تکرار یکی از اسلوب های بیانی قرآن کریم است که درافاده ی مفاهیم و مضامین مورد نظر نقش اساسی دارد. این اسلوب که در قالب تکرار لفظ، آیه، قصه، مثل، مفاهیم و اسلوب بیانی در قرآن کریم نمود یافته، وجوه بلاغی متعددی از جمله تأکید بر مفهوم لفظ و نقش محوری آن در آیه و سوره، یادآوری، تأکید بر هدف سوره، اشاره به مشابهت برخی سوره ها با یکدیگر، پند و عبرت آموزی، تفهیم مطلب و تسهیل کردن آن، جلب توجه به اهیمت یک مفهوم و ترسیم رابطه ی میان مفاهیم مکرر در کنار یکدیگر و رعایت مقتضای حال در بیان مطالب را در خود گرد آورده و نیز در هدف از ترسیم تصاویر قرآنی و ارتباط صحنه های مختلف با یکدیگر، تأثیر ویژه و ملموس دارد. تشخیص تکرار مفاهیم و اسلوب بیانی در قرآن کریم و نیز تأثیرگزاری تکرار در تصاویر قرآنی از نوآوری های این پایان نامه به حساب می آید.

بحث تقدیم و تأخیر از جمله مسائل مهمی است که هم اکنون هم در نحو و هم در بلاغت به آن توجه شده است. در میان نحویان سیبویه از جمله کسانی است که در اثر مشهور خود « الکتاب » به این مورد پرداخته است. از بلاغیان هم عبدالقاهر جرجانی به شکلی عالمانه از آن سخن گفته است. این پایان نامه هم در دو فصل مبحث تقدیم و تأخیر در مبتدا و خبر، تقدیم حال سادمسد خبر، تقدیم خبر متعدد و تقدیم و تأخیر در فاعل بررسی شده است. در فصل دوم هم ابتدا نظر جرجانی در مورد تقدیم و تأخیر و اثرات بلاغی آن مورد توجه قرار گرفته و سپس از انواع تقدیم و تأخیر و مواضع آن در بلاغت بحث شده است. استفهام در ماضی و مضارع، جمله های منفی، تقدیم فعل و فاعل، تقدیم مفعول، تقدیم جار و مجرور، جمله های مثبت، جمله حالیه و غیره از جمله مطالبی بررسی شده در این بخش است. در نهایت نیز اغراض تقدیم و تأخیر بلاغی در سه بخش اغراض تقدیم مسندالیه، اغراض تقدیم مسند و اغراض تقدیم متعلقات فعل بررسی شده است.

هدف پژوهش حاضرآسیب شناسی یادگیری زبان عربی بود. روش انجام پژوهش توصیفی– پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر سنندج اعم از دختران و پسران در سال تحصیلی 89-1388 بود. از جامعه آماری (23114) نفر تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه پژوهش به طور تصادفی انتخاب شد. داده های لازم از طریق یک پرسشنامه محقق ساخته در قالب 65 سوال گردآوری گردید. روایی صوری و محتوایی ابزار اندازه گیری مورد تأیید استادان گروه علوم تربیتی و ادبیات عرب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کردستان قرار گرفت. میانگین پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ 75/ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. یافته ها نشان داد : اکثر دانش آموزان اعتماد به نفس پایینی نسبت به یادگیری زبان عربی دارند. بیشتر دانش آموزان اضطراب بالایی نسبت به یادگیری زبان عربـی دارند. اکثر دانش آمـوزان عدم نگـرش مثبت پدر را نسبت به یادگیری زبان عربی گزارش کرده اند. بیشتر دانش آموزان اظهار کرده اند که این درس برای آنها سودمندی چندانی ندارد. حدود نیمی از دانش آموزان بیان کرده اند که این درس مربوط به حیطه مردانه می باشد. بیشتر دانش آموزان به ناموفق بودن خود در زبان عربی باور دارند. اکثر دانش آموزان اظهار کرده اند که دبیران آنها نسبت به درس عربی نگرش مثبتی ندارند. حدود نیمی از دانش آموزان بیان کرده اند که به درس عربی علاقه ای ندارند. بیشتر دانش آموزان اظهار کرده اند که نسبت به یادگیری درس عربی انگیزه کافی ندارند. اکثر دانش آموزان بیان کرده اندکه جهت گیری ابزاری و ادغامی پایینی نسبت به یادگیری زبان عربی دارند.

چکیده شاعران عرب از زمان های بسیار دور با اسطوره آشنا بوده، از شخصیتها و چهره های اسطوره ای در اشعار و آثار خود بهره می جستند. اما پس از رستاخیز ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و ادبیات مغرب زمین، بهره گیری آنها از اسطوره شکلی تازه به خود گرفت. در این دوران شاعران عرب، اسطوره را به عنوان شیوه ای نو در بیان مفاهیم معین و روشی جدید در ارائه مکنونات قلبی شان و نیز ابزاری مفید در تصویرگری شعری به کار گرفتند. عیسی مسیح یکی از پیامبران خدا که به قصد هدایت مردم به سویشان روانه شد، در شعر معاصر عرب کارکردی نمادین دارد. این شخصیت به خصوص در شعر شاعران تموزی(بدر شاکر السیّاب، ادونیس، خلیل حاوی، یوسف الخال و جبرا ابراهیم جبرا) نقش آفرینی می کند. در نزد این شاعران، مسیح با اسطوره در می آمیزد و چهره ای اسطوره ای می یابد. شاعران تموزی در پی شرایط نابهنجارِ سرزمین عرب، در آرزوی رستاخیز به سر می بردند. رستاخیزی عظیم که حیات بهتری را برای ملّت عرب به ارمغان آورد. آنها با زنده کردن فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی، راه رسیدن به این تحول و دگرگونی را در نزد همگان، روشن تر جلوه می دادند. مسیح در شعر این شعراء، جلوه گاهی از جانبازی و فداکاریِ باشکوهی است که حیات مجدد را به مردم محروم و ستمدیده هدیه می دهد. مسیح در کنار اسطوره های تضحیه، ایثار و سرانجام خیزش، همچون تموز، اکاروس، اروفیوس، و در واقع یکی از آنهاست که با این اسطوره ها، و با معانیِ والایشان یکی می شود و وجودی یگانه می یابد. کلمات کلیدی: شعر معاصر عرب، شاعران تموزی، مسیح، تموز، اسطوره، رستاخیز

شعر خمر فنی غنایی است، که درآن شاعر به توصیف شراب و می و مجالس نوشیدن شراب می پردازد. شعر خمر به دو مکتب مادی و معنوی تقسیم می شود. در خمر مادی، مقصود شاعر از خمر وباده عصاره سکرآور و مست کننده انگور است. از جمله شاعران خمر مادی در زبان عربی می توان به اعشی، اخطل وابی نواس اشاره کرد. در زبان فارسی نیز رودکی سمرقندی ،بشار مرغزی و منوچهری دامغــانی به توصیف خمـر مادی در اشعار خود پرداخته اند. و اما در خمر معنوی شاعر از معنای حقیقی خمر عدول کرده و از آن به عنوان رمزی برای بیان مقاصد عرفانی و حالات روحی عمیقی که بر او روی داده بهره برده است. از شاعران این غرض شعری در زبان عربی می توان به ابن سناء الملک، عفیف الدین تلمسانی و ابن فارض مصری و در زبان فارسی، عطار نیشابوری، جلال الدین محمد بلخی و حافظ شیرازی اشاره کرد. در این پژوهش ضمن بررسی عوامل و زمینه های ایجاد شعر خمری و تطور آن به بررسی مکاتب مختلف آن پرداخته ، و سپس ،خمریات عرفانی و معنوی دو شاعر برجسته شعر عربی وفارسی، ابن فارض مصری ( 632-576 ه.ق ) و حافظ شیرازی ( 791-726 ه.ق ) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته،و مضامین مشترک و متفاوت موجود در خمریات آن ها تبیین شده و آشکار نموده است که حافظ، چه مضامینی را از ابن فارض اخذ کرده است.

چکیده شاعر متعهد فلسطینی، محمود درویش از پیشگامان شعر مقاومت فلسطین است که شعرش را یکسره وقف آرمان فلسطین نموده و به شرح دردها و آرزوهای هم وطنان خویش پرداخته است، اوضاع تأسف بار آوارگان فلسطینی در اردوگاه ها و کشورهای عربی، بازداشت و اسارت انسان-های بی گناه، قتل عام و ترور، فقر و محرومیت، از دست دادن هویت، دوگانگی و خیانت سران عرب از مضامین اصلی شعر او به شمار?می رود، اشعار درویش در یک نگاه کلی آیینه ای تمام نما از احساسات یک انسان مظلوم است؛ انسانی که تمام حقوق انسانی اش پایمال شده و اینک او در مقام یک شاعر در پیشگاه افکار و وجدان عمومی بشر از درد خویش سخن می گوید. درویش برای رساندن فریاد مظلومیت ملت فلسطین به گوش مخاطبان تلاش نموده از تمام ظرفیت های شعر عربی بهره گیرد، از جمله اقتباس از شخصیت های قرآنی، بهره گیری از میراث، نمادهای تاریخی، الهام پذیری از شخصیت ها و حوادث تاریخی و اسطوره ای. فراخوانی نمادهای دینی، بویژه فراخوانی شخصیت پیامبران در شعر محمود درویش یک فراخوانی هدفمند و به منظور بالا بردن ارزش هنری شعر از طریق ارائه دلالت های گوناگون از یک نماد دینی صورت گرفته است. شاعر علی رغم بهره گیری فراوان از رمز و میراث در شعر خود از غموض و ابهام اجتناب ورزیده است، چرا که او شاعری است در ارتباط با مردم سرزمین خویش و می خواهد شعرش به این مردم برسد. درویش در میان سطرها، تصاویر و معانی شعری اش خودنمایی می کند. او عاشق وطن و دردمند از آه و ناله ی داغ دیدگان و ستمدیدگان فلسطینی است، اما علی رغم بازتاب رنج و اندوه انسان فلسطینی در شعر او، وی شخصیتی سوداوی مزاج و متشائم نیست و رنج و اندوه تنها بر صلابت و پایداری و مبارزه طلبی او افزوده است.?با توجه به اینکه شعر درویش پژواک اندوه مردم زمانه ی خویش و نبض تپنده ی ادبیات مقاومت فلسطین است. در این پایان نامه سعی بر آن است تا بازتاب رنج و اندوه انسان فلسطینی در شعر وی مورد بررسی قرار گیرد. کلیدواژه ها: ادبیات مقاومت، رنج و اندوه انسان فلسطینی، محمود درویش

چکیده تمرد یکی از جلوه های بارز شعر نو در عراق محسوب می شود. این پدیده بیشتر در قرن بیستم و با ظهور پیشگامان عراق (نازک الملائکه، بدرشاکر السیاب، عبدالوهاب البیاتی و بلد الحیدری) پدیدار شد. تقلید صرف از ساختار سنتی، آشنایی با مکتب رمانتیسم و موقعیتهای سیاسی و اجتماعی جامعه عراق باعث شد تا شاعران مذکور به تمرد روی بیاورند. آنها این جلوه ادبی را به سه گونه تمرد ادبی، سیاسی و اجتماعی در شعر خود به تصویر کشیده اند. تمرد آنها در شکل موجب ظهور «قصیده النثر» شد و در محتوای شعر موجب هوشیاری و بیداری مردم عراق و ارتقای بینش اجتماعی طبقات مختلف اجتماعی گردید. این شاعران در ایجاد نوآوری متحمل رنجهای زیادی از قبیل زندان، تبعید، آوارگی و غربت شدند، لذا ترس، تنهایی، غم و اندوه بر بیشتر اشعار آنها سایه افکنده است. این شاعران توانسته اند که مضامین و مفاهیم واقع گرایانه را در قالب تمرد بیان کنند و در کالبد شعر مدرن روح تازه ای بدمند.آنان به خاطر اوضاع سیاسی نامطلوب از اسطوره و رمز و اسلوب تکرار در اشعار خود استفاده نمودند و توانستند شعر نو را چنان متحول نمایند که بتواند به بخش مهمی از دغدغه های روزگار مدرن پاسخ دهد.

در سال های اخیر توجّهی خاص به ادبیات تطبیقی شده است. این امر باعث می گردد تا اندیشه های دو شاعر یا نویسنده بررسی و مقایسه شود. این پژوهش با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که تنها به زمینه های تأثیر و تأثّر اکتفا نمی کند، بلکه به وجود تشابه و تفاوت های میان دو ادیب توجّه دارد، بر آن است که غم و شادی در اشعار احمد شاملو و محمّد ماغوط را بررسی کند. احمد شاملو شاعر مشهور فارسی و محمّد ماغوط شاعر معروف سوری از جمله شاعرانی هستند که ادبیات کشور خود را با شعر سپید آشنا کرده اند. با وجود آن که این دو شاعر هیچ نوع ارتباطی با یکدیگر نداشته اند، امّا مشترکات و تشابهات قابل ملاحظه ای در اشعارشان مشهود است. غم و شادی دو مضمونی هستند که از سپیده دم شعر عربی و فارسی وجود داشته اند. کلمات غم انگیز و عبارات گلایه آمیز، اندوه و ناله در شعر عدّه ای از شاعران کاربرد بیشتری دارد؛ در مقابل برخی دیگر از شاعران از کلمات شادی برانگیز و امید و نشاط، بیشتر سخن به میان می آورند. در شعر ماغوط و شاملو، غم و اندوه انعکاس بیشتری دارد؛ چرا که مشکلات فردی، اوضاع نامساعد سیاسی، آفات و امراض اجتماعی و سایر مشکلات، ناخودآگاه این دو شاعر را به سوی حزن و اندوه فرا می خواند. غم و اندوه این دوشاعر بیشتر جنبه اجتماعی دارد زیرا که این دو، شاعران اجتماعی اند. گذشته از غم و اندوه، این دو شاعر از زیبایی های زندگانی، امید، نور، روشنایی و عشق پر شور انسانی سخن به میان آورده اند. این دو از عنصر طبیعت و رنگ بهره برده وتوانسته اند به خوبی، آن ها را در راستای اهداف شعری خود قرار دهند که این امر باعث شده تا تأثیر بسزایی بر خوانندگان داشته باشد.پژوهش حاضر با ذکر عوامل ظهور و نمود پدیده ی غم و شادی به بررسی و مقایسه ی غم و شادی در اشعار این دو شاعر بزرگ پرداخته است.

تصوّف، از قرن اوّل هجری در دوره جنگ های داخلی عهد صحابه و بنی امیّه و ظهور احزاب تندرو و استبداد حکّام، به وجود آمد. این گرایش در ابتدا خواستار دوری از امور دنیوی بود امّا با گذشت زمان و تعامل با اندیشه های خارجی همچون بودائیان و افلاطونیان و مسیحی ها و ایرانیان، در دوران بنی عبّاس و مملوکیان، شکوفا شد و به صورت مکتبی منظّم در آمد که دارای شیوهای مخصوص به خود بود و به تدریج به فرقه های مختلفی تقسیم شد که تا امروز به حیات خود ادامه می دهند. شباهت های فراوانی میان تصوّف و شعر وجود دارد. تصوّف برای شناخت و تفسیر جهان، به درون انسان می نگرد. شعرهم بیان تأمّلات درونی و قلبی است. این موضوع باعث شده است که از همان ابتدای پیدایش تصوّف، پیروانش برای بیان حالات صوفیانه ی خویش زبانی بهتر از شعر نیابند. و ازهمان آغاز، تصوّف با شعر عجین شود. بسیاری ازصوفیان بزرگ، تعلیمات صوفیانه خود را با زبان شعر منتشر کرده اند و به همین سبب نوع خاصّی از شعر به نام شعر صوفی، در ادبیات ملّت های اسلامی پدید آمده است که تا کنون هم ادامه دارد. از اوایل قرن بیستم، «مدرنیسم» در منطقه ی عربی گسترش یافت که یکی از تبعات آن گسترش مکاتب ادبی غربی، در منطقه بوده است. بسیاری از شاعران جوان این عصر که با ادبیات معاصر غربی آشنا شده بودند، وشباهت های زیادی را در آن با میراث ادبی صوفیانه ی خودشان یافته بودند از ترکیب این دو سبک هنری، نوعی مکتب ادبی غامض و پیچیده به وجود آوردند که زبان بیان در آن «شعرسپید»یا «قصیده النثر»نام گرفت که خود یکی از ابداعات مدرنیسم ادبی به شمار می آید. یکی از نمود های بارز در این نوع شعر، گرایش آن به تصوّف است. امّا تصوّفی با ویژگی های جدید و کار کردها و اهداف جدید، که البتّه ارتباطاتی هم با تصوّف اسلامی سنتی در آن وجود دارد. نماینده ی واقعی این دسته از شاعران در شعر عربی، «علی احمد اسبرسعید» با تخلّص شعری «ادونیس» است. که از ابتدای زمان پیدایش این جریان ادبی تا زمان حال با این حرکت بوده است و دیوان های شعری و آثار نقدی زیادی در این زمینه منتشر کرده است. این پژوهش، علاوه بر مقدمه و کلیّات تحقیق، از سه فصل تشکیل شده است. در فصل نخست، مفهوم تصوّف و نظرات مختلف و مسائل مهم مطروحه در آن بیان می شود و جلوه های تصوّف در فلسفه های کهن و ادیان مختلف ذکر گردیده و انواع تصوّف در میان مسلمانان و مسائل مهم هر کدام در راستای اهداف تحقیق بیان می شود و در پایان واژگان و مفاهیم مورد استفاده در تحقیق توضیح داده می شود. در فصل دوم، اشعار صوفیانه ی «ادونیس» مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و با مقایسه ی آن با شعر شاعران صوفیّه، جلوه های مختلفی از تصوّف سنتی و فلسفی و نوعی تصوّف ملهم از مکاتب ادبی نو گرای غربی، بیان می شود. در فصل سوم، پرسش ها ی تحقیق پاسخ داده شده و و اقدام به نتیجه گیری و ارائه ی پیشنهادات خواهد شد.

افسانه شهرزاد، مشهورترین افسانه هزار و یک شب ، الهام بخش آثار ادبی فراوانی در ادبیات عرب بوده است. توفیق حکیم با الهام از این اثر، نمایش نامه زیبای خود را با نام شهرزاد آفرید که نقادان ادبی آن را شاهکاری در نمایشنامه نویسی دانسته اند. توفیق حکیم ،شخصیت شهرزاد را ژرف ساخت نمایش نامه خود قرار داده و با تصرفی ادیبانه در آن، به نمایش نامه خود صورت نمادین بخشیده و هزار و یک شب را در حد اعتلای عظمت فکری نشانده است. نویسنده با بهره بردن ازادبیات اصیل مشرق زمین سعی دارد ازیک سو به بازسازی تراژدی یونان باستان وتطابق آن با فرهنگ شرقی واسلامی بپردازد و از سوی دیگر با استفاده ازجنبه های نمادین اسطوره ،تجربه خود رادر زمینه نماد گرایی جدید، در قالب این نمایش نامه ، با ما ، درمیان گذارد. بیشترین تلاش نویسنده در نمایش نامه حاضر برخلق شخصیت های نمادین بوده است. شهرزاد ، نماد حیات و شهریار نماد کسی است که در آغاز راه تکامل خویش ، چیزی جز درک لذت جسمانی ، او را راضی نمی کند اما سرانجام به شناخت و آگاهی می رسد و با تأملی اندیشمندانه به قله و الای حقیقت دست می یابد دراین تحقیق، ابتدا زندگی وشخصیت نویسنده مورد بررسی قرار گرفته وسپس به پیشینه نمایش نامه نویسی درجهان و به خصوص جهان عرب پرداخته و در پایان ، تأثیرتراژدی یونان ومکتب نماد گرایی در نمایش نامه شهرزاد نشان داده شده است .

نوستالژی (nostalgia)، در اصطلاح رنج بردن و غم ناشی از غیرممکن بودن بازگشت به گذشته است. این گذشته معانی گسترده ای می یابد و شامل وطن و زادگاه، خاطرات فردی و جمعی، دوره های از دست رفته و شرایط و موقعیّت گذشته است. اصطلاح نوستالژی در اصل مربوط به علم روان شناسی است. این احساس و فرآیند روانی پس از ورود به دنیای ادبیات موجد ترسیم حسرت آمیز گذشته می شود. نوستالژی به عنوان عاطفه-ای روانی و غالب، زمینه ی خلق بسیاری از آثار ادبی جهان را فراهم کرده است. ادبیات عربی نیز از نخستین نمونه های شعری خود در دوره های پیشین تا کنون، سهم به سزایی از این احساس را داشته است. یکی از محمل-های اصلی نوستالژی در حوزه ی شعر معاصر عربی، شعر معاصر فلسطین است. سمیح القاسم یکی از شاعران بزرگ معاصر فلسطین است که شعر او سرشار از نمودهای نوستالژیکی است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل فرآیند نوستالژی در شعر سمیح القاسم است. برای این منظور، مظاهر و نمودهای فردی و جمعیِ نوستالژی همچون دلتنگی برای وطن، خاطرات کودکی، آرمان شهر، ارزش های گذشته، منجی موعود، بهشت گمشده و آرکائیسم را در شعر سمیح القاسم بررسی کرده ایم. سپس، به واکاوی مهم ترین عوامل فردی، سیاسی و اجتماعی، و فرهنگیِ موثّر در شکل گیری نوستالژی در شعر او پرداخته ایم. مهم ترین تکنیک های ادبیِ مورد استفاده ی سمیح در انعکاس نوستالژی از دیگر موضوعات این پایان نامه است. بر این اساس، انواع «نماد» که شامل نمادهای دینی، تاریخی و ادبی می شود و نیز کاربرد «تراث» در شعر او بررسی شده است.

موضوع زهد از دیرباز از جمله حوزه های مورد توجه عرفا و ادبای اسلامی و از جمله مفاهیم و مضامین مشترک میان آنها بوده است. از دوره هایی که زهد در ادبیات عرب و به ویژه شعر به صورت موضوع مستقلی گسترش یافت، دوره ی اندلس است. ابو اسحاق البیری، شاعر و فقیه مالکی اواخر عصر امویان و دوره ی ملوک الطوائف در اندلس، یکی از بزرگترین شاعران زهدیه سرا در ادب عربی است که مضامین و معانی زهد را در قصایدی بلند و با اسلوبی ساده و روان بیان کرد و آن را وسیله ای برای نقد اجتماعی قرار داد. وی دیوانی دارد در حدود 800 بیت که موضوع بیشتر اشعار آن زهد و مذمت دنیا پرستی همراه با بکار گیری انواع صنایع بیانی و بدیعی خصوصاً جناس و طباق در آن است. در این راستا پژوهش حاضر، به بررسی سبک زهدیات ابواسحاق پرداخته است و انتظار می رود نتیجه ی آن بتواند برای پژوهشگران این عرصه موثر واقع شود. بررسی سبک شناختی این زهدیات در سه سطح صورت گرفته است. سطح زبانی- آوایی که شامل: موسیقی بیرونی و درونی، سطح لغوی و سطح نحوی است. در این سطح، اوزان شعری، میزان بکار گیری بدیع لفظی و بسامد واژه های به کار رفته در زهد همراه با نوع اسالیب نحوی موجود در دیوان، مورد توجه قرار گرفته است. در سطح فکری، به مضامین و شاخصه های فکری زهدیات پرداخته ایم و در سطح ادبی، میزان به کارگیری صنایع بیانی و بدیع معنوی در زهدیات ابواسحاق مورد بررسی قرار گرفته است.

شعر یکی از جایگاه های بارزی است که ادیب و شاعر در آن احساسات و دردهای ملّت خویش را بیان می کند. شاعران در دوره های مختلف تاریخ بشر، دردها و سختی های ملت خویش را بر دوش حمل نموده و در پی ترسیم چهره ی واقعی استعمارگران و مستبدان بوده اند. کشورفلسطین از سال 1948 م از سوی انگلیس، تحویل سازمان ملل متحد گردید و در پی اعلامیه ی" بالفور"، و کوچ یهودیان به این سرزمین، فلسطین وارد مرحله ی تازه ای از بحران شد. با ورود اسرائیل به فلسطین، دردها و سختی های این کشور مسلمان بیشتر شد که این امر منجر به شکل-گیری ادبیات پایداری در آن گشت. شاعران فلسطینی نیز دوشادوش مردم به مبارزه علیه این رژیم غاصب پرداخته و با دست و زبان خویش مردم را یاری دادند. صالح محمود هواری یکی از این شاعران است که با وجود دوری از کشورش و آواره شدن به سوریه، اوضاع مملکت خویش را مدنظر داشته و به بیان جنایت های این رژیم اشغالگر پرداخته است. با بررسی شعر صالح هواری مشخص شد که شاعر به جلوه های مختلفی از ادبیات پایداری پرداخته که می توان به موارد زیر اشاره نمود: اختناق و نبود آزادی، ظلم و ستم، یاد مبارزان و مجاهدان، دعوت به مبارزه و پایداری، وطن، فلسطین و آزادی خواهی اشاره نمود. وی در شعر خویش از اسلوب رمزگرایی برای بیان اهداف خویش استفاده نموده است. شاعر از نمادهایی مانند پشه، نگهبان و دزد دریایی برای اسرائیل یاد نموده و از نمادهای دیگری مانند زیتون، انجیر و بادام و نخل و... نیز بهره برده است.

داستان کوتاه در ادبیات معاصر عرب به عنوان مهمترین نوع ادبی بعد از شعر و رمان ظهور و گسترش یافت و همگام با شعر و رمان به صورت زیبا و هنرمندانه به تعبیر همه جانبه در مورد هستی و انسان می پردازد و نجیب محفوظ نویسنده و ادیب مصری در رشد و شکوفایی این فن نقش بسزایی داشته است. و یکی از ویژگی های داستان کوتاه داشتن پیرنگ است که نجیب محفوظ از آن در مجموعه داستان "الشیطان یعظ " در جهت دهی به داستان و انتقال جهان بینی به خواننده استفاده کرده است و احساسات آشفته را طبقه بندی کرده و به کشمکش¬های داستان منطق وجودی بخشیده است و هماهنگی را عناصر داستان ایجاد کرده است که در غیر این صورت داستان دچار بی تصمیمی و بی هدفی می¬شود و به سوی حکایت و حدیث و اسطوره و افسانه می¬رود. در این تحقیق ابتدا داستان به صورت پیرنگ (علت و معلولی) نوشته شده است و بعد از آن به تطبیق داستان با انواع پیرنگ پرداخته شده و نوع پیرنگ های به کار گرفته در این داستان ها مشخص شده است و بعد از آن بحث ایرادات پیرنگی بررسی شده است در آخر به عناصرساختاری پیرنگ داستان ها پرداخته شده است.

مهم ترین مسئله ای که ذهن بشر را از زمان های دور تاکنون به خود مشغول ساخته، مسئله مرگ و زندگی است. ایلیا ابوماضی شاعرپر آوازه ی معاصر عربی از این مسئله غافل نبوده، و تلاش نموده که از زاویه دید خود در آن به تأمل بپردازد، و راز آن را بگشاید. او یکی از بنیان گذاران ادبیات مهجر به حساب می آید که با همفکرانش تحولی در ادبیات معاصر عربی به وجود آوردند و در این راه به موفقیت های بزرگی دست یافتند. ابوماضی از جمله کسانی ست که حامل پرچم تجدید در شعرعربی بود. تأمل و تأمل گرایی به عنوان تفکر عمیق یکی از ویژگی های ادب مهجری است و ابوماضی در میان شاعران مهجری به این گرایش شناخته شده و بیش از دیگران این مسئله و موضوعات مربوط به آن از جمله، تأمل در مرگ و زندگی را منعکس کرده است. او با قصایدش در اعماق انسان نفوذ و صورت های معنوی مختلفی را در عمق جان او می نشاند و در این راستا، تأمل در مرگ و زندگی قسمت زیادی از اشعار او را به خود اختصاص داده است. ابوماضی میان شعر و زندگی ارتباط برقرار نموده و با توصیه به بهره بردن از زیبائی های زندگی و بهتر زیستن، برای وصول به تعالی و سعادت دنیوی فرصت را غنیمت شمرده و راه صحیح تعامل با خود و سایر مظاهر زندگی از جمله انسان ها و موجودات را نشان می دهد. او در مورد مرگ نیز همچون فلاسفه به تأمل می پردازد و اگر چه آن را هدیه ای از جانب خداوند می داند، اما در آن دچار سرگردانی می شود و در نهایت راه گریزی از تسلیم شدن در برابر مرگ نمی یابد. درمورد جهان پس از مرگ و سرنوشت انسان تفکر و دیدگاه او با دیگران متفاوت است. این پایان نامه به روش کتابخانه ای به تحلیل تأملات ایلیا ابوماضی در دو مقوله مرگ و زندگی می پردازد و نشان می دهد که ابوماضی نگاهی خوشبینانه و سرشار از امید به زندگی دارد و می کوشد تا این دیدگاه را به مخاطبانش منتقل نماید. اگر چه، از دیدگاه او نگاه به زندگی، بدون مرگ باعث درک ناقص از پدیده حیات می شود. ابوماضی در مورد مرگ هم به این نتیجه می رسد که مرگ همه را فرا می گیرد، اما در مورد عالم پس از مرگ تأملاتش نتایج چندان واضحی در بر ندارد.

عرفان وتصوّف از واژگانی هستند که بیان¬گر شیوه ی زاهدانه براساس مبانی شرع جهت رسیدن به حقّ می باشند. برای تصوّف منشأهای زیادی ذکر شده است. اهل تحقیق، آن را برگرفته از تعلیمات اسلام می دانند اگر چه در طول تاریخش داد و ستدهایی با سایر مکاتب فکری و دینی داشته است. موضوع اصلی تصوّف در واقع عشق الهی است و یک سالک برای رسیدن به این مقصد باید مقامات زیادی را طی کند. در مسیر سلوک، واردات زیادی بر قلب سالک وارد می شود که کلمات از بیان این احوال قاصرند و مردمان نیز از درک آن ها ناتوانند به همین سبب صوفیان زبان صوفیانه و رمزی خاص خود را پدید آورده اند که در آن از اصطلاحات غزل عُذری و خمریّات رایج در ادبیات عربی بهره گرفته اند. عبدالغنی نابلسی از جمله شاعران صوفی قبل از نهضت ادبی است که برای بیان مقاصد صوفیانه اش از اصطلاحات خمری به شکل گسترده ای در اشعارش و به ویژه در « دیوان الحقائق و مجموع الرقائق» استفاده کرده است.نابلسیقبل از آن¬که یک شاعر باشد، یک مبلغ و مروج تفکر دینی و به ویژه اندیشه-های صوفیانه بوده است. اودر این¬کار از شعر شاعران خمریّه¬سرای دیگر مانند: «ابن عربی»، «ابن فارض» و «ابو الحسن شُشتری» و ... بهره گرفته است، امّا دنباله رو محض آن ها نبوده بلکه با خلق ترکیب های معنایی جدید، تلاش کرده که روح تازه ای به خمریّات صوفیانه بدهد. در خمریّات نابلسی موضوعات عرفانی زیادی مطرح شده امّا روح حاکم بر اشعار وی نظریّه ی «وحدت وجود» است که به دفاع از آن پرداخته و سعی کرده با آوردن مثال های عینی گوناگون آن را به مخاطبان خود بفهماند.

رمز پردازی یکی از فنون شعر معاصر عربی است که شاعر برای تحقق آرمان های مورد نظر خود از آن بهره می برد و دردها و رنج های مردم را در آیینه ی آن به تصویر می کشد. غاده السمان شاعر، رمان نویس و روزنامه نگار سوری تبار از شاعرانی است که با به کارگیری این سبک، از اوضاع سیاسی– اجتماعی کشور خود و کشورهای منطقه سخن گفته و اهداف مورد نظر خود را در این قالب بیان کرده است. با بررسی شعر غاده السمان روشن می¬شود که بن مایه های شعر او را سنت، وطن، عشق، انسان دوستی، تبعیض و تعصب ستیزی تشکیل می دهد و برای بیان این مسائل به اسطوره و رمزپردازی توجه ویژه نموده و در این راستا از رمزهای موجود در ادبیات سوریه فراتر رفته است. او از رمزهای اسطوره-ای یونانی، رمزهای اسطوره ای دینی، رمزهای اسطوره ای مردمی و رمزهای طبیعی از جاندار و بی جان برای بیان معنای مورد نظر خود سود جسته است. غربت ناشی از جنگ و آوارگی و مهاجرت به سرزمین بیگانه از درون مایه های اصلی شعر غاده السمان است و شاعر اصطلاحاتی مانند گذرنامه ها، اوراق اقامت، پروانه کار و همچنین گوسفندان غربت و پرنده سپید نوروزی را در اشعارش نماد غربت قرار داده است. پژوهش حاضر درصدد است با بررسی رمزپردازی اشعار غاده السمان و میزان توانایی شاعردر استفاده از رمزها و اسطوره ها در راستای اهداف شعری خود، به فهم بهتر بن مایه های شعری شاعر کمک نماید.

یکی از شیوه ها یی که برای بررسی متون ادبی مورد استفاده قرار می گیرد، پژوهش تطبیقی این متون با همدیگر است. ادبیات تطبیقی از پایه ها ی نقد جدید ادبی به شمار می آید که زمینه را برای خروج ادبیات بومی از انزوا و عزلت فراهم کرده و آن را در معرض افکار و اندیشه ها قرار می دهد. ادبیات عصر نهضت در دنیای عرب و عصر مشروطه در ایران شباهت ها ی زیادی با هم دارند و دلیل عمده ی آن، اوضاع سیاسی اجتماعی کشور ها-ی عربی و ایران در آن زمان است. معروف رصافی بیشتر درگیر مسائل جامعه عراق بود و سعی داشت آن را از سیطره ی استعمار گران نجات دهد. فرخی یزدی، شاعر لب دوخته ی ایرانی نیز عمر خود را در راه آزاد کردن این کشور از سلطه ی بیگانگان و مبارزه با استبداد صرف کرد که سرانجام در این راه جان باخت. با توجه به این که دو شاعر در دوره ای یکسان و در شرایطی شبیه هم می زیستند و هر دو با حاکمیت دولت های مستبد و استعمارگران غربی مواجه بوده و با آن دست و پنجه نرم می کردند، در مورد مسائل مربوط به جامعه دارای نگرشی مشابه هستند و می توان گفت که در بیشتر موضوعاتی که در اشعارشان آورده اند، به هم شباهت دارند. در این پژوهش به بررسی تطبیقی اشتراک و اختلاف مضمون اشعار آزادی خواهانه و ضد استبدادی معروف رصافی و میرزا محمد فرخی یزدی بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی پرداخته شده و از نتایج این پژوهش آن که، آزادی و استبداد از دغدغه ها ی محوری و اصلی دو شاعر بوده و در شعر و زندگی آنان بازتاب گسترده ای داشته و بن مایه ی ساخت آزادی و وجود مفهوم آن در شعر و اندیشه ی هر دو بر مبنای تضاد و مبارزه ی آن با استبداد شکل گرفته است و هر دو زمینه ی مبارزه ی ضد استبدادی و قیام برای برپایی آزادی را برای مردم ستمدیده ی کشور شان در شعر فراهم کرده اند.

انتقاد و شاخه های آن ازجمله انتقاد سیاسی، روان شناختی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی همواره یکی از موضوع های تحقیقی در فضای ادبیات است که شاعران عرب و ایرانی از آن به عنوان محور اصلی سروده های خود الهام گرفته اند. ادبیّات تطبیقی، یکی از شاخه های ادبی و عنوانی جدید برای یافتن تعامل و مفاهیم مشترک میان ادبیات و زبان جهان و یکی از مهم ترین روش های تحقیقی در ادبیات جهانی و در پی اعتلا بخشیدن به ادبیات ملی می باشد. محمود سامی البارودی و ملک الشعرای بهار از شاعران نوگرای عصر جدید و هر دو مربوط به یک دوره اند و در زمینه های دعوت به علم، مبارزه با ظلم، فقر، تفرقه انگیزی، دورویی، زندانی شدن، بی توجهی مردم، دوری از یار و دیار، هم فکری دارند و از انتقاد اجتماعی برای رسیدن به آرمان ها، مبارزه با رنج های شخصی و اجتماعی در مصر و ایران بهره برده اند. بهار بیش از هر چیز از بی وفایی دوستان و بهار از شیوه ی انتخابات مجلس شورای ملی و وضعیت حجاب زنان در ایران شکایت کرده اند، امّا بارودی در دو مورد اخیر، در خصوص اوضاع مصر سخنی به میان نیاورده است. این پژوهش بر آن است انتقادات اجتماعی در دیوان بارودی و بهار را به صورت تطبیقی و با روش توصیفی تحلیلی بررسی کند و تفاوت و تشابه آن ها را نشان دهد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.