در سال های اخیر بهره برداری از منابع آب های سطحی به صورت ذخیره آن ها در سدهای کوچک خاکی یکی از برنامه های توسعه هیدرولوژیکی در سطح کشور بوده است. بررسی تغییرات بوجود آمده در اراضی پایاب سدها و تفسیر علت و میزان این تغییرات کمک شایانی را به نحوه مدیریت و برنامه ریزی در جهت ارتقای بهره وری از منابع آب های سطحی برای گسترش فعالیت های کشاورزی می نماید. شناسایی، بررسی و تهیه نقشه تغییرات اینگونه مناطق با استفاده از داده های rs و gis به دلیل سرعت در اخذ، تحلیل و پردازش داده ها و همچنین هزینه کمتر می تواند بعنوان ابزاری مناسب برای انجام سایر مطالعات علمی باشد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سدهای خاکی بر وضعیت کشاورزی اراضی پایاب آن ها در محل چهار سدخاکی واقع در استان زنجان به کمک rs و gis پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد. در این تحقیق، تصاویر ماهواره ای لندست 1987، 2002 و همچنین تصاویر ژئوآی 2010 گردآوری و با تهیه نقشه های ترکیب رنگی، شاخص ndvi و نقشه طبقه بندی شده آن در نرم افزارهای ilwis3.6 و arcmap، به منظور بررسی روند تغییرات اراضی پایاب، مساحت اراضی زیر کشت محاسبه گردیده است. در نهایت جهت مطالعه ی بیشتر تأثیر سد، به بررسی محل سدهای مورد مطالعه از طریق تعیین شاخص های مکان یابی و تلفیق و لایه اندازی نقشه های تهیه شده در نرم افزار arcmap پرداخته شده است. نتایج تحقیق حاکی از اثرات مثبت احداث سد در توسعه کشاورزی اراضی پایاب مناطق مورد مطالعه بود. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، عدم اجرای بموقع شبکه آبرسانی و نیز عدم بکارگیری روش های نوین آبیاری مانع از توسعه ی بموقع و قابل ملاحظه کشت آبی در مناطق شده بود.

کشور ایران یکی از مناطق نیمه خشک جهان محسوب می گردد که آب، عامل محدود کننده فعالیت های بشر در این مناطق به شمار می آید. استفاده از سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. از طرفی به تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی در این مناطق توجه خاصی شده است و پخش سیلاب یکی از روش های مهار و بهره برداری از سیلاب می باشد. تعیین مکان مناسب برای پخش سیلاب و نفوذ دادن آن به داخل سفره های زیرزمینی خود یکی از مهمترین مراحل انجام این گونه پروژه هاست. عواملی که در مکان یابی پخش سیلاب موثرند بسیار متفاوت و پیچیده می باشند. این فاکتورها شامل عوامل زمینی(زمین شناسی، ژئومرفولوژی و خاک)، هیدرولوژی(رواناب، رسوب دهی، نفوذ و شرایط آبخوان) و جنبه های اجتماعی – اقتصادی(کشاورزی آبی، خسارات سیل و ..) می باشند. بنابراین تصمیم گیری در مورد انتخاب محل مناسب به معیارهایی که انتخاب می شود، بستگی دارد. این تحقیق با هدف تعریف یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری در بخشی از حوضه زنجانرود استان زنجان به منظور شناسایی مناطق مناسب جهت اجرای طرح پخش سیلاب انجام شد. چهار معیار اصلی که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت شامل شیب، کاربری اراضی، زمین شناسی و تیپ اراضی بود. به منظور تعیین اهمیت عوامل موثر در امر مکان یابی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وشاخص هم پوشانی نقشه ها استفاده شد. بعد از تهیه نقشه های نهایی که در 4 سناریو تعریف شده بودند، مناطقی با شیب کمتر از سه درصد و اراضی با کاربری کشت دیم و وجود واحدهای کواترنری و دشت های دامنه ای به عنوان مناطق کاملا مستعد برای اجرای عملیات پخش سیلاب بدست آمدند. مقایسه ی نتایج حاصل از ارزیابی صحت در این تحقیق نشان داد که سیستم پخش سیلاب اجرا شده در منطقه ی مطالعاتی در محدوده-ی مربوط به اولویت اول قرار دارد.

تغییرات اقلیمی در عصر حاضر یکی از چالش های مهم زیست محیطی می باشد. درک ما از تأثیرات بشر روی محیط، به ویژه آنهایی که در ارتباط با گرم شدن ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای هستند، نشان می دهد که تعدادی از پارامترها به احتمال زیاد در حال تغییر می باشند. بر اساس گزارش های علمی، متوسط دمای هوای سطح زمین طی قرن بیستم در حدود 6/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است و انتظار می رود که مقدار تبخیر نیز روندی صعودی داشته باشد. در این مطالعه روند تبخیر- تعرق مرجع ماهانه شمال غرب کشور در دوره آماری 2010-1973 با استفاده از آزمون من- کندال اصلاح شده در سه مقیاس زمانی ماهانه، فصلی و سالانه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در این مطالعه روند تغییرات متغیرهای دمای بیشینه، متوسط و کمینه، تعداد ساعات آفتابی و تابش خورشیدی نیز به منظور آگاهی از دلایل تغییر روند تبخیر- تعرق مرجع شمال غرب کشور نیز مورد بررسی واقع شد.

مدل سازی فرآیند تبخیر- تعرق گیاهان زراعی به طور عمده با روش های تجربی، آئرودینامیک و بیلان انرژی انجام می شود. در این روش ها با بهره گیری از میانگین پارامترهای هواشناسی در گام های مختلف زمانی، تبخیر- تعرق محاسبه می گردد. تغییرپذیری زیاد تبخیر- تعرق سبب شده که مدل های خطی، عملکرد چندان مناسبی در این زمینه نداشته باشند و محققان به استفاده از مدل های غیرخطی و هوششمند روی آورده اند. برای برآورد دقیق این متغییر مهم هیدرولوژیکی، باید با صرف وقت و هزینه، داده های زیادی اندازه گیری شود. عوامل مختلف اقلیمی همچون دما، بارش، تعداد ساعات آفتابی، رطوبت نسبی و سرعت باد در میزان تبخیر و تعرق تاثیرگذار می باشد، بنابراین با توجه به ماهیت غیرخطی تبخیر- تعرق، در این مطالعه از مدل های m5p، reptree، kstar، رگرسیون خطی و mlp به منظور پیش بینی تبخیر- تعرق مرجع ماهانه شمال غرب در دوره آماری 2010-1973 استفاده گردید.