش از آن،شاهد ناهماهنگی هایی نیز بین آن ها هستیم

معیارهای وضع حدیث از دیدگاه جلال الدین سیوطی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  اغول بخت ستاری   علی اکبر ربیع نتاج

علم حدیث از دیر زمان از اهمیت و توجه ویژه¬ای در میان مسلمانان برخوردار بوده و از آنجا که وجود احادیث جعلی در بین احادیث معصومین، باعث مشکلات اساسی در اعتماد یا عدم اعتماد مردم به کل احادیث شده است، شناسایی احادیث وضعی، دارای فضیلت بسیار است. سیوطی از جمله اشخاصی است که برای رفع این مشکل به جمع احادیث موضوع پرداخته است. این رساله که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته؛ دستاوردهای آن دست¬یابی به معیارهای سیوطی در جعلی بودن احادیث در کتاب الللئالی المصنوعه است، این مشکلات بخشی مربوط به سند از قبیل: ساختگی بودن اصل سند، اعتراف راوی به وضع حدیث، مشکلات مربوط به شخص راوی و... می¬باشد، بخشی دیگر مربوط به متن حدیث از قبیل: مخالفت با عقل، عدم مطابقت با تاریخ، مخالفت با آیات قرآن و ... می¬باشد. ایشان نیز مانند علمای قبل از خود بیشتر به سند حدیث توجه داشته و احادیث موجود در این کتاب را به دلیل فقدان سند مناسب، رد کرده و به موضوع بودن آن معتقد است.

بررسی مناسبات حدیث و محیط زیست
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  مریم عمویی   محسن نورایی

محیط زیست یکی از مهم¬ترین مولفه¬های حیات بشری است. این مسأله دارای ابعاد گسترده¬ای می باشد¬که شناخت ابعاد زیست¬ محیطی و پرهیز از تخریب¬ آن، از روشن ترین تکالیف بشری محسوب می¬گردد. هرچند مسئله محیط زیست با مفهوم رایج و متداول آن درعصر حاضر، بحثی کاملاً نو و تازه است¬که در روایات معصومان(ع) سابقه نداشته است؛ اما می¬توان قواعد و مقررات مورد نیاز آن را از متون روایی استخراج کرد.بررسی مناسبات بین دو حوزه حدیث و محیط زیست این امکان را فراهم می¬کندکه روایات زیست¬محیطی مورد بررسی قرار گیرند. این پژوهش با روش توصیفی_ تحلیلی و با بهره جویی از منابع کتابخانه ای- اسنادی به بررسی ابعاد مختلف زیست محیطی در روایات پرداخته است. براساس نتایج بدست آمده، محورهای زیست محیطی در روایات عبارتند از: طبیعت و جلوه های مهم آن، تنوع زیستی، هدفمندی و نظامندی محیط زیست، توازن و تعادل زیستی، اخلاق زیست محیطی، زیبایی شناسی،کیهان شناسی در محیط زیست،امنیت غذایی، توسعه پایدار، کار و اشتغال در محیط زیست، آلودگی محیط زیست وسلامت و بهداشت زیست محیطی .

تحلیل گفتمان امام حسین علیه السلام در دعای عرفه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1394
  محرم کریمی نوسر   زینب السادات حسینی

دعای عرفه یکی از دعاهای ماثور منسوب به امام حسین علیه السلام است که حاوی مضامین بلند عرفانی و یک دوره خداشناسی و احکام است و و تحلیل گفتمان که در اصلاح فارسی همان سخن کاوی و تحلیل سخن است، عبارت از کشف معانی ظاهری و مستتر جریانهای گفتمانی است که در شکلهای گوناگون زبانی و فرا زبانی آشکار می گردد.

پی جویی عوامل موثر در پدیده ی دین گریزی با نگرشی به سوره ی هود
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات 1393
  سهیلا ازور   محمد تقی اسماعیل پور

دین، دین گریزی، سوره ی هود، انبیاء(ع)