بخش نخست این پایان نامه به تشریح روش جدیدی برای ساخت مشتقات ایمیدازو] 1،2- [cکینازولین (100 a-f) با استفاده از تراکم سه جزء واکنش دهنده 4-آمینوکینازولین، آریل آلدهید و ایزوسیانید در شرایط مایع یونی می پردازد. انجام سریع و راحت واکنش در مایع یونی کاتالیزگر بدون استفاده از حلال یا کاتالیزگر اضافی دیگر از مهمترین ویژگیهای روش حاضر است که آنرا از دیگر شیوه های تولید این دسته از هتروسیکل های پرنیتروژن حاوی جوش حلقه ی 1،3-دی آزین متمایز می سازد. در بخش دیگری از این پایان نامه روش جدیدی برای سنتز مشتقات 3،4-دی هیدروکینازولین-(h1) 4-اون با استفاده از تراکم آنترانیلیک اسید یا ایزاتوییک انیدرید با نمک آمونیوم و آریل آلدهید در شرایط مایع یونی ارایه می شود. کینازولین ها و مشتقات آنها دسته مهمی از هتروسیکل هایی با جوش آزین هستند که به دلیل داشتن فعالیتهای زیستی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. چنانکه انتظار می رفت واکنشهای بالا در محیط مایع یونی از سرعتهای مناسبی برخوردار شدند. این مشاهده ضمن اینکه به وجود حالات گذار قطبی در جریان واکنشها دلالت دارد کاتالیز مناسب این واکنشها را به پدید آمدن شرایط پایداری نسبی این حالات گذار در مایع یونی نسبت می دهد. از مزایای مهم اجرای این واکنش ها در مایع یونی، افزون بر بهبود بازده و صرفه جویی در زمان واکنش ها، می توان امکان بازیابی و استفاده مجدد از مایع یونی را نیز برشمرد.

تاثیر شگرف رنگ به معنی عام و مواد رنگزا (رنگینه و رنگدانه) در اصطلاح علمی در ابعاد مختلف زندگی امروزی موجب شده توجه بسیاری از شیمیدان ها را برای سنتز و بررسی کاربردهای آنها به خود جلب کند. در میان گروه های مختلف مواد رنگزای ترکیبات آلی، که دارای سیستم رنگساز آزو (رنگینه های آزو) هستند، چه به صورت مستقل و چه در تلفیق با سایر رنگینه ها و نمک های فلزات واسطه به عنوان کمپلکس های آزو- فلز جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند، به طوری که بیش از 50% مواد رنگزای آلی را شامل می شوند. بر این اساس در این رساله جمعاً تعداد 39 رنگینه آزوئی جدید در 3 گروه از نظر ساختار شیمیائی طبق شماهای 1، 2، 3، 4 و 5 سنتز و ساختار آنها توسط طیف سنجی ir، 1h nmr و uv-vis تایید شد. بررسی اثر حلال در رابطه با ساختار شیمیائی و گروه های عاملی تاثیر گذار در جابجائی ?max و بعضی داده های فیزیکی و خواص نوری بعضی از این رنگینه ها در دستور کار قرار گرفت. در بخش اول این مطالعه یک سری رنگینه های آزو مشتق شده از n- فنیل 2، 2َ- ایمینو دی اتانول با جزء نمک دی آزونیوم غیرهتروسیکلی مطابق شمای 1 سنتز، اثرات استخلاف و خواص سولواتوکرومی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. شمای 1 بخش دوم این کار معطوف به سنتز و بررسی یک سری از رنگینه های هتروسیکل مشتقات تیازولی بر مبنای کوپل شونده های n، n- دی اتیل آنیلین، 2- آنیلینواتانول، n- فنیل 2، 2َ- ایمینو دی اتانول و n- بنزیل- n- اتیل آنیلین شد (شماهای 2 و 3). در فصل اول این بخش، 9 رنگینه دیسپرس هتروسیکل سنتز و ساختار آنها بوسیله روش های اسپکتروسکوپی 1h nmr، ir و uv-vis مورد تایید قرار گرفت (شمای 2). اثرات قطبیت حلال و ph های مختلف روی طیف جذبی رنگینه ها مورد ارزیابی قرار گرفت بطوریکه ضرایب همبستگی عالی (r > 0.92) بین ماکزیمم جذب رنگینه ها (max?) و فاکتور قطبیت حلال ها (?*) قابل مشاهده بود. شمای 2 در فصل دوم از بخش دوم این رساله 7 رنگینه دیسپرس جدید برپایه ترکیب کوپل شونده n- بنزیل- n- اتیل آنیلین و با استفاده از آمینهای نوع اول هتروسیکلی و کربوسیکلی به عنوان اجزاء دی آزو سنتز و خواص نوری و سولواتوکرومی آنها بررسی شد (شمای 3). شمای 3 در ادامه کارهای انجام گرفته با توجه به اهمیت رنگینه های آزوئی حاوی لیگاندهای باز شیف، در فصل اول بخش سوم این رساله سنتز و بررسی یک سری رنگینه های آزو- آزومتین خطی جدید در دستور کار قرار گرفتند. برای تهیه این نوع ترکیبات خطی آلی ابتدا یک سری لیگاندهای باز شیف (a-i1) از تراکم 4- آمینوفنول با آلدهیدهای کربوسیکلی و هتروسیکلی در حلال اتانول در شرایط رفلاکس تهیه شدند. همزمان در واکنش دیگری ترکیب 4- (4- نیترو فنیل آزو) فنول (2) در شرایط بهینه تهیه و با ترکیب 1،4- دی بروموبوتان برای سنتز ماده اولیه و کلیدی 1- برومو 4-]4- (پارا نیترو فنیل آزو)[ فنوکسی بوتان (3) وارد واکنش گردید. در مرحله بعد برای تهیه رنگینه های آزو- آزومتین (a-i4)، ماده مونوآزوی برم دار به عنوان ترکیب پایه با لیگاندهای باز شیف تهیه شده در حضور باز ضعیف کربنات پتاسیم در حلال دی متیل فرمامید تحت شرایط رفلاکس وارد واکنش گردید. ساختار ترکیبات حاصل بوسیله روش های اسپکتروسکوپی 1h nmr، ir و uv-vis مورد تایید قرار گرفت (شمای 4). شمای 4 در فصل دوم این بخش، 2 ترکیب حاصل از کوپلاژ n- فنیل پی پیرازین با نمک های دیازونیوم حاصل از پارا تولوئیدن و 4- آمینو استوفنون تهیه شد، که برای کارهای آینده مورد بررسی دقیق قرار گیرند (شمای 5). شمای 5

در این پایان نامه یک روش ملایم، ساده و موثر برای تسریع تهیه بیس ایندولیل متان ها، بنزو زانتن ها و هیدرو زانتن ها در حضور بنزیل تری فنیل فسفونیم تری برومید در غیاب حلال گزارش شده است. انجام واکنش ها در غیاب حلال، زمان های کوتاه، بهره خوب تا عالی و امکان جداسازی ساده محصولات از جمله مزایای روش های ارائه شده است.

با توجه به کاربرد های گسترده پیریمیدین ها در شیمی دارویی، شیمی آلی زیستی و صنایع در این پایان نامه روش سنتزی موثری برای سنتز پیریمیدین ها از دو روش ارائه شده است. الف) از واکنش 2 اکی والان چالکون و 1 اکی والان بنزآمیدین در حضور باز و حلال اتانول یا ب) از واکنش 1 اکی والان ترکیب دی برمه حاصل از چالکون و 1 اکی والان بنزآمیدین در حضور باز و حلال اتانول، 14 ترکیب پیریمیدینی جدید با استخلاف های متنوع در زمان های مناسب و بهره های خوب تهیه شدند. همچنین تشکیل محصول بطریق روش الف تحت شرایط اولتراسونیک نیز مورد بررسی قرار گرفت.

سامانه اکسیندول به عنوان ساختاری ممتاز در شیمی دارویی مطرح است. برای نمونه، این هسته هتروسیکل در مواد سروتونرژیک، در هورمون رشد و در داروی ضد پارکینسون روپینیرول دیده می شود. اکسیندول ها به عنوان پیش ماده برای ساخت گستره ای از دیگر ترکیبات هتروسیکل به کار می روند، به ویژه اینکه می توانند از موقعیت 3-c به دیگر سیستم های هتروسیکل متصل شوند و ترکیباتی به نام اسپایرواکسیندول ها را به وجود آورند که خواص دارویی و بیولوژیکی برجسته ای دارند. این ویژه گیهای جالب انگیزه ای برای پژوهش حاضر فراهم آوردند که برآن است سنتز مشتقات جدیدی از اسپایرواکسیندول را ارایه نماید. برای رسیدن به این هدف، ما روش سنتزی خود را بر اساس واکنش نوین سه جزئی بین ایمین ایزاتین، الکیل ایزوسیانید و استر استیلنی قرار دادیم. این استراتژی با موفقیت برای سنتز دسته جدیدی از اکسیندول ها، دی الکیل?2-(سیکلوهگزیل ایمینو)-?1-(آریل)-2-اکسو-?2،?5-دی هیدرواسپیرو[ایندولین-3،?5-پیرول]-?3،?4-دی کربوکسیلات به کار رفته است. همه فراورده ها با استفاده از داده های طیف سنجی ir، 1h nmr، 13c nmr و طیف نگاری جرمی مورد شناسایی قرار گرفتند.

در این پایان نامه روشی ساده و موثردر تسریع سنتز تک مرحله ای بنزوزانتن ها، هیدروزانتن ها و پلی هیدروکینولین ها در حضور بنزیل تری فنیل فسفونیوم تری برمید (btptb ) و بنزیل تری فنیل فسفونیوم برمید( btpb) گزارش شده است. سادگی فرآیند، زمان کوتاه واکنش، عدم استفاده از حلال های مضر، آسانی جداسازی و بازده خوب از مزایای روش های ارائه شده می باشد

در این پایان نامه یک روش ملایم، ساده و موثر برای تسریع باز شدن حلقه های اپوکسیدی با استفاده از نوکلئوفیل های مختلف در حضور کاتالیزورهای متفاوت و همچنین یک روش ملایم و ساده برای تسریع تهیه هیدروزانتن ها در حضور 1،3- دی کلرو- 5،5- دی متیل هیدانتوئین گزارش شده است. انجام واکنش ها در شرایط بدون حلال، زمان های کوتاه، بازده بالا، سادگی روش کار و سهولت جداسازی محصولات از جمله مزایای روش های ارائه شده می باشد.

مشتقات 3- آمینو-3- آریل پروپیونیک اسید (بتا آمینواسید) با استفاده از واکنش تک ظرفی و سه جزئی مشتقات آلدهیدی با آمونیوم استات و مالونیک اسید تهیه شد. برای اولین بار فرآیند بیس شدن آمینواسیدها از طریق واکنش دو فازی آنها با ترفتالوییل دی کلراید بررسی شد و واکنش پذیری و یا عدم واکنش انواع آمینواسیدهای آلفا و بتا در واکنش فوق و همچنین مکانیسم های محتمل در تولید محصولات موردنظر مورد توجه قرار گرفت. ساختار ترکیبات تهیه شده به وسیله نقطه ذوب و طیف سنجی ir، 1h nmr و 13c nmr تشخیص داده شد.

در سالهای اخیر، مطالعات منظمی بر روی اسپایرواکسیندول ها به منظور گسترش طیف فعالیت های زیستی و دارویی آنها صورت گرفته است. حلقه اکسیندولی که از طریق کربن اسپایرو اتم 3-c به سایر سیستم های حلقوی متصل می شود ، مورد توجه هستند. حلقه های اکسیندولی که در اتم اسپایروی 3-c با دیگر سامانه های هتروسیکل مشترکند، بسیار مورد توجه هستند. بعلاوه، خواص دارویی متنوعی به 1،4-دی هیدروپیریدین ها نسبت داده شده است. از اینرو، به نظر می رسید که تشکیل حلقه 1،4-دی-هیدروپیریدین در موقعیت 3-c اکسیندول بتواند موجب فعالیت های زیست شناختی بارزی شود. تحقیق حاضر با چنین دیدگاهی پایدار شد و در صدد بر آمد تا روش نوینی برای سنتز مشتقات جدید اسپایروکسیندول[دی هیدروپیریدین-اکسیندول] ابداع کند. برای دستیابی به این هدف از واکنش سه جزیی ایزاتین، n،n-دی آلکیل آمینواوراسیل و تترونیک اسید استفاده شد. این راه کار بطور موفقیت آمیزی برای سنتز چند مشتق جدید اسپایروکسیندول[دی هیدروپیریدین-اکسیندول] به کار بسته شد. همه فراورده ها بطور کامل به وسیله داده های روش های طیف سنجی ir, 1h nmr, 13c nmr شناسایی شدند. کلید واژه : آب ، دی هیدروپیرین، اسپایرو اکسیندول، تترونیک اسید، اسپایرو دی هیدروپیریدین.

در این پایان نامه، tio2-hclo4 nano به عنوان یک نانوکاتالیزور قابل بازیافت و موثر به منظور محافظت و محافظت زدایی از گروه های عاملی مختلف و همچنین موثر در تسریع سنتز یکباره چند جزئی ترکیبات آلی معرفی شده است. در این مطالعه سایلیله شدن الکل ها و فنول ها توسط هگزامتیل دی سیلازان و محافظت زدایی از آن ها در حضور کاتالیزور tio2-hclo4 مورد بررسی قرار گرفت. کاتالیزور tio2-hclo4 همچنین به خوبی قادر است واکنش استری شدن الکل ها، فنول ها، آمین ها و تیول ها را توسط استیک انیدرید تسریع نماید. محافظت از آمین ها با استفاده از (boc)2o نیز در حضور tio2-hclo4 به خوبی و با بهره های عالی به انجام می رسد. در پایان از توانایی کاتالیزور tio2-hclo4 برای سنتز تک مرحله ایی بنزوزانتن ها و هیدروزانتن ها استفاده شد.

مواد نانوذره ای که سطح وسیع و مورفولوژی فعالی دارند در حال حاضر به عنوان کاتالیزگرهای موثر در واکنش های آلی کاربرد یافته اند. نوع پیشرفته ای از این کاتالیزگرها از لایه های فعالی تشکیل می شود که بر سطح نانوذرات مغناطیسی پوشش یافته اند و برای شیمیدانان آلی دو مزیت سطح کاتالیزگری وسیع و سهولت جداسازی از محیط واکنش با استفاده از یک میدان مغناطیسی خارجی را فراهم می آورند. این روش جداسازی بر خلاف صاف کردن و سانتریفیوژ وقتگیر نیست و از اتلاف ذرات کاتالیزگر در جریان فرایند جداسازی جلوگیری می کند. این نوع فرایند جداسازی همچنین موجب ارتقاء خلوص فراورده ها و کاهش هزینه فرایند می شود. متاثر از این ویژگی های بارز و جالب تهیه و کاربرد دو نوع نانوذره مغناطیسی پوشش یافته برای کاتالیز واکنش های چند جزیی انتخابی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند. این کاوش ها نشان می دهند نانوذرات مغناطیسی که به صورت تو درتو با سیلیکا و لایه خارجی آلومینا پوشش می یابند بسیار برای کاتالیز سنتز کرومن ها از واکنش سه جزیی دی مدون، آلدهید و مالنونیتریل موثرند. افزون بر این لایه های نانوسیلیکا که بر سطع نانوذرات مغناطیسی پوشش یافته اند خود با موفقیت و موثر برای کاتالیز سنتز آمیدوآلکیل-2-نفتول ها از واکنش 2-نفتول با آلدهید و آلکان نیتریل(استامید) به کار رفتند. الگوهای پراش پرتو-x نشان از خلوص نانوذرات مغناطیسی پوشش یافته دارند و تصاویر sem نشان می دهند که قطر نانوذرات بین میانگین 45 تا 55 نانومتر هستند. به کارگیری از این ذرات نانو در کاتالیز هر دو واکنش سه جزیی بالا منجر به تولید بازده نسبتا بالایی از فراورده ها شده است. مواد در اندازه نانو حاوی سطح بالا و مورفولوژی واکنشی به عنوان کاتالیزور موثر برای واکنش های آلی در نظر گرفته شده اند.

تهیه و بررسی خاصیت کاتالیزگری مایع یونی تترامتیل گوانیدینیوم [ایمیدازولیوم-3،1-دی¬سولفونات هیدروکلرید] در این پایان¬نامه ارائه شده است. ساختار کاتالیزگر به درستی و با استفاده از طیف¬های ir و 1hnmr مورد شناسایی و تایید قرار گرفت. این مایع یونی خاصیت کاتالیزگری مناسبی را در واکنش بیجینلی برای تهیه دی هیدروپیریمیدین از واکنش ترکیبات 3،1 دی کربونیل با آلدهید و اوره نشان داد. شناسایی فراورده¬ها با مقایسه دمای ذوب و همچنین ir نمونه¬ها با موارد گزارش شده در مراجع مورد تایید قرار گرفت.

دو کمپلکس جدید پایه کیتوسان و کاتیون مس (ii) تهیه و به¬طور موفقیت آمیزی به¬عنوان کاتالیزگر برای تسهیل سنتز زانتن-ها و بیس-ایندولیل¬متان¬ها بکار برده شد. واکنش کیتوسان با 4،1-بوتان¬سولتون در استیک اسید ترکیب کیتوسان-n-(بوت-4-ایل)سولفونیک اسید را به¬دست داد که متعاقبا به محلول cucl2 افزوده شد و به این ترتیب کمپلکس مس (ii) [کیتوسان-n-(بوت-4-ایل)سولفونات]، [cbs cu(ii)]، به¬دست آمد. در تلاش دیگری و به هدف افزایش توان مشتق کیتوسان در کوئوردینه کردن کاتیون مس، ترکیب قبل از مجاور شدن با محلول cucl2 در واکنش با کلرواستیک اسید در محلول غلیظ سود به مشتق o-کربوکسی¬متیل کیتوسان-n-(بوت-4-ایل)سولفونیک اسید تبدیل شد. شایان توجه است که آمیختن نمک سدیم ترکیب اخیر با محلول cucl2 منجر به کاهش جزئی یون مس (ii) به یون مس (i) و تشکیل کمپلکس سبز رنگ [مس (i)،(ii)] o-کربوکسی¬متیل کیتوسان-n-(بوت-4-ایل)سولفونات، [cm-cbs cu (ii),(i)] شد. ماهیت دو کمپلکس تهیه شده در این پژوهش به¬خوبی با فنون ir، edx و xrd مورد تحلیل قرار گرفت.

تهیه و بررسی کاربرد کاتالیزگر o-کربوکسی¬متیل¬کیتوسان-n-بوت-4-ایل¬سولفونات (cm-cbsa) در این پایان¬نامه ارائه شده است. به نظر می¬رسد cm-cbsa به عنوان یک دهنده-پذیرنده پروتون و یا اینکه به عنوان آمین نوع دوم و با تولید ایمین و انامین¬های فعال میانی واکنش¬ ترکیبات کربونیلی را کاتالیز کند. cm-cbsa همچنین می¬تواند به عنوان یک بستر عمل می¬کند به¬طوری که با برجذب واکنش¬دهنده¬ها بر سطح خود موجب تسریع واکنش می¬شود. ساختار کاتالیزگر cm-cbsa به¬وسیله¬ی روش-های طیف¬سنجی ir و 1 hnmr بخوبی تایید شده است. این پلیمر فعالیت کاتالیزگری مناسبی برای سنتز مشتقات پیرانو] 3،2-c [کینولین از واکنش 4-هیدروکسی-2-کینولون با ¬آلدهید و مالونونیتریل از خود نشان داده است. کاتالیزگر cm-cbsa همچنین برای کاتالیز سنتز مشتقات بیس¬کومارین از واکنش 4-هیدروکسی¬کومارین و مشتقات آریل¬آلدهید با موفقیت به کار برده شد. شایستگی این کاتالیزگر برای سنتز مشتقات پیرانو] 3،2-c [کینولین و بیس کومارین به¬خوبی در این پایان¬نامه مشخص شده است. ساختار فرآورده¬ها با مقایسه مشخصات فیزیکی، دمای ذوب و طیف ir فراورده¬ها با نمونه¬های سنتز شده به روش¬های شناخته شده مورد تایید قرار گرفت

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.