نام پژوهشگر: محمود شکیب

دراسه حول آراء و افکار سعید عقل
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  ملوک سیاحی منش   محمود شکیب

فصل اول : زندگینامه ، خود شیفتگی ، و نارسیسم ، و نظرات شعری ، آیا او شاعری رمز گرا بوده یا نوآور و تصوف و عرفان . فصل دوم : افکار سساسی وی و نشست و گفت وگو و سرود ها و قصیده های سیاسی شاعر. و در فصل سوم و آخر : معرفی دو کتاب از کارهای سعید عقل نمایشنامه "قدموس" و "المجدیه" امیدوارم که اطلاعات و مطالب گردآوری شده مورد تحسین و استفاده شما قرار گیرد

اسطوره در أشعار أدونیس
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا رضایی   محمود شکیب

اسطوره از دیر باز مورد توجه و اقبال شاعران و ادیبان عرب بوده است،بطوری که گویا از ابتدای خلقت انسان،این فن با گوشت و خون آنان عجین گشته است. در عصر حاضر نیز شاعران معاصر با توجه ویژه به اسطوره آثاری را خلق نمودند که توجه ادیب دوستان را به خود جلب نمود، ازجمله این شاعران أدونیس می باشد. پایان نامه ی حاضر، پژوهشی است درباره کاربرد « اسطوره در اشعار أدونیس» که نگارنده، در آن ،به بررسی این پدیده در شعر این شاعر به نام پرداخته است،أدونیس از جمله شاعرانی است که واقعیت های اجتماعی و فرهنگ همگانی عصرش،او را به سوی بهره بردن از اسطوره در سرودن اشعارش سوق داده است. هدف ادونیس از رویکرد،اسطوره ای اش، بهره وری از ارکان هنری و زیبایی شناسی،یادآوری گذشته باشکوه قوم عرب و مقوله تحول است که محور اساسی،اکثر آثار شعری ادونیس و دیگر قصائد برجسته او را تشکیل میدهد. او در سرودن بسیاری از قصائد خویش از نمادهای اسطوره ای باستانی قوم خود،و نیز اسطوره های بابلی و سومری و همچنین نمادهای اسلامی و از آن جمله : تموز، عشتار،أورفیوس، سیزیف و نوح (ع)... بهره جسته است. در این پایان نامه ، باجمع آوری این قصائد ،به بررسی آنها در چهار چوب اسطوره پرداخته شده است.

زندگی پیامبر و دعوت اسلامی در مکه ، ترجمه بخش سوم کتاب محاضرات فی تاریخ العرب لاحمد صالح
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  مینا جیگاره   محمود شکیب

رساله حاضر مشتمل است بر ترجمه فصل سوم کتاب با ارزش و محققانه / محاضرات تاریخ العرب / تالیف دکتر صالح احمدعلی / و تحقیقی کوتاه و مختصر در زمینه تاریخ و تاریخ نویسی که تحت عناوین ذیل موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده است : واژه تاریخ - تعریف تاریخ - پیدایش تاریخ نویسی در اسلام - سیره نویسی سیره نویسان، تاریخ نویسی و تاریخ نویسان، زندگی پیامبر و دعوت اسلامی در مکه - زندگی پیامبر اسلام (ص) پیش از بعثت - وحی - مبادی اولیه اسلام - ادله براهین قرآنی بر پیشرفت دعوت اسلامی - اولین مسلمانان - مقاومت مشرکان در برا دعوت اسلامی - مبارزه بر علیه مشرکان .

وصف در دیوان ابی تمام
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1372
  سعید شیبانی   محمود شکیب

ابوتمام نیز مانند سایر شعرای عربی سرای، چنان متاثر از جلوه ها و مناظر طبیعی است که گویی یکدم از آنها نظر برنگرفته است تاجایی که بیشتر وصف های موجود در دیوانش مختص به طبیعت و مظاهر آن چون بهار، باران، ابر، رعد و برق، گلها و شکوفه ها و سبزه های عطرآگین می باشد قسم دوم شعر وی در وصف ، مختص به وصف میدانهای نبرد است که بیشتر در خلال مدایح وی نهفته است و نیز بخشی مستقل و اندک به عنوان "باب الوصف " در دیوان وی موجود می باشد. وجود اشعار وصفی در دیوان ابوتمام و ژرفنگری و موشکافیهای وی در بیان توصیف مناظر طبیعی و صحنه های پیکار یکی از صور زیبای هنر نمایی شاعرانه است که محتاج به مطالعه و بررسی است . سعی نگارنده دراین رساله براین بوده است که برخی از آنچه راابوتمام در دیوان خود درقالب شعر به تصویر کشانده درخوروقت و توان خویش به زبان شیرین فارسی بازگو کرده، بیان نماید. و امید داردکه این مختصر مقدمه بحث های دامنه دار تری در باب وصف در دیوان ابوتمام باشد و نیز این بنده را شادی آن باشد که دراین راه دامن همتی در میان بسته و یا دست کم چنین آرزویی را در دل پرورانده است . گفتنی است که کتاب های موجود دراین موضوع بسیار اندک است و این کتابهای اندک نیز در شرح ابیات دیوان فقط به اشاراتی گذرا اکتفا کرده اند . آنچه بیشتر مورد استفاده نگارنده بوده است عبارت است از : دیوان ابوتمام، شرح خطیب تبریزی و دیوان ابوتمام، شرح ایلیاالحاوی و کتاب شرح مشکل ابی تمام تالیف مرزوقی که این همه خالی از ناهماهنگی هائی در ضبط و اعراب نیستند . همین کتب بیشترین مساعدت در انجام این امربعمل آوردند و مرا در فهم بهتر دیوان ابوتمام یاری بسیار رساندند. این رساله شامل پنج فصل است . فصل اول می پردازد به زندگینامه ابوتمام و ویژگیهای اخلاقی و معتقدات دینی و سیاسی وی و آثار شاعر، فصل دوم جایگاه ادبی ابوتمام و پاره ای از خصوصیات فنی شاعر را بیان می نماید. فصل سوم درباب اغراض شعری مدح و رثاء و حکمت نگاشته شده است . فصل چهارم شامل تعریف وصف و جایگاه آن در ابواب ادب و وصف های موجود در شعر ابوتمام می باشد. فصل پنجم به دیدگاه ادیبان و عالمان در موردوی واثر قرآن کریم در شعر او می پردازد.

بررسی دیدگاههای دینی و اخلاقی در شعر دوره جاهلی عرب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1372
  احمد نهیرات   محمود شکیب

این پایان نامه دریک مقدمه و دو بخش نگاشته شده است . مقدمه درباره پیوند ادبیات جامعه با احساسات ، عواطف و افکار آنهاست ، و اینکه چگونه با شناخت کارهای ادبی جامعه میتوان به افکار و عقاید و احساسات آنها پی برد. بخش اول دیدگاههای دینی را مورد بحث قرارداده است ابتدا عناوین پنجگانه ای مورد بحث قرارگرفتند، که عبارتند از : ضرورت شناخت عقاید دینی عرب جاهلی، توانایی شعر جاهلی در به تصویر کشیدن آن عقاید، منابع اولیه و قدیمی شناخت ادیان آن دوره، گوناگونی عقاید دینی عرب جاهلی و شرح مختصر اززندگی "امیه بن ابی الصلت " بعنوان شاعر دینی، سپس در سه فصل مستقل به بحث درباره مسائل دینی پرداخته شد فصل اول درباره خداوند و صفاتش در شعر جاهلی فصل دوم درباره بتها، آداب و مراسم مذهبی بت پرستان، قسم یادکردن به بتها، استهزاء به آنها و نحوه تلبیه عرب جاهلی بهنگام حج، فصل سوم درباره ادیان مختلف است که در پنج مبحث نگاشته شده است . مبحث اول درباره آئین حنیف و داستان حضرت ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع) مبحث دوم درباره آئین یهود و داستان حضرت موسی (ع) و فرعون، مبحث سوم درباره آئین مسیح و داستان حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع)، مبحث چهارم درباره زندگی پس از مرگ و فرشتگان مبحث پنجم درباره سرگذشت برخی از پیامبران است . بخش دوم پایان نامه درباره زندگی اخلاقی عرب جاهلی است . دیدگاه اخلاقی قرآن بطور مختصر و زندگینامه"زهیربن ابی سلمی" بعنوان شاعر اخلاقی بررسی شدند. سپس به دو فصل تقسیم گشت . فصل اول درباره اشعار حکیمانه شعرای جاهلی است که درباره موضوعات اخلاقی مختلف سروده شده اند . فصل دوم درباره بعضی ارزشها و ضدارزشهای آن دوره است که درباره هریک از آنها به اشعار شعرای مختلفی اشاره شده است .