نام پژوهشگر: فتح الله مجتبایی

ادیان جاده ابریشم به روایت متون سغدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1389
  سکینه رسولی   زهره زرشناس

سغدیان بازرگانان کارآمد جاده ابریشم که از سغد (منطقه ای که امروزه شامل تاجیکستان و بخشی از ازبکستان است) برآمده بودند، نقش محوری در تجارت و انتقال فرهنگ، در مسیر جاده ابریشم داشته اند. متون سغدی (یکی از زبانهای ایرانی میانه شرقی) گواهی بر پشتکار سغدیان در ترجمه و انتقال مفاهیم دینی بودایی، مانوی و مسیحی است. آثار سغدیان که بازرگانان و مبلغان موفق جاده ابریشم بودند، نمایانگر تنوع دینی منطقه آسیای مرکزی است. در رساله حاضر ادیان سغدیان یعنی آیین بودا، مانویت، مسیحیت و مهمتر از همه دین زرتشت و انعکاس آنها در متون سغدی بررسی شده است. متون سغدی در بازه زمانی حدوداً بین قرنهای 4 و 10 میلادی نوشته شده اند. برای مطالعه این ادیان، ابتدا به مفهوم جاده ابریشم و تاریخ و جغرافیای سغد پرداخته ایم تا زمینه تحقیق مشخص گردد و سپس ادیان منعکس شده در متون سغدی یعنی آیین بودا، مانویت و مسیحیت بررسی شده اند. سپس با معرفی متون سغدی، ارائه جدولها، شرح متون، ریشه شناسی و بررسی اصطلاحات دینی، تلاش شده است مجموعه متون سغدی به لحاظ دینی بررسی گردند. برای نتیجه گیری بهتر به جز متون سغدی که محور اصلی تحقیق اند، به منابع چینی و اسلامی و همین طور یافته های باستان شناسی اخیر که گاه سابقاً مورد توجه کافی قرار نگرفته اند، به طور مفصل پرداخته شده است. در نهایت، خواننده با شمای کلی دین سغدیان و متون دینی سغدی، آشنا می گردد.

عشق از دیدگاه مولوی و مقایسه آن با آراء فخرالدین عراقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  علی رافعی   فتح الله مجتبایی

مطالب این رساله مشتمل بر شش فصل است .در فصل اول معانی عشق از دیدگاه لغوی و معانی عشق از دیدگاه عرفا مورد بحث قرار گرفته است .در فصل دوم آیات و روایات آمده است .در فصل سوم معانی مختلف عشق از دیدگاه مولوی بررسی گردیده در فصل چهارم عشق حقیقی و عشق مجازی تعریف شده .در فصل پنجم صفات عشق توضیح داده شده و در فصل ششم خصوصیات و ویژگیهای عشق برشمرده شده است .

رابطه اسلام و مسیحیت در عهد پیامبر (ص) و خلفای راشدین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  معصومه نورمحمدی روستایی   هادی عالم زاده

این رساله تحت عنوان ((رابطه اسلام و مسیحیت در عهد پیامبر (ص) و خلف راشدین)) در هشت فصل تنظیم شده است و هدف از نگارش آن عبارت است از : تو اصطلاحات و ذکر نظریه بعضی از علمای غرب که در متن رساله اشاراتی به آنها شده است و دوم ارزیابی منابع تاریخی اسلامی و مستشرقینی که آثار ایشان در این این رساله مورد استناد قرار گرفته است .

ترجمه و تحقیق فصل اول و دوم کتاب تراژدی ابلیس و تبرئه او
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  امیر اکرمی   فتح الله مجتبایی

مسئله ابلیس یا شیطان از جهت ارتباط آن با مسائل کلامی و تفسیری مهمی همچو جبر و اختیار و شرور، از جهات مختلف حائز اهمیت است اما تاکنون کتاب مستقل که به قدر مقدور این جهات را مورد کاوش و بررسی قرار داده باشد، تالیف نشده است . پیتر اون (نویسنده کتاب مورد ترجمه) به این موضوع مهم پرداخته و در کتاب خود که دارای سه فصل است ،ابتدا جنبه های تفسیری، روایی و اخلاقی ابلیس را مورد بحث قرار داده و در فصل سوم به ابعاد عرفانی این موضوع پرداخته است . فصل اول و دوم این کتاب تحت عنوان زندگینامه اسطوره ای ابلیس و ابلیس اعور همراه با رجوع به منابع مورد استفاده مولف ترجمه شده است .

ترجمه و تحقیق مقاله کلیسای قدیم نوشته ج.گ . دیویس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  حسین گدازگر   فتح الله مجتبایی

این رساله از دو قسمت تشکیل شده است در قسمت اول - عصر عهد جدید شامل : عی ناصری - وعظ نخستین - مساعدت قدیس پولس - رساله به عبرانیان و انجیل چهارم بررسی گردیده است و در قسمت دوم - عصر آباءکلیسا شامل : قانون کتاب مقدس - ایمان به تثلیث - ایمان به اقنوم مسیح - شناخت رستگاری - عبادت جماعت - تبل ایمان به فرمول اعتقاد نامه ای مورد بحث قرار گرفته است .

تحول در اصول اعتقادی مذهب کاتولیک بعد از نهضت اصلاح کلیسا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  علیرضا شرفی جم   فتح الله مجتبایی

بر اساس نهضت پروتستانیسم که در قالب انقلابهای گوناگون در جهان مسیحیت نم شد تغییراتی در مذهب کاتولیک بوجود آمد. دراین رساله ابتدا به نهضتهای مختلفی که از حدود قرن دهم مسیحی شروع شده پرداخته و سپس به نهضتهای عمده پروتستانی نظیر کالونیسم، لوتریسم و ... اشاره شده و سپس بطور کامل در مورد تاثیر این نهضتها در روند کاتولیک سخن رانده شده و در مجموع به نقاط ضعف و قوت دو نظام عمده کاتولیک و پروتستان اشاره شده است .

ترجمه کتاب شفاءالسائل تهذیب المسائل ابن خلدون و تحقیق تحلیلی در موضوعات تاریخی و اصطلاحات عرفانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  امیره ضمیری   فتح الله مجتبایی

این رساله در خصوص پیدایش تصوف و سیر تکاملی آن بحث می کند. پدیده تصوف از دوران اولیه اسلامی بیان می دارد و مجاهدات را به سه مرحله تقسیم می کند که دو مجاهده تقوی و استقامت را اسلامی و در خط شریعت می داند. مجاهده سومی را که مجاهده کشف است خطرناک و از جانب شرع منع شده اعلام می دارد.

آداب خانقاه قادریه در کردستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  علی علوی   فتح الله مجتبایی

مطالب مورد بحث و بررسی در این رساله مشتمل بر پنج فصل بدین شرح می باشد مقدمه، تصوف در کردستان، قادریه، قادریه در کردستان، آداب خانقاه قادریه