چکیده بحران های زیست محیطی ناشی از رشد جمعیت و تمدن صنعتی ، محیط های زیست انسان ها و جانوران را در معرض خطر شیوع بیماری های مختلف و حتی نا بودی قرار داده است. سازمان های بهداشت محیط زیست با اعلام خطر ایجاد شده و در حال گسترش ، کشورهای جهان را در ارائه طرح ها و راهکارها برای بر طرف شدن این معضل به یاری طلبیده است. پژوهش حاضر در صدد یافتن راه حل های دینی است که در کمتر کردن مشکلات بهداشتی محیط زیست کنونی تأثیرگذار واقع گردد. ادیان الهی و مخصوصاً دین اسلام ، احکام ویژه ای نسبت به بهداشت محیط زیست بیان داشته اند. این پژوهش با گردآوری آیات و احادیث مربوط به مسائل بهداشتی محیط زیست و بررسی و تبیین آنها، راهکارها و یافته های بسیاری را از زبان دین اسلام به نگارش رسانده است. رعایت بهداشت و از ضروریات ادیان الهی و مخصوصاً دین اسلام می باشد که به واسطه این ضرورت، آیات و روایات بی شماری در باب رعایت بهداشت از قبیل: بهداشت فردی، رعایت بهداشت منزل و محیط شهری و همچنین رعایت بهداشت عناصر طبیعی محیط زیست ( خاک، آب و هوا ) بیان داشته است. در قاموس دین اسلام ، بهره برداری از طبیعت نه تنها کاهش و تخریب محیط زیست را در پی نخواهد داشت بلکه با سفارشاتی از قبیل احیای زمین های بایر ، حفرچاه ، درخت و درختکاری ، کشاورزی و زراعت ، روند رو به رشد محیط زیست را موجب خواهد شد.

هدف اصلی این تحقیق بررسی مقایسه ای دیدگاه های استاد مطهری و دکتر شریعتی درباره نابرابری های اجتماعی است . تأثیر گذاری این دو متفکّر در انقلاب اسلامی و لزوم شناخت اندیشه های آنان ، ضرورت انجام این مطالعه است . تحقیق با روش توصیفی انجام ، و داده ها به روش کتابخانه ای گردآوری ، و به شیوه مقایسه ای ، تجزیه و تحلیل شده است . نتایج تحقیق به این شرح است : استاد مطهری معتقد است که « تبعیض » ، « عادات ناروا » ، تعطیلی قوانین الهی ، عدم رعایت قانون ، ثروت اندوزی و استثمار ، عوامل موجد نابرابری های اجتماعی است و دکتر شریعتی معتقد است که مالکیّت خصوصی ، وجود قاسطین ، کنز ، ثروت اندوزی و استثمار ، عوامل موجد نابرابری های اجتماعی است . از دیدگاه استاد مطهری نابرابری های طبیعی مانند «زور» منجر به استخدام متقابل افراد و از نظر دکترشریعتی منجر به مالکیّت خصوصی می گردد . توجّه آن ها به مسئله استثمار و تبعیض است . دکتر شریعتی علّت استثمار را مالکیّت خصوصی و استاد مطهری انحراف انسان از فطرت می داند . استاد مطهری قشربندی مبتنی بر تفاوت های طبیعی و تقسیم کار را تحت عنوان « تفاوت مثبت » عادلانه و قشربندی مبتنی بر نقش ها وشرایط یکسان و مزایای اجتماعی متفاوت را تحت عنوان « تفاوت منفی » و « تبعیض » ، ناعادلانه می داند . دکتر شریعتی « مالکیّت » را مبنا قرار می دهد . دکتر عقیده دارد زمانی که مالکیّت از حالت« اجتماعی » در دوره هابیلی به حالت « انحصاری » در دوره قابیلی تغییر کرد ، طبقات و در نتیجه نابرابری های اجتماعی شکل گرفت . هردو نابرابری ها را اجتناب پذیر می دانند . راه حل های استاد مطهری برای رفع نابرابری های اجتماعی شامل: تربیت اسلامی ، ایجاد سازمان صحیح اجتماعی ، « مسابقه بقا » ، عمل به قانون ،گرفتن مالیات های اسلامی و راه حل های دکتر شریعتی برای رفع نابرابری های اجتماعی شامل: ساختن امّت با زیربنای قسط ، ایجاد مالکیّت اجتماعی و گرفتن مالیات های اسلامی است .

کارکردهای اجتماعی دین از جمله مباحثی است در حوزه جامعه شناسی دین که به بررسی نقش و کارکرد دین در جوامع انسانی می پردازد و دیدگاه های مختلف را در این زمینه مورد نقد و بررسی قرار می دهد. تعلق خاطر اصلی پژوهشگران جامعه شناسی در مورد دین، کارکرد آن است و اصطلاح کارکرد به سهم دین در ابقای جوامع انسانی و ثبات آن راجع است.تحقیق حاضر آراء و اندیشه عالمان شیعی معاصر را در این زمینه مورد بررسی قرار می دهد. امام خمینی، علامه طباطبایی ، استاد مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی، عالمانی هستند که به کارکردهای اجتماعی دین توجه کرده اند و این موضوع را می توان در خلال نوشته ها و سخنان ایشان بررسی نمود.محقق دراین رساله با استفاده از اطلاعات به دست آمده از آثار عالمان شیعی معاصر ، ضمن تحلیل متن با روش مقایسه ای به بیان نکات اشتراک و افتراق آنان در مورد کارکردهای اجتماعی دین می پردازد.در این تحقیق علاوه بر اشاره به اندیشه اجتماعی و مفهوم دین در اندیشه آنان، عنوان شده است که عالمان شیعی معاصر ،کارکردهای اجتماعی مثبتی برای دین قائلند و در مورد آن اشتراک نظر دارند. از نگاه این عالمان می توان کارکردهایی چون ، تقویت انسجام اجتماعی، کنترل اجتماعی، معنابخشی به زندگی، تقویت روحیه ایثار و فداکاری، تعیین قانون و ضمانت اجرایی آن، ایجاد هویت اجتماعی و مسئولیت اجتماعی را برای دین در جامعه قائل شد.

انقلاب اسلامی در حالی سومین دهه از عمر خویش را پشت سر می گذارد که پس از مواجهه با چالش های گوناگون، هم اکنون با موج بلند و فرآیند پیچیده و پویایی به نام جهانی شدن روبرو شده است. این فرآیند که دارای ابعاد گوناگون می باشد، ناظر به جریانی از فشردگی زمان و فضا در جهان است که بواسطه آن مردم دنیا بصورتی کم و بیش آگاهانه در جامعه جهانی ادغام می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فرآیند جهانی شدن بر فرهنگ دینی ایران صورت گرفته است. در انجام این تحقیق از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده و داده های آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که فرآیند جهانی شدن با افزایش دادن چشمگیر برخوردهای فرهنگی، آگاهی انسان ها از عناصر فرهنگی دیگر، سرزمین زدایی و تضعیف پیوندهای فرهنگ و دین با مکان، نظام های معنایی را از لنگرگاه خود آزاد ساخته، تهدیداتی از قبیل عرفی شدن ارزش ها و بحران هویت را برای فرهنگ دینی ایران بوجود آورده است که نمودهایی از آن در جامعه قابل مشاهده است. با این وجود نمی-توان با مشاهده این ظواهر جزئی از فرهنگ غربی که در برخی رفتارها مشاهده می شود و با تکیه بر تئوری های جامعه شناسان غربی، رأی به تحول فرهنگ دینی ایران داد، چرا که جلوه ها و واقعیات فرهنگ دینی ایران و تحقیقات انجام شده در زمینه نگرش ها، ارزش ها و هویت جامعه، با آن که سطوحی از نفوذ جهانی شدن و فرهنگ غربی را نشان می دهد، بیانگر حاکم بودن فرهنگ دینی و شیعی در جامعه می باشد.

هدف این تحقیق، شناسایی آسیب های شکل گرفته در عزاداری و میزان آن دربین جوانان شهراصفهان و بررسی رابطه متغیرهای اجتماعی نظیر: سن، تحصیلات، میزان دینداری و پایگاه اقتصادی- اجتماعی با میزان آسیب پذیری در عزاداری است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و تکنیک گرداوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه جوانان ساکن شهراصفهان درسنین 18الی 30 سال بوده اند که تعدادآنها براساس سرشماری سال 1385، 455352 نفر بوده است. و براساس فرمول کوکران 275 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده و جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری سهمیه ای استفاده شده است. از جمله نتایج این تحقیق می توان به این موارد اشاره کرد: میانگین آسیب پذیری در عزاداری در بین جوانان شهر اصفهان متوسط به پایین می باشد. میانگین نمره آسیب پذیری در عزاداری در بعد محتوایی آن بیشتر از بعد شکلی آن می باشد و بیشترین نمره آسیب پذیری در عزاداری مربوط به شاخص عدم پرداختن به مسائل سیاسی، اجتماعی روز در راستای عمل به فریضه امر به معروف و نهی از منکر، و کمترین نمره آسیب پذیری در عزاداری مربوط به شاخص دروغ و نقل مطالب فاقد مدرک و دلیل معتبر می باشد، که هر دو شاخص مربوط به بعد محتوایی آسیب پذیری در عزاداری می باشند. همچنین میانگین آسیب پذیری در عزاداری در گروه سنی 18الی 24 سال بیشتر از گروه سنی 25 الی 30 سال بوده است و این تفاوت به لحاظ آماری معنادار و معکوس بوده است. از دیگر نتایج این تحقیق می توان به اختلاف میانگین و معنادار بودن رابطه متغیر تحصیلات با میزان آسیب پذیری در عزاداری اشاره کرد، ضمن اینکه رابطه متغیر دینداری و آسیب پذیری در عزاداری معکوس و معنی دار بوده است. و این در حالی است که رابطه متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی و میزان آسیب پذیری در عزاداری معنادار نبوده است. از مجموع متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون، میزان دینداری، سن و پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده به ترتیب بیشترین تاثیر را بر متغیر آسیب پذیری در عزاداری داشته اند.

بشر از دیرباز تاکنون به فکر یک جامعه آرمانی بوده است که در آن همه ارزشهای والای انسانی به بهترین وجه مراعات شود .همانطور که از کتب فلسفی و بحثهای پیرامون مدینه فاضله پیداست ، بسیاری از مباحث علمی هم به این ناحیه معطوف بوده است .از دیدگاه اسلام و مخصوصا تشیع، این جامعه در دوران ظهور حضرت حجت (علیه السلام) به فعلیت می رسد. جامعه ای که پایه و بنیان آن بر رشد فکری و عقلانی انسانها ریخته شده است. تکامل تربیت و بلوغ روحی انسان از جمله برنامه های مهم قیام امام مهدی (ع) است.باید گفت انسان ، در طول تاریخ در بعد عقلی و رشد فرهنگی ، سیری طولانی داشته است .در میان دست آوردهای علمی انسانها آموزه های انبیاء مقامی بلند و ارزشمند دارد . تعالیم آموزگاران وحی همگی در جهت نشر دانایی و گسترش آگاهی در میان جامعه اسلامی بوده در همه زمینه ها ، از خودشناسی تا خداشناسی ، و از ذره شناسی تا جهان شناسی .اما علم و دانش بشر در رستاخیز امام مهدی (ع) به تکامل نهایی می رسد ،حضرت امام مهدی(علیه السلام) با علم وافر الهی و قدرت خداوندی اش که عین یک اعجاز است،عقل انسانها را در تمامی ابعاد نظری و عملی و در بعد معاش به شکوفایی می رساند و موانع موجود بر سر راه کمال و سعادت انسانی را از میان بر می دارد .

الاهیات اجتماعی شیعه در آثار امام خمینی رحمه الله، به بررسی دیدگاههای دینی- اجتماعی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران می پردازد. دیدگاههای دینی که چهار نهاد بنیادی اجتماع یعنی خانواده، آموزش و اقتصاد، حکومت را مد نظر دارد و در پی تعریف آن نهادها و تعیین راهکارهای پیشرفت و رفع مشکلات می باشد. لذا نظام اجتماعی شیعه، بصورت مختصر مورد اشاره قرار می گیرد. در موضوع خانواده، ضمن تعریف، به فلسفه ی ازدواج و فلسفه ی حضور زن و مادر در جامعه و الگوپذیری از خانواده های اهلبیت سلام الله علیهم؛ در موضوع آموزش، به چیستی و چرایی تربیت و تعلیمِ فرهنگ قابل انتقال اهلبیت سلام الله علیهم و بحث و بررسی موضوع انسان شناسی قرآنی بعنوان مهمترین موضوع علم انبیاء سلام الله علیهم و تبلیغات اسلامی با حفظ آداب شیعی؛ در موضوع اقتصاد، به اقتصاد محرومیت زا و مردمی البته با هدایت دولت با بکارگیری از فرهنگ اقتصادی شیعه، مانند بسط فرهنگ کار و بازار اسلامی و توسعه بانک های قرض الحسنه ی (بی ربا) و رشد الگوی مصرف؛ در موضوع حکومت به دلایل عقلی و نقلی به نیاز حکومت و دولت شیعی در جامعه و نقش ولایت فقیه در اجرای احکام اسلامی در زمان غیبت و اخلاق حکومتی برای متولیان امر (مسئولین و مردم) و در نهایت تبیین تئوری جمهوری اسلامی می پردازد.

چکیده در حیات انسانی، فرهنگ از اساس ترین نهادهایی است که هویت و موجودیت یک جامعه را شکل داده و نقش عمده ای در سعادت وتکامل جوامع دارد. رفتارهای فرهنگی یک جامعه مبتنی برباورها و تفکرات حاکم بر آن جامعه می باشند. لذا اگرجامعه ای بتواند اصول ومبانی خود را به گونه ای صحیح تبیین کرده و بر اساس آن الگوهای مناسب رفتاری و عملی ارائه نماید، زمینه تکامل آن جامعه را فراهم نموده است. دیدگاه های متفاوتی در مورد فرهنگ و شاخص های آن در یک جامعه ایده آل داده شده است. ترسیم آرمان شهرها در طول تاریخ توسط اندیشمندان در راستای دستیابی به الگویی برای این جامعه بوده است. پژوهش حاضر درصدد تبیین این شاخصهها براساس آیات و روایات است تا با الگوسازی و ارائه آن زمینه تعالی و بالندگی جامعه اسلامی را فراهم سازد. شکوفایی وپویایی فرهنگ از یکسو، مواجهه فرهنگها در عرصه جهانی و حذف خرده فرهنگ ها از سوی دیگر، تحولات فرهنگی را امری اجتناب ناپذیر نموده است .لذا هر اندازه که فرهنگ یک جامعه به اصول ثابت، معقول و انسانی متکی باشد، از شایستگی و پایداری بیشتری برخوردار است. بر این اساس پایدارترین فرهنگ ها برآمده از بطن دین و باورهای دینی است. آموزه های دین اسلام و توانمندی های فرهنگ اسلامی به موجب حضور جوهره اصلی دین، خصوصیت جهانشمولی و همسو بودن با فطرت انسانی از قوت بالایی برخوردار بوده و به عنوان کامل ترین دین پاسخگوی همه نیازها وابعاد وجودی انسان است.از این رو شاخصههای فرهنگی در جامعه اسلامی بر اساس منابع فرهنگی چون قرآن وروایات تعیین شده و به عنوان دستورالعمل های دین هویت فردی واجتماعی جامعه مسلمین را شکل می دهد. علم گرایی، آرمان خواهی، حفظ استقلال، امر به معروف ونهی از منکر، نظم وانضباط اجتماعی، تعاون، خانواده محوری وحجاب وعفت اجتماعی از مهمترین شاخصه های فرهنگ در جامعه اسلامی است که اگر چه شاخصه های مشترک با سایر فرهنگها دارد اما در مبنا ونوع نگرش واهداف با آنها متفاوت است. کلید واژه ها : فرهنگ، شاخصه های فرهنگی، جامعه، جامعه مطلوب، آرمانشهر، قرآن، روایات.

مفاهیم ولایت، امامت و خلافت از آن دسته مفاهیمی هستند که استعمال آن در قرآن شایع بوده و همواره زوایای مختلف آن خصوصاً در میان متفکران معاصر مورد بحث و نظر بوده است. بررسی این واژگان می تواند در دو زمینه صورت پذیرد: الف: به لحاظ مفهومی. ب: به لحاظ مصداقی. در مفهوم، ولایت عبارت از قرب و نزدیکی بین دو چیز، امامت پیشوایی و مقتدا بودن، خلافت جانشینی و نیابت خواهد بود. در مصداق امامت سه نمود دارد: رهبری اجتماع، مرجعیت دینی و هدایت باطنی. بالاترین مرتبه امامت، ظهور هدایت باطنی است. صاحب ولایت باطنی در مصداق همان امام و خلیفه است. تفاوت خلیفه و امام از دیدگاه برخی متفکرین اعتبار است، یعنی یک فرد در قیاس با رتبه پیشین، خلیفه و در قیاس با رتبه آینده، امام نامیده می شود.

"الاهیات اجتماعی" به رشته ای بین رشته ای، بین منظومه ی معرفتی الاهیات و علوم اجتماعی اطلاق می شود. رشته ای است که با رویکرد دینی و الهیاتی، حیات اجتماعی انسان را مورد پژوهش قرار می دهد. حیات اجتماعی انسان حاوی پدیده هایی از قبیل خانواده و همسرگزینی؛ ازدواج و طلاق؛ آموزش و تحصیل و مدارج آموزشی؛ زراعت و کسب و کار و تجارت و بازرگانی؛ قضاوت و رفع مرافعات و فصل خصومت؛ جنگ و صلح؛ تفریح و سرگرمی و فراغت و ورزش؛ آئین ها و مراسم دینی و نظایر آنها می باشد که عرصه های مهم روابط جمعی انسان ها را فرا می گیرند. زندگی اجتماعی انسان ها، پدیده های اجتماعی، روابط جمعی، امور اجتماعی، نهادهای اجتماعی را با رویکردهای مختلف می توان مورد مطالعه قرار داد. گاه به شیوه ای استقرایی، جزئی، علمی و آماری و تجربی که در این صورت دانش جامعه شناسی پدید می آید. و گاه به شیوه ای کلی، انتزاعی، تحلیلی، استدلالی، برهانی، عقلی و فلسفی که در این صورت دانش فلسفه ی اجتماع ایجاد می شود. و گاه نیز با رویکردی دینی و مذهبی و الاهیاتی که در این حالت الاهیات اجتماعی ظاهر می شود. به عبارت دیگر مطالعه پدیده های اجتماعی در متون دینی درجه ی اول از قبیل قرآن و احادیث و بررسی آنها در متون دینی درجه ی دوم یعنی آثار محدثان، مفسران، متکلمان، فقیهان و دانشمندان اخلاق اجتماعی را الاهیات اجتماعی می نامند. این پایان نامه که به روش "اسنادی و کتابخانه ای" است و در چهار بخش تنظیم شده است، در صدد است تا به بررسی الاهیات اجتماعی در آثار استاد شهید مرتضی مطهری(ره) بپردازد و به عبارت دیگر در پی آن است که به بررسی حیات اجتماعی و مسائل متفرع بر آن، بدانگونه که در آثار الاهیاتی استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، بخصوص بدان شیوه که در اثر جاوید وی، کتاب جامعه و تاریخ مطرح شده، پرداخته و زوایای مختلف دیدگاه های عمیق وی را در مقایسه با دیدگاه های سایر متفکران برجسته ی اسلامیِ هم عصر وی توضیح دهد. آنچه از مقایسه ی اجمالی نظرات استاد مطهری با نظرات جامعه شناسان از یک طرف، و متفکران اجتماعیِ مسلمان از طرف دیگر انجام شد به نظر می رسد اولاً اسلام دارای تفکر منسجم اجتماعی است، و ثانیاً شهید مطهری در عرصه ی الاهیات اجتماعیِ اسلامی بسیار منسجم تر و توسعه یافته تر از دیگر متفکران مسلمان نظریه پردازی کرده است.

سنّت گرایی مکتبی است، که در اواخر قرن گذشته و در واکنش به مدرنیته پا به عرصه ی وجود نهاده و با نگاهی دیندارانه، مدرنیته و مبانی آن را مورد انتقاد قرار می دهد و تنها راه رهایی بشر از معضلات و مشکلات دنیای متجدد را بازگشت به سنّت می داند. البته سنّت در سنّت گرایی، نه به معنای رسوم و عادات و منسوخ یا احیاناً خرافی بلکه مقصود، سنّت الهی و ازلی و ابدی است، که در تمامی مراتب وجود ساری و جاری است و تبلور، کاربرد و تجلّیات خاص خود را در چارچوب هر تمدن داراست. اهمیت این گفتمان، امروزه تا به بدان حد است، که در بسیاری از تحقیقات و پژوهش های عرصه ی علوم انسانی از جمله سیاست، اقتصاد و زندگی اجتماعی، رویکردها و دیدگاه های آن مورد توجه و استناد قرار می گیرد. دکتر سید حسین نصر یکی از نمایندگان برجسته ی این گفتمان و تقریباً دنباله روی پایه گذاران آن می باشد. ایشان با تألیفات، مقالات و سخنرانی های متعدد، نقش مهمی در بسط و گسترش تفکر سنّت گرایی ایفاء کرده و همچنین در معرفی سنّت، تفکر و مکتب اسلام (و شیعه) به جهان غرب نقش بسزائی داشته و در مقابل هجمه ها، حملات و اتهامات جهان غرب و متجدد به اسلام دفاع سرسختانه داشته، بطوریکه از نظر بسیاری، ایشان در خط مقدم دفاع از اسلام در دنیای غرب قرار دارد. این پژوهش در نظر دارد، ضمن معرفی دکتر نصر و آثارشان، با اشاره به معنا و کارائی سنّت و علم قدسیِ مد نظر دکتر نصر، به آراء و نظرات ایشان در خصوص پدیده های اجتماعی و همچنین راهکارهای شان برای درمان معضلات و بحران های اجتماعی و جبران آسیب های ناشی از آن بپردازد. در این راستا بعد از فصل ابتدائی که به کلیات کار شامل؛ مقدمه، ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق و ... مربوط است، در فصل دوم به زندگی نامه و معرفی آثار ایشان می پردازد و در فصل سوم دیدگاه های ایشان در خصوص سنّت و مدرنیته و همچنین علم قدسی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل چهارم به نظرات و آراء ایشان در مورد جامعه و نهاد های اجتماعی پرداخته و در نهایت در فصل پنجم به نتیجه گیری و تا حدودی به بررسی و نقد آراء ایشان بپردازد.

یکی از بزرگترین رخدادهایی که تاریخ آذربایجان را به شدت تحت تأثیر قرار داد، رسمیت یافتن تشیّع و انتخاب تبریز به عنوان پایتخت دولت صفوی توسط شاه اسماعیل بود. چرا که پس از این رویداد، این منطقه قرنها شاهد تحولات مهم و حوادث شگرفی شد.به جرأت می توان گفت: دوره یصفویه تا انتهای قاجار، یکی از دوره های پر اهمیّت تاریخ تشیّع در ایران و به خصوص آذربایجان می باشد.به طور کلی در این دوره،با بهره گیری از نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه، سه عامل مهم بر روند گسترش و تحوّل گفتمان تشیّع در آذربایجان موثر واقع شدند :1. اقدامات حاکمیت و سلاطین در قبال تشیّع 2. جنگ با دشمنان خارجی (عثمانی و تزاری روس) 3. عملکرد روحانیت شیعه در جنبش های سیاسی و اجتماعی. از این رو با مطالعه و بررسی جریانات و عوامل موثر بر روند گسترش تشیّع در دوره ی صفویه تا انتهای قاجار می توان گفت که گفتمان تشیّع سه وضعیت کلی را تجربه کرد: 1. دوره صفویه،دوره ی پیوند گفتمان تشیّع با گفتمان حاکمیت.2. دوره افشار و زند، دوره ی بی قراری و بحران گفتمان تشیّع و تعامل محدود با گفتمان حاکمیت. 3. دوره قاجار، دوره ی استقلال و هژمونیک شدن گفتمان تشیّع بر سایر گفتمانها از جمله حاکمیت.شایان ذکر است که در پژوهش حاضر،به دلیل گستردگی و پیچیدگی موضوع فقط توانستیم زوایای محدودی از آنرا مورد بررسی جامعه شناسی قرار دهیم.

یکی از کاستی ها و نواقص جامعه علمی در ایران، بی اطلاعی از اوضاع و احوال شیعیان دیگر کشورها است. شناخت درستی نسبت به ساختار جمعیتی، مسائل فرهنگی و مذهبی، منزلت و جایگاه اجتماعی، موقعیت سیاسی و اداری و در نهایت وضعیت اقتصادی شیعیان در محافل علمی و عمومی وجود ندارد. از جمله این شیعیان، شیعیان بحرین هستند که شناخت از وضعیت اجتماعی و سیاسی آنان، ناقص و محدود به اطلاعاتی کلی است. شناخت صحیح از وضعیت شیعیان می تواند ما را در اتخاذ رویکردی درست در قبال آنان یاری رساند. از این رو آشنایی با شیعیان بحرین، از جمله شناخت مناسبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

فرآیند جامعه پذیری کودکان، یک فرآیند تدریجی و آرامی است که تمامی ادوار زندگی آدمی را از دوران خردسالی تا دوران پیری را شامل می گردد. که در این روند طولانی مدت و تدریجی ، عوامل و علل های بسیاری نقش دارند ،که می توانند در نحوه ی تربیت انسانی و شکل گیری شخصیت و هویتش در آینده به عنوان عضوی از جامعه تاثیر گذار باشند. که ما نیز در این رساله سعی را بر آن داشته اییم ،تا نمونه ایی از این عوامل و زمینه های تاثیر گذار را در میان اجتماعات شیعی به روشهای توصیفی و تحلیلی و بصورت نظری و کتابخانه ای تدوین نماییم .که بیشتر مقصودمان از این بررسی توجه و شناخت مجموع اعتقادات و باورداشت های مان در دو دسته اصول دین(اعتقاد به خداوند، نبوت، امامت، عدل، معاد) و فروع دین(نماز، روزه، خمس، زکات و ...) است،که مجموع اعتقادات و باورهای ماشیعیان را تحت عنوان آموزه های شیعی شکل می دهند و همچنین مقصودمان بررسی و توجه به نقش تربیتی برخی از اعمال عبادی و مراسم های شیعی مانند (گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد، شرکت در نماز جماعت و نماز جمعه،مراسم های قرائت قرآن و شرکت در مراسم های سوگواری و عزاداری ها در ایام محرم و زیارت اماکن مذهبی و غیره ) است که می توانند به عنوان یک عامل تاثیر گذار در کنار دیگر عوامل اجتماعی در فرایند تربیتی کودکان در ایران بشمار آیند که ما نیز به نسبت این تاثیرگذاری ها را در ایران و در میان اجتماعات شیعی در نحوه تربیت فرزندان مشاهده می کنیم. و پرسش اصلی در این رساله این است که آموزه های شیعی تا چه اندازه می توانند بر فرآیند تربیتی کودکان در ایران موثر واقع شوند ؟وکدام آموزه ها می توانند بیشترین تاثیر را در این زمینه ی تربیتی داشته ؟و مهمترین نهادهای جامعه پذیر کنندهی دینی کدامند ؟که پاسخ گویی به این مجهولات ذهنی مان در زمینه های تربیت دینی فرزندانمان دلیل قاطعی بود که ما دست به تدوین رساله حاضر بزنیم.

روابط ایران و مصر نشان داده است که، به طور معمول جریان ارتباطات دو کشور سیاسی بوده واینکه روابط خصمانه یا غیر خصمانه میان دستگاه سیاست خارجی دو کشور، آینده سایر جنبه های ارتباطات خارجی این دو کشور– به عنوان مثال فعالیت های فرهنگی- را تعیین می کند. در این جهت داشتن ، همکاری مذهبی، دانشگاهی ،پژوهشی، ورزشی، اقتصادی، موسیقی و هنر و همچنین برپایی آیین های فرهنگی چون نوروز و عیدها و جشن های اسلامی مهمترین فاکتورها یی است که، تاثیر ریشه ای و ارزشی وهمچنین اخلاقی مردم دارانه ای را عرضه می کند که صدور فرهنگ های موثر بر مردم را فراهم می سازد. به جرات می توان گفت که یکی از تاثیر گذار ترین و سرنوشت سازترین مناطقی که آینده فعالیت های شیعی در آن رقم خواهد خورد، مصراست.. مصر به دلایل زیادی در کانون اصلی ارتباطات وهمچنین کانون صادرات فکری- نظری جهان اسلام است. از دیرباز همه حوزه های علمی و دینی در جهان اسلام از رویدادهای مصر متاثربوده و همچنان هست. بنابراین چگونگی برخورد مصر با تشیع وچگونگی برخورد شیعیان و کشورهای پشتیبان آنها با مصر در سرنوشت شیعیان بسیار تاثیر گذار خواهد بود.با توجه به وضعیت شیعیان در مصر چه از لحاظ اجتماعی و چه از لحاظ سیاسی و اقتصادی که مهمترین فاکتورهای بیان شده در این رساله بوده اند ،شیعیان باوجود داشتن قابلیت های ویژه هنوز نمود قابل توجهی نداشته اند ،چرا که تقریبا"تمام جهت دهی مردم مصر با بن مایه شیعی به سوی اندیشه های انحرافی و سلفی بوده و تفکر شیعه باوجود خیر خواهی انسانی و اجتماعی که دار د مورد غفلت این جامعه بوده است.

سازمان وکالت امامان شیعه(ع) تشکیلاتی بوده است مخفی و در عین حال اجتماعی که در زمان امام صادق(ع) تأسیس شد و در دوران امامان بعدی گسترش یافت و روز به روز بر دامنه فعالیت آن افزوده گردید و در شرایط سیاسی و اجتماعی گوناگون، تغییر و تحولاتی را تجربه کرد و تا پایان غیبت صغری ادامه یافت. این تشکیلات دارای کارکردهای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بود. از جمله اهداف این سازمان برقراری ارتباط بین شیعیان با امامان (ع)، با پدید آوردن مجموعه ای از وکلا با برنامه ای مشخص بود تا در اقصی نقاط جهان اسلام به فعالیت بپردازند. اطلاق عنوان سازمان بر آن ناشی از وجود شکلی نهادینه، منسجم و منظم در این مجموعه است. در این پژوهش با روش اسنادی و کتابخانه ای سازمان وکالت را از دیدگاه کارکردگرایی ساختاری پارسونز تجزیه و تحلیل کرده ایم و به این نتیجه رسیدیم که همانند هر نظام اجتماعی این سازمان نیز دارای کارکردهای مختلفی بود که توانست به حیات خود ادامه داده و در پیشبرد، گسترش و موجودیت مذهب تشیع نقش مهمی ایفا کند.

با نظر بر آراء مستشرقان و پژوهندگان غربی در خصوص موعود گرایی شیعی در دوران معاصر متوجه تفاوت های متعدد آراء ایشان در زمینه ی مهدویت شیعی با آراء متکلمان برجسته شیعه می شویم.در دوران معاصر به خصوص پس از انقلاب اسلامی ایران پژوهندگان غربی با رویکردهای متفاوتی به موضوع موعود گرایی در تشیع و آثار و نتایج آن پرداخته اند که در این بین رویکردهای سیاسی، اجتماعی، کلامی و تاریخی سهم بیشتری دارند. در این رساله اهتمام براین موضوع بود که آراء و برخی از شبهات اصلی مهدویت از ناحیه برخی ازمستشرقان همچون دکتر ساچدینا را با رجوع به منابع اصلی بطور تطبیقی پاسخ دهیم و همچنین زمینه را برای پژوهش های بیشتر فراهم کنیم.

پژوهش حاضر سعی دارد اوضاع فرهنگی و اجتماعی شیعیان نیجریه را مورد ارزیابی قرار دهد. گرایش به تشیع در نیجریه به دلیل تأثیرپذیری از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، در منطقه افریقا دارای اهمیت است؛ چراکه در حال حاضر شیعیان یکی از اقلیت های شناخته شده در نیجریه هستند که توجه محافل علمی داخل و خارج نیجریه را به خود جلب نموده اند. این اقلیت با الهام گرفتن از جمهوری اسلامی ایران مواضع ظلم ستیزانه ای نسبت به نظام سکولار نیجریه و رژیم اشغال گر قدس اتخاذ نموده است و این در حالی است که نیجریه به دلیل داشتن ذخایر نفت، بزرگ ترین ارتش قاره افریقا و بیشترین شمار مسیحیان، دارای اهمیت زیادی برای امریکا و رژیم صهیونیستی است.

آموزه های شیعی و تاثیر آن در امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

کلام اجتماعی یک رشته از چند رشته ای است که در ذیل دانش الهیات اجتماعی قرار دارد آنچه در این رشته مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد موضوعاتی هستند که به زندگی اجتماعی افراد مربوط می شود و لفظ اجتماعی به این نکته اشاره دارد و ازآنجا که این مسائل با متون اجتماعی آیات قرآن کریم و احادیث اسلامی مطالعه می شوند؛ به آن کلام اجتماعی گفته می شود.

چکیده ندارد.