اساس توسعه کشاورزی دقیق علم بر خصوصیات خاک در هر نقطه و اعمال مدیریت ویژه می باشد. بنابراین، آگاهی از ساختار وابسنگی مکانی ویژگی های مختلف خاک وحد بحرانی عناصر غذایی در مزارع برای دستیابی به تولید بیشتر و مدیریت بهتر حائز اهمیت می باشد. زمین آمار یکی از روش هایی است که امروزه برای بررسی وضعیت پارامترهای خاک بکار می رود. در این تحقیق 188 نمونه خاک سطحی از شرق استان مازندران جمع آوری و متغیرهای اسیدیته (ph)، کربن آلی (oc)، کربنات کلسیم معادل (tnv)، فسفر (p)، پتاسیم (k)، آهن (fe)، منگنز (mn)، روی (zn)، مس (cu) و بافت خاک اندازه گیری گردید. همبستگی مکانی هر متغیر با واریوگرام مشخص و بهترین مدل برازش داده شده برای هر متغیر انتخاب شد. دامنه موثر برای متغیرهای ph، oc، tnv، p، k، fe، mn، zn، cu، clay، silt و sand به ترتیب 11، 58، 98، 26، 58، 5، 58، 40، 3، 24، 93 و 8 کیلومتر بدست آمد. با استفاده از روش های درون یابی،کریجینگ با/بدون متغیر کمکی، میانگین متحرک وزن دار (idw) و اسپلاین با استفاده از نرم افزارهای arcgis و gs+ درون یابی انجام و میزان دقت نقشه پراکنش این متغیرها به کمک معیارهای آماری دقت (mae) و انحراف (mbe) محاسبه گردید. برای کاربردی تر شدن نقشه های تولیدی براساس نیاز غذایی گیاه، از 29 مزرعه که حاوی غلظت های متفاوت zn بودند، نمونه خاک تهیه و کشت سویا (glycine max l.) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار (174 گلدان 5 کیلوگرمی) اجرا شد. فاکتور اول شامل دو سطح zn (0 و 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم شامل 29 نوع خاک بود. پس از برداشت و تعیین عملکرد نسبی، حد بحرانی این عنصر برای عملکرد نسبی 95 درصد با روش کیت نلسون برابر1/4 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. با تعیین غلظت حد بحرانی zn در خاک های زراعی منطقه و استفاده از نقشه احتمال آن مشخص شد که حدود 80 درصد از اراضی منطقه دچار کمبود zn بودند. بنابراین، برای افزایش عملکرد کمی و کیفی سویا در خاک های زراعی منطقه، نیاز مبرم به مصرف کودهای محتوی zn می باشد. جهت تعیین دقیق حد بحرانی zn، انجام آزمایش مزرعه ای پیشنهاد می گردد.

چکیده ندارد.