نام پژوهشگر: حسین رضا دارابی

1-سنتز 3 مرحله ای روکسیترومایسین و ارائه روش های رفع تلخی آن 2-اتصال 3-n دمتیل روکسیترومایسین به نانو لوله کربنی 3-تهیه و بررسی خواص کاتالیست sbcl3-sio2 جهت سنتز کوئین اکسالین ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1389
  فاطمه تعالی   حسین رضا دارابی

این پایان نامه شامل چهار بخش می باشد که به ترتیب خلاصه ای از آن ها در زیر ذکر شده است: در بخش اول پایان نامه به بررسی سنتز سه مرحله ای روکسیترومایسین از اریترومایسین پرداخته شده است. به دلیل مصرف روز افزون آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های گوناگون، هر روزه شاهد تحقیقات فراوان بر روی گونه های جدید آنتی بیوتیک که قادر به مقابله با عوامل عفونت زا باشند هستیم. آنتی بیوتیک های ماکرولیدی یک دسته قدیمی و عالی از ترکیبات ضدمیکروبی اند که نقش مهمی در درمان بیماری های عفونی ایفا می کنند. مهم ترین ویژگی های دسته ماکرولیدها طیف وسیع فعالیت ضدمیکروبی آن ها، تجویز خوراکی و داشتن کمترین اثرات جانبی آن ها است. همچنین ماکرولیدها اولین دسته آنتی بیوتیک هایی بودند که در دوز کم، اثر خوبی از خود نشان می دهند. اریترومایسین عضو اصلی خانواده ماکرولیدهاست که به طور طبیعی سنتز می شود. مصرف اریترومایسین معمولاً منجر به واکنش های آلرژیک هم می شود. استفاده از اریترومایسین به علت ایجاد سمیت در کبد و تخریب آن در محیط اسیدی معده که باعث ایجاد عوارض جانبی نامطلوب بر معده و روده می شود محدود شده است. جهت رفع این مشکل، مشتقات نیمه سنتزی آن مورد بررسی قرار گرفته-اند که خاصیت دارویی بهتر و عوارض جانبی کم تری را نسبت به اریترومایسین نشان می دهند. روکسیترومایسین یکی از این ماکرولیدهای سنتزی می باشد که برای اولین بار توسط شرکت دارویی hoechst uclafدرسال 1987 به ثبت رسید. این دارو در سال 2004 در اروپا و از 2005 در امریکا وارد بازار شده است. لازم به ذکر است که این دارو هنوز به بازارهای ایران وارد نشده است. یکی از مشکلات اصلی مصرف روکسیترومایسین، مزه تلخ آن است. بنابراین اگر بتوان طعم بد و تلخ آن را به نحو موثری پوشش داد، علاوه بر پذیرش بهتر آن توسط بیمار، سبب موفقیت تجاری آن نیز می شود. روش های متعددی جهت پوشش مزه تلخ مواد گوناگون وجود دارد. در بخش دوم این پایان نامه برخی از روش های ممکن پوشش دهی مورد بررسی قرار گرفته است و آزمایشات لازم جهت تأیید بهترین نمونه بدست آمده انجام شده است. در بخش سوم پایان نامه با توجه به کاربرد روز افزون نانولوله های کربنی در سیستم های دارورسانی، نمونه n دمتیل شده روکسیترومایسین که دارای خاصیت ضد قارچی است، به نانولوله کربنی متصل و یک مدل سیستم دارورسان طراحی گردید. در بخش چهارم پایان نامه کاتالیزورsbcl3 sio2/تهیه و خواص آن مورد بررسی قرار گرفت و به منظور ارزیابی کاتالیزور مشتقات کوئین اکسالین سنتز گردیده است. بدین صورت که ابتدا با تعیین بهترین نسبت مولی از کاتالیزور و دما و حلال، شرایط واکنش بهینه گردید سپس برخی مشتقات کوئین اکسالین ها با این روش سنتز شدند. همچنین این روش نسبت به روش های گزارش شده قبلی از ویژگی هایی چون سادگی واکنش، امکان انجام واکنش در دمای اتاق، عدم تشکیل محصولات جانبی برخوردار است.

سنتز تک ظرف 2h-بنزو[b]-1و4-اکسازین-3(4h)-اون ها و 4-(آریل متیل)-2h-بنزو[b]-1و4-اکسازین-3(4h)-اون ها در مایع یونی [omim]bf4
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1389
  مهدی برازنده   علی شریفی

در این پروژه ابتدا یک سری از مشتقات 2h-بنزو[b]-1و4-اکسازین-3(4h)-اون ها در دو روش به کمک dbu یا k2co3/h2o در مایع یونی 1-اکتیل-3-متیل ایمیدازولیوم تترافلوروبورات ([omim]bf4) سنتز شده است. در اینجا به کمک باز، o-آلکیلاسیون جهت گزین 2-آمینوفنل های تجاری با 2-برموآلکانوات ها انجام شده که یک واسطه غیرحلقوی را داده که در اثر یک واکنش آمیداسیون درون ملکولی خودبخود، بنزوکسازینون های با بهره خوب تا عالی را می دهد. بعد از کامل شدن واکنش و جداسازی محصول، مایع یونی، بازیافت شده و در واکنش های بعدی بدون از دست دادن قابل توجه تاثیر خود دوباره استفاده شده است. ساختار بنزوکسازینون به کمک بلورنگاری پراش اشعه ایکس مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت بعد یک روش موثر برای سنتز 4-(آریل متیل)-2h-بنزو[b]-1و4-اکسازین-3(4h)-اون ها توسط k2co3/h2o در مایع یونی [omim]bf4 ارائه شده است. این شامل o-آلکیلاسیون تک ظرف جهت گزین n-آریل متیل-2-آمینوفنل ها با 2-برموآلکانوات ها به کمک باز می باشد که یک واسطه غیرحلقوی می دهد که در اثر حلقه ای شدن خودبخود، مشتقات بنزوکسازینون با بهره بالا را می دهد. n-آریل متیل-2-آمینوفنل ها با آمین دار کردن کاهشی آلدهیدهای آروماتیک با 2-آمینوفنل ها تهیه شده بودند. همچنین مایع یونی، بازیافت شده و در واکنش های بعدی از آن دوباره استفاده گردید.

سنتز، شناسایی و بررسی ساختار خود تجمعی پیناکولوفان ها; پیناکولوفان ها، ماده اولیه مناسب برای سنتز انتخابی استیلبنوفان ها; معرفی یک استیلبنوفان کاسه ای شکل به عنوان میزبان مناسب یون نقره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1389
  سید محمد هاشمی کرویی   حسین رضا دارابی

چکیده: در این پایان نامه به سنتز و بررسی خواص چند پیناکولوفان و استیلبنوفان جدید پرداخته شده است. این سیکلوفان ها به خانواده بزرگ سوپرامولکول ها تعلق دارند. با توجه به کاربرد های آن ها در شیمی سوپرامولکولی مانند توانایی خودتجمعی بسیار جالب این مولکول ها و همچنین دارا بودن حفرات مناسب و ثابت، و استفاده از آن ها در زمینه شیمی میزبان- مهمان، تحقیق در این زمینه را بسیار پر اهمیت ساخته است. همچنین ساختار مزدوج استیلبنوفان ها و تولانوفان-های مربوطه منجر شده تا این خانواده از ترکیبات کاربرد چشمگیری در وسایل الکتریکی مانند دیودها، سوییچ های فعال نوری، هادی های الکتریکی، حس گرهای شیمیایی و باتری های قابل شارژ داشته باشند. به طور کلی می توان این گروه از ترکیبات را به عنوان یکی از گونه های پر اهمیت که کابردهای فراوانی در نانوتکنولوژی مولکولی دارند معرفی کرد. در این تحقیق ابتدا سنتز استیلبنوفان ها به روش مک موری صورت گرفت. به علت بازده پایین واکنش و برای حل این-مشکل، سنتز پیناکولوفان های مربوطه به روش جفت شدن پیناکولی و با استفاده از ti(0) انجام شد. سپس سنتز استیلبنوفان های مورد نظر با به کار بردن پیناکولوفان ها به عنوان ماده اولیه، با روش مک موری که در این مرحله روشی انتخابی، آسان، کارآمد و عملی می باشد، با بازده بالا به دست آمدند. در ادامه تحقیق در این رساله به بررسی خصوصیات این مولکول ها در شیمی سوپرامولکولی پرداخته شد. در مرحله اول، بررسی خودتجمعی در این مولکول ها صورت گرفت. با توجه به وجود گروه های هیدروکسی، گروه های اتریو حلقه-های فنیلی در ساختار پیناکولوفان ها و توانایی بالای این گروه ها در ایجاد برهم کنش های غیر کووالانسی و به ویژه توانایی ایجاد پیوند های هیدروژنی، صفحات و شبکه های مولکولی جالبی برای این ترکیبات شناسایی شد. بررسی این ساختارها کاربرد این مولکول ها را به عنوان شیمی سوپرامولکولی در حالت جامد میسر می سازد. به طور همزمان با استفاده از روش محاسباتی b3lyp/6-311++g** بهینه سازی کانفورمرهای ممکن برای این مولکول صورت گرفت و نتایج به دست آمده از آن ها با مقادیر تجربی قابل مقایسه بود. در ادامه به منظور معرفی یک میزبان جدید، ایزومر ترانس- ترانس استیلبنوفان 9 جداسازی و کریستال گیری شد. بررسی ساختار اشعه x این مولکول نشان داد که دارای ساختار کاسه ای شکل با حفره ای مناسب و ثابت برای یون نقره (i) می باشد. به دلیل این که اوربیتال های ? پیوند دوگانه و همچنین چهار اتم اکسیژن به درون حفره مولکول جهت-گیری کرده اند، شرایط مناسبی برای پیوند با نقره ایجاد شده است. شایان ذکر است که کمپلکس حاصل سومین نمونه مشاهده شده می باشد که درآن نقره به جای برهمکنش با حلقه های آروماتیک (باز نرم)، با اتم های اکسیژن (باز سخت) و پیوندهای دوگانه پیوند برقرار کرده است. داده های طیف بینی 1h-nmr و 13c-nmr تشکیل کمپلکس را تایید نموده اند. e,e-9

بخش اول: سنتز- شناسایی و کنترل شکل و اندازه ی نانوذرات نقاط کوانتمی کادمیم سلنید با هدف کاربرد های زیستی بخش دوم: تهیه ی کاتالیزور ناهمگن bicl3/ sio2 جهت سنتز کوئین اکسالین ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1389
  نازآفرین اسداله نژاد   حسین رضا دارابی

این پایان نامه در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول شامل سنتز، شناسایی و کنترل شکل و اندازه نانوذرات نقاط کوانتمی کادمیم سلنید می باشد. ارزش تهیه و تولید نانوذرات نیمه هادی نقاط کوانتمی به خوبی آشکار است. به دلیل اینکه این ذرات از جمله مواد جدید سنتزی در سطح دنیا هستند و به خاطر داشتن خواص منحصربه فرد، دارای کاربردهای ویژه ای می باشند، طرح تهیه و سنتز آنها برای استفاده در کاربرد های مهم به خصوص استفاده در روش های تشخیص سرطان به عنوان اهدافی مهم، توسط گروه تحقیقاتی ما پایه گذاری شده است. در راستای تحقق این اهداف، این پایان نامه به منظور سنتز نانوذرات نقاط کوانتمی cdse با روش های مختلف و تلاش برای کنترل اندازه و شکل آنها تعریف شده است. بنابراین در ابتدا اقدام به سنتز هسته های کادمیم سلنید کروی شکل نمودیم و موفق شدیم آنها را با اندازه ی 7/2 نانومتر تهیه کنیم. سپس به منظور تهیه ی اشکال دیگر، برای شروع به رشد طولی در یک جهت که منجر به پدید آمدن نانو میله ی کادمیم سلنید می شود، پرداختیم. در کنار این هدف، کنترل کردن اندازه ی نانوذرات هم برای ما مهم بود. در نتیجه تلاش شد تا هر دو هدفی که گفته شد، ما را به سمت به دست آوردن ذراتی که اندازه و شکل مختلف داشته باشند، سوق دهد. در نهایت موفق به سنتز نانومیله ها و نانو سیم های کادمیم سلنید شدیم. به دنبال آن روش های شناسایی نانو مواد سنتز شده بررسی و در مورد آنها بحث شده است. همچنین در ادامه هسته های سنتز شده توسط لایه های مناسب احاطه شد. این کار با انتخاب لایه ی روی سولفید برای ذرات کروی شکل و کادمیم سولفید/روی سولفید برای نانو میله ها صورت گرفت. در ادامه تلاش برای نشاندن پوشش های پلیمری مناسب بر روی سطح نانوذرات منجر به طراحی پوشش جدیدی برای آنها شد. بدیهی است که برنامه های بلند مدت برای تکمیل طرح تا رسیدن به کاربردهای ملموس در آینده ادامه خواهد یافت. در بخش دوم به منظور تهیه ی کاتالیزور اسیدی نا همگن مناسبی که بتواند به خوبی در واکنش های اسید کاتالیزی عمل کند، ترکیب بیسموت کلرید بر روی سطح سیلیکاژل تثبیت شد. سپس واکنش تراکم یک دی کتون و یک دی آمین آروماتیک که واکنشی است که با اسید کاتالیز و منجر به سنتز دسته ی ویژه ای از هترو سیکل ها با نام کوئین اکسالین ها می شود، به عنوان یک واکنش مدل انتخاب شد تا سنجش کارایی کاتالیزور تهیه شده انجام شود. بهینه سازی شرایط این واکنش انجام گرفت و انواع مشتقات خانواده ی کوئین اکسالین ها با استفاده از کاتالیزور bicl3 /sio2سنتز شد.

1- تهیه، شناسایی و بررسی آهسته رهش دارویی نانو ذرات پلیمری آزیترومایسین 2- تهیه و بررسی کاتالیست sncl2/sio2 جهت سنتز کوئین اکسالین ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - دانشکده شیمی 1390
  شیوا طالبیان   حسین رضا دارابی

این پایان نامه شامل دو بخش می باشد که به ترتیب خلاصه ای از آن ها در زیر ذکر شده است: در بخش اول سنتز پلیمرهای قالب مولکولی برای داروی آزیترومایسین مورد توجه قرار گرفت. نظر به این که اخیرا آزیترومایسین به عنوان یک آنتی بیوتیک بسیار قوی در کشور تولید می گردد، ساخت نانو حفره های پلیمری برای این دارو با اهداف زیر مورد توجه این پروژه می باشد :1- آهسته رهش دارو، 2- به عنوان فاز ساکن در کروماتوگرافی جهت تغلیظ نمونه های پزشکی و 3- جداسازی آزیترومایسین از پساب های صنعتی. در این پروژه تهیه و بررسی آهسته رهش دارویی پلیمرهای قالب مولکولی آزیترومایسین با مورفولوژی یکنواخت در توده پلیمری مورد توجه قرار گرفته و همچنین شناسایی نانو حفره های سنتز شده و پارامترهای تاثیر گذار بر روی این پلیمرها بررسی شده است. در این پژوهش تلاش شد تا پلیمرهای قالب مولکولی آزیترومایسین به روش توده ای و رسوبی سنتز شود. عدم دست یابی به نتایج مطلوب ما را بر آن داشت تا از روش پلیمریزاسیون دیگری برای سنتز این نانو ذرات استفاده کنیم. با توجه به دو مزیت عمده روش پلیمریزاسیون مینی امولسیونی که عبارتند از: 1- امکان تهیه یک مرحله ای نانوذرات و 2- عدم استفاده از حلال آلی برای سنتز (جهت کاربردهای پزشکی)، در این پژوهش نیز در ادامه از این روش برای تهیه پلیمرهای قالب مولکولی استفاده شد. نتایج بسیار رضایت بخش بود و بنابراین برای اولین بار، نانو پلیمرهای قالب مولکولی برای داروی آزیترومایسین به روش مینی امولسیون با نسبت 1:6:32 از مولکول الگو : مونومر عاملی : عامل شبکه کننده سنتز شد. در بخش دوم پایان نامه کاتالیزور sncl2/sio2 تهیه و خواص آن مورد بررسی قرار گرفت و به منظور ارزیابی کاتالیزور، مشتقات کوئین اکسالین سنتز شد. بدین صورت که در ابتدا با تعیین بهترین نسبت مولی از کاتالیزور و دما و حلال، شرایط واکنش بهینه گردید. سپس برخی مشتقات کوئین اکسالین ها با این روش سنتز شدند. همچنین این روش نسبت به سایر روش های گزارش شده قبلی از ویژگی هایی چون سادگی واکنش، امکان انجام واکنش در دمای اتاق، عدم تشکیل محصولات جانبی برحوردار است.

سنتز چندمرحله ای کلاریترومایسین از اریترومایسین 9-اکسیم سنتز پال کنورها در حضور کاتالیست ویتامین b1
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده علوم 1390
  لیلا عبادی نیا   حسین رضا دارابی

این پایان نامه شامل دو بخش می باشد که به ترتیب خلاصه ای از آن ها در زیر ذکر شده است: در بخش اول پایان نامه به بررسی سنتز چند مرحله ای کلاریترومایسین از اریترومایسین اکسیم پرداخته شده است. به دلیل مصرف روز افزون آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های گوناگون، هر روزه شاهد تحقیقات فراوان بر روی گونه های جدید آنتی بیوتیک که قادر به مقابله با عوامل عفونت زا باشند هستیم. آنتی بیوتیک های ماکرولیدی یک دسته قدیمی و عالی از ترکیبات ضدمیکروبی اند که نقش مهمی در درمان بیماری های عفونی ایفا می کنند. مهم ترین ویژگی های دسته ماکرولیدها طیف وسیع فعالیت ضدمیکروبی آن ها، تجویز خوراکی و داشتن کمترین اثرات جانبی آن ها است. همچنین ماکرولیدها اولین دسته آنتی بیوتیک هایی بودند که در دوز کم، اثر خوبی از خود نشان می دهند. اریترومایسین عضو اصلی خانواده ماکرولیدهاست که به طور طبیعی سنتز می شود. مصرف اریترومایسین معمولاً منجر به واکنش های آلرژیک هم می شود. استفاده از اریترومایسین به علت ایجاد سمیت در کبد و تخریب آن در محیط اسیدی معده که باعث ایجاد عوارض جانبی نامطلوب بر معده و روده می شود محدود شده است. جهت رفع این مشکل، مشتقات نیمه سنتزی آن مورد بررسی قرار گرفته اند که خاصیت دارویی بهتر و عوارض جانبی کم تری را نسبت به اریترومایسین نشان می دهند. کلاریترومایسین یکی از این ماکرولیدهای سنتزی می باشد که برای اولین بار توسط شرکت دارویی تایشو در دهه 1970 به ثبت رسید و در سال 1991 به بازار ژاپن عرضه گردید. این دارو در سال 2004 در اروپا و از 2005 در امریکا وارد بازار شده است. فعالیت خوبی برعلیه هلیکوباکتریا پیلوری نشان داده و به عنوان دارویی برای درمان بیماری زخم گوارشی برگزیده شده است. در این پایان نامه، روش های گوناگون سنتز کلاریترومایسین موجود مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین طی 6 مرحله از اریترومایسین اکسیم به کلاریترومایسین دست یافتیم و در نهایت شرایط واکنش هر مرحله بهینه گردید. در بخش دوم پایان نامه با استفاده از روش پال کنور و کاتالیزور ویتامین b1 به سنتز پیرول و مشتقات آن در حضور حلال پرداختیم.پیرول کاربرد وسیعی در داروسازی دارد،این ماده خصلت ضد باکتریایی ، ضد ویروسی ، ضد التهاب ، ضد تومور و آنتی اکسیدانی داشته و در رنگدانه کلروفیل ، هموگلوبین و زرداب صفرا وجود دارد.در این پروژه با استفاده از واکنش 2و5- هگزان دی ان با انواع آمین ها در حضور حلال و کاتالیزور ویتامینb1 ،پیرول و مشتقات آن را سنتز نمودیم (روش پال-کنور). این کاتالیست سازگار با محیط زیست است و دارای دامنه ی وسیع مصرف و قیمت پایین می باشد. در صنایع داروسازی جداسازی فلز از واکنش های حاوی کاتالیست فلزی مشکلات زیادی به وجود می آورد این کاتالیست محلول در آب بوده و فاقد هر گونه فلز و سمیت می باشد .

1) اتصال داروی آزیترومایسین و گروه آمینواسید به دیواره نانولوله های کربنی تک دیواره جهت کاربردهای بیولوژیکی 2) بررسی سنتز کوئین اکسالین ها در حضور ویتامین b1 به عنوان یک کاتالیست طبیعی عاری از یون فلز تحت امواج ماوراءصوت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده فناوری های نو 1390
  محمد جعفرتهرانی   حسین رضا دارابی

چکیده: در این پایان نامه، بر روی دیواره نانوله های کربنی تک دیواره (swnt)، گروه کربوکسیلیک اسید ایجاد می گردد که از طریق آن، داروی آزیترومایسین به دیواره swnt متصل می شود و هم چنین گروه آمینواسید جهت اتصال پلی پپتیدها و پروتئین ها بر روی دیواره swnt ایجاد می گردد. در پایان، به بررسی سنتز کوئین اکسالین ها در حضور ویتامین b1 به عنوان یک کاتالیست طبیعی عاری از یون فلز تحت امواج ماوراء صوت پرداخته می شود. جهت ایجاد گروه کربوکسیلیک اسید، از هیدرولیز گروه نیتریل و یا تیوآمید استفاده می گردد. در این پروژه، ابتدا گروه بنزونیتریل از طریق روش مبتنی بر نمک دی آزونیوم با استفاده از 4-آمینوبنزونیتریل بر روی دیواره swnt متصل می گردد. سپس طی دو روش جداگانه، بنزونیتریل به گروه های بنزوتیوآمید در حضور تیواستیک اسید به همراه کلسیم هیدرید (روش a)، و بنزوتیومورفولید در حضور گوگرد عنصری به همراه مورفولین (روش b) تحت عنوان واکنش ویلگروت-کیندلر (wk) تبدیل می گردد. در تبدیل گروه بنزونیتریل به بنزوتیوآمید، اتصال مستقیم از طریق گروه نیتریل به swnt مشاهده گردید. هم چنین مشخص شد که در حضور تیواستیک اسید به همراه کلسیم هیدرید، نانولوله ها در مناطقی که دارای پیچ خوردگی هستند شکسته می شوند، که می توان آن را به عنوان یک روش نوین جهت خالص سازی نانولوله های کربنی ارائه نمود. سپس با هیدرولیز مستقیم گروه بنزونیتزیل و یا گروه بنزوتیومورفولید توسط سود (%30)، گروه بنزوئیک اسید بر روی دیواره swnt ایجاد می گردد و سپس توسط تیونیل کلرید به آسیل کلرید مربوطه تبدیل شده که ما را قادر به اتصال داروی آزیترومایسین به دیواره swnt می سازد. در ادامه، گروه هیپوریک اسید که یک آمینواسید می باشد از طریق روش مبتنی بر نمک دی آزونیوم با استفاده از 4-آمینوهیپوریک-اسید بر روی دیواره swnt متصل می گردد. در این پروژه از روش های ir، raman، tga، sem و xps جهت شناسایی ترکیبات به دست آمده استفاده می گردد. در پایان، نقش کاتالیستی ویتامین b1 در سنتز برخی مشتقات کوئین اکسالین تحت شرایط مختلف مورد بررسی قرار می گیرد و مشخص می شود که در حضور ویتامین b1 و تحت امواج ماوراء صوت، واکنش با بالاترین بازده صورت می پذیرد.

سنتز، شناسایی، ساختار و بررسی خاصیت میزبانی پیناکولوفان ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - دانشکده شیمی 1391
  عباس دارستانی فراهانی   حسین رضا دارابی

در این پایان نامه به سنتز و بررسی خواص چند پیناکولوفان پرداخته شده است. این سیکلوفان ها به خانواده بزرگ سوپرامولکول ها تعلق دارند. با توجه به کاربرد های آن ها در شیمی سوپرامولکولی مانند توانایی خودتجمعی بسیار جالب این مولکول ها و همچنین دارا بودن حفره های مناسب و ثابت و استفاده از آن ها در زمینه شیمی میزبان- مهمان، تحقیق در این زمینه را بسیار پر اهمیت ساخته است. به طور کلی می توان این گروه از ترکیبات را به عنوان یکی از گونه های پر اهمیت که کاربردهای فراوانی در نانوتکنولوژی مولکولی دارند معرفی کرد. در ابتدا سنتز پیناکولوفان های 1 و 2 و 3 به روش مک موری از دی آلدهید یک متیلنه 13 صورت گرفت. سنتز پیناکولوفان های مربوطه به روش جفت شدن پیناکولی و با استفاده از ti(0) انجام شد. درادامه ی تحقیقات به بررسی خصوصیات این مولکول ها در شیمی سوپرامولکولی پرداخته شد. بررسی نحوه ی کمپلکس دهی این این ترکیبات بوسیله دستگاه اندازه گیری مقاومت الکتریکی inphaze به طور کامل انجام شد. در این راستا از 12 نمک فلز واسطه مختلف برای کمپلکس دهی با پیناکولوفان ها استفاده شد که مطلوب ترین شرایط مربوط به کمپلکس یون نقره با ایزومر سیس بود. همچنین برای تایید اطلاعات به دست آمده طیف nmr مربوط به کمپلکس این ترکیبات تهیه شد که نشان دهنده شرایط کمپلکس دهی خاص برای این ترکیبات بود که متمایز با استیلبنوفان ها می باشد. طیف به دست آمده نشانگر این بود که حلقه های بنزن هیچ نقشی در به دام انداختن یون نقره نداشته و نه تنها پوشش الکترونی هیدروژن های ناحیه بنزنی کاهش نداشته، بلکه با کاهش اثر الکترونگاتیوی اکسیژن های مجاور که درگیر کمپلکس دهی با یون فلز هستند، هیدروژن های حلقه های بنزن افزایش پوشش الکترونی پیدا کرده و به طرف میدان قوی تر جابجا شده اند. در کنار تحقیقات انجام شده، به تکمیل اطلاعات در مورد پیناکولوفان های از قبل سنتز شده پرداخته شد. به همین منظور ساختار کریستالوگرافی برای پیناکولوفان دو متیلنه ترانس ارائه شد. ساختار ortep به دست آمده تایید کننده اطلاعات قبلی است.

بخش اول: سنتز سه مرحله ای میله های کوانتومی هسته/ لایه عامل دار شده cdse/ cds/ zns و تثبیت آن روی الیاف ابریشم بخش دوم: بررسی واکنش های تراکمی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده فناوری های نو 1391
  مینا محبی مراد   حسین رضا دارابی

این چکیده در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول شامل سنتز بهینه سه مرحله ای میله های کوانتومی cdse/ cds/ zns عامل دار شده با مرکاپتوآندکانوئیک اسید و تثبیت آن روی الیاف طبیعی ابریشم است. اهمیت کاربرد این نانو ذرات به عنوان حسگرهای نوری، ما را درصدد برآورد تا به سنتز گونه ای از نقاط کوانتومی بپردازیم. در بخش اول پایان نامه، میله های کوانتومی cdse با قطر 2.7 نانومتر و طول میانگین 9 نانومتر در حضور حلال کئوردینه کننده و در دمای بالا با موفقیت سنتز گردید. در ادامه لایه دوتایی cds/ zns به منظور افزایش بازده کوانتومی، اطراف میله های کوانتومی، اضافه گردید. با افزودن لایه، طول نانو میله ها به دو برابر و بازده کوانتومی تا 30 برابر نسبت به هسته افزایش یافت. سپس با پوشش نانو میله های cdse/ cds/ zns، با لیگاند تک دندانه ای مرکاپتوآندکانوییک اسید، موفق به عامل دار کردن این نانومیله ها با عامل کربوکسیلیک اسید شدیم که قابلیت اتصال به مولکول های زیستی و پروتئین ها را دارد. همچنین در راستای تحقق اهداف آزمایشگاه سنتز مواد آلی و نانو در استفاده از این نانومیله ها در زمینه های مختلف به عنوان حسگر نوری و با توجه به علاقه ی رو به رشد استفاده از فناوری نانو در صنعت نساجی به منظور تهیه "الیاف هوشمند" که خواص فیزیکی و شیمیایی آن ها به تغییرات محیط مانند دما، فشار، میدان الکتریکی، نور و یا تغییرات ph حساس است، موفق به اتصال نانو میله های سنتز شده بر روی الیاف طبیعی ابریشم با استفاده از تکنولوژی شیمی صوتی شدیم.

سنتز سیکلوفان های جدید با روش اکسیداسیون واکر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1392
  محسن میرزاخانی   حسین رضا دارابی

اکسیداسیون آلکنهای انتهایی به روش واکر دارای اهمیت بسیار است و به عنوان یک روش پر کاربرد برای سنتز مواد آلی در مقیاس آزمایشگاهی به کار می رود. همچنین در مقیاس صنعتی، استالدهید که یک حد واسط بسیار مهم در صنایع شیمیایی است با فرآیند واکر تولید می شود. از آنجا که اکسیداسیون آلکن های میانی با روش واکر به ندرت گزارش شده و معمولاًمستلزم شرایط بسیار دشوار است، امیدواریم نتیجه این مطالعه اطلاعات سودمندی در زمینه ی کاربرد اکسیداسیون واکر برای اکسید کردن آلکن های میانی به دست دهد. در این تحقیق ابتدا گروهی از استیلبن ها و استیلبنوفان ها با روش مک موری سنتز و خالص سازی شد. سپس اکسیداسیون پیوند استیلبنی با کاتالیزور پالادیوم کلرید در دمای محیط مورد بررسی قرار گرفت. اثر شرایط مختلف مانند دما، حلال، اتمسفر و میزان کاتالیزور بر روی انجام واکنش بررسی شد و شرایط بهینه برای انجام واکنش مشخص شد. با توجه به اینکه با تغییر اندازه ی پل اتری در استیلبنوفان ها تفاوت چشمگیر در واکنش پذیری آن ها مشاهده شد، ساختار اشعه x استیلبنوفان ها با هم مقایسه شد و نقش ساختار مولکول سوبسترا در واکنش این ترکیبات با روش های ولتامتری چرخه ای، تیتراسیون uv، شیمی محاسباتی و همچنین طیف سنجی hnmr1 مورد بررسی بیشتر قرار گرفت. محصولات این واکنش به عنوان سیکلوفان های جدید با استفاده از روش های طیف سنجی ir، طیف سنجی جرمی، 13cnmr، hnmr1 و روش های nmr دوبعدی شامل h-h cosy، hsqcو 13c-hmbc و همچنین روش کریستالوگرافی اشعه ی ایکس مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت

سنتز و شناسایی ترکیب تیازول چندحلقه ای جدید به عنوان حسگر انتخابی یون سیانید
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - دانشکده شیمی 1392
  مریم کارگر   حسین رضا دارابی

در این پایان نامه ترکیب هتروسیکلی سه حلقه ای جدید، (6،2 دی (ارتو متوکسی فنیل) دی [ 1،3]تیازولو [5،4-b: 4،5- e]پیریدین){، از طریق واکنش تک ظرفی ویلگرود- کیندلر و با استفاده از مواد اولیه ارزان قیمت و دردسترس، گوگرد و 2-متوکسی بنزآلدهید 2،6-دی آمینوپیریدین در حضور سدیم سولفید 9 آبه، سنتز شده است. استفاده از واکنشگر آمین دو عاملی برای اولین بار از تازگی های این تحقیق است. با توجه به مطالعه پیشینه گزارش های ارائه شده به نظر می رسد که تاکنون تعداد خیلی کمی گزارش در مورد سنتز هتروسیکل ها از طریق واکنش ویلگرود-کیندلر ارائه شده است. از سوی دیگرگزارشی مبنی بر سنتز تک ظرفی یک ترکیب هتروسیکل چند حلقه ای تیازول-پیریدین از واکنش ویلگرود-کیندلر مشاهده نشده است. محصول سه حلقه ای بدست آمده ویژگی های جالبی از نظر فلوئورسانس از خود نشان می دهد. بنابراین در ادامه تحقیقات با توجه به تشخیص این توانایی ویژه و باارزش ترکیب ساخته شده، سعی شد پتانسیل آن به عنوان حسگر یون سیانید، فلز (تنگستن) و اسید مورد مطالعه و بررسی دقیق تری قرار گیرد.

سنتز، شناسایی و بررسی رهایش نانو ذرات پلیمری لوراتادین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده فناوری های نو 1392
  نرگس اقبالی   حسین رضا دارابی

در این پایان نامه سنتز پلیمرهای قالب مولکولی برای داروی لوراتادین مورد توجه قرار گرفت. نظر به این که لوراتادین به عنوان یک داروی آنتی هیستامین رایج با اثر طولانی مدت در کشور تولید می گردد، ساخت نانو حفره های پلیمری برای این دارو با اهداف زیر مورد توجه این پروژه می باشد :1- آهسته رهش دارو، 2- به عنوان فاز ساکن در کروماتوگرافی جهت تغلیظ نمونه های پزشکی و 3- جداسازی لوراتادین از پساب های صنعتی. در این پروژه تهیه و بررسی رهایش پلیمرهای قالب مولکولی لوراتادین با مورفولوژی یکنواخت در توده پلیمری مورد توجه قرار گرفته و همچنین شناسایی نانو حفره های سنتز شده و پارامترهای تأثیر گذار بر روی این پلیمرها بررسی شده است. در ابتدا تلاش شد تا پلیمر های قالب مولکولی با استفاده از عامل اتصال دهنده عرضی trim سنتز گردد اما نتایج رضایت بخش نبود. لذا، در ادامه برای سنتز این نانو حفره های پلیمری از عامل اتصال دهنده ی دیگری به نام egdma استفاده گردید. نتایج بسیار رضایت بخش بود و بنابراین برای اولین بار، نانو پلیمرهای قالب مولکولی برای داروی لوراتادین به روش رسوبی با نسبت 24:4:1 از مولکول الگو : مونومر عاملی : عامل شبکه کننده egdma سنتز گردید.

سنتز چند مرحله ای کلاریترومایسین از اریترومایسین اکسیم و پوشش مزه تلخ آن سنتز کوئین اکسالین ها در حضور کاتالیسیت های نمک آمونیوم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده موادآلی و طبیعی 1387
  فاطمه طهوری   حسین رضا دارابی

این پایان نامه شامل سه بخش می باشد که به ترتیب خلاصه ای از آن ها در زیر ذکر شده است: در بخش اول پایان نامه به بررسی سنتز چند مرحله ای کلاریترومایسین از اریترومایسین اکسیم پرداخته شده است. به دلیل مصرف روز افزون آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های گوناگون، هر روزه شاهد تحقیقات فراوان بر روی گونه های جدیدآنتی بیوتیک که قادر به مقابله با عوامل عفونت زا باشند هستیم. آنتی بیوتیک های ماکرولیدی یک دسته قدیمی و عالی از ترکیبات ضدمیکروبی اند که نقش مهمی در درمان بیماری های عفونی ایفا می کنند. مهم ترین ویژگی های دسته ماکرولیدها طیف وسیع فعالیت ضدمیکروبی آن ها، تجویز خوراکی و داشتن کمترین اثرات جانبی آن ها است. همچنین ماکرولیدها اولین دسته آنتی بیوتیک هایی بودند که در دوز کم، اثر خوبی از خود نشان می دهند. اریترومایسین عضو اصلی خانواده ماکرولیدهاست که به طور طبیعی سنتز می شود. مصرف اریترومایسین معمولاً منجر به واکنش های آلرژیک هم می شود. استفاده از اریترومایسین به علت ایجاد سمیت در کبد و تخریب آن در محیط اسیدی معده که باعث ایجاد عوارض جانبی نامطلوب بر معده و روده می شود محدود شده است. جهت رفع این مشکل، مشتقات نیمه سنتزی آن مورد بررسی قرار گرفته اند که خاصیت دارویی بهتر و عوارض جانبی کم تری را نسبت به اریترومایسین نشان می دهند. کلاریترومایسین یکی از این ماکرولیدهای سنتزی می باشد که برای اولین بار توسط شرکت دارویی تایشو در دهه 1970 به ثبت رسید و در سال 1991 به بازار ژاپن عرضه گردید. این دارو در سال 2004 در اروپا و از 2005 در امریکا وارد بازار شده است. فعالیت خوبی برعلیه هلیکوباکتریا پیلوری نشان داده و به عنوان دارویی برای درمان بیماری زخم گوارشی برگزیده شده است. در این پایان نامه، روش های گوناگون سنتز کلاریترومایسین موجود مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین طی 6 مرحله از اریترومایسین اکسیم به کلاریترومایسین دست یافتیم و در نهایت شرایط واکنش هر مرحله بهینه گردید. یکی از مشکلات اصلی مصرف کلاریترومایسین، مزه تلخ آن است. بنابراین اگر بتوان طعم بد و تلخ آن را به نحو موثری پوشش داد، علاوه بر پذیرش بهتر آن توسط بیمار، سبب موفقیت تجاری آن نیز می شود. روش های متعددی جهت پوشش مزه تلخ مواد گوناگون وجود دارد. در بخش دوم این پایان نامه برخی از روش های ممکن پوشش دهی مورد بررسی قرار گرفته است و آزمایشات لازم جهت تأیید بهترین نمونه بدست آمده انجام شده است. در بخش سوم پایان نامه نیز روشی مفید جهت کاربردی کردن سنتز مشتقات کوئین اکسالین ارائه گردیده است. بدین صورت که ابتدا با تعیین بهترین نسبت مولی از کاتالیزور و دما و حلال، شرایط واکنش بهینه گردید سپس برخی مشتقات کوئین اکسالین ها با این روش سنتز شدند. همچنین این روش نسبت به روش های گزارش شده قبلی از ویژگی هایی چون سادگی واکنش، امکان انجام واکنش در دمای اتاق، عدم تشکیل محصولات جانبی و از همه مهم تر استفاده از کاتالیزور بی ضرر برای محیط زیست بود که موجب برتری این روش به سایر روش ها گردید.