گیاه orientalis astrodaucusگیاهی است دوساله یا پایا، متعلق به تیره ی چتریان که بومی استان اردبیل بوده و در نقاط مختلف استان پراکنش دارد. در تحقیق حاضر، گیاه مورد بحث از نظر فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیبات فرار گل آذین و برگ گیاه هویج کوهی به روش تقطیر با بخارآب حاصل شده و سپس توسط روش gc/ms مورد آنالیز قرار گرفت. در مجموع 4 و 3 ترکیب به ترتیب از اسانس های گل آذین و برگ شناسایی شدند. علاوه بر این متابولیتهای ثانویه گیاه نیز مورد بررسی قرار گرفت. اندام های هوایی آستراداکوس با استفاده از دستگاه سوکسله عصاره گیری شده و عصاره ی هگزانی برگ این گیاه، با روش کروماتوگرافی مایع در خلاء و پره پاراتیو tlc مورد آنالیز واقع شد. در این بررسی ها، یک مشتق فنلی جدید تحت عنوان 2 و 4 ـ دی هیدروکسی فنیل (e) -6- اکتا دکنوآت از این گیاه استخراج شد. ساختار این ترکیب با استفاده از روشهای اسپکتروسکوپی مختلف نظیر ¹h-nmr، ¹³c-nmr،h-h cosy ، hmbc،mass و ir شناسایی گردید. در بررسی فیتوشیمیایی گیاه هویج کوهی هیچ ترکیب کومارینی از این گیاه استخراج نگردید. از آنجایی که ترکیبات کومارینی در جنس های پیشرفته تری نظیر prangos, heraclum , … وجود دارند، بنابراین نبود کومارین در این گیاه می تواند دال بر این نکته باشد که این گیاه از جمله جنس های کمتر تحول یافته ی تیره ی چتریان است.

جو یکی از مهم ترین محصولات زراعی است. شوری یکی از مهم ترین عوامل کاهش رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور بررسی اثر شوری بر رشد جو، 10 ژنوتیپ از این گیاه مورد مطالعه قرار گرفتند. ژنوتیپ ها به روش هیدروپونیک کشت شدند و به مدت 10 روز در سه سطح شاهد، 50 و 100 میلی مولار تحت تنش قرار گرفتند. پروتئین های ذخیره ای بذر ژنوتیپ ها استخراج شد و الگوی الکتروفورزی آن ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش شوری، رشد گیاهچه ها کاهش یافت. شوری باعث کاهش پایداری غشاء شد. در اثر شوری، میزان قند ها و پروتئین های محلول افزایش یافت. با افزایش شوری، جذب یون سدیم افزایش یافت و مانع از ورود یون پتاسیم شد و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافت. در بیشتر ژنوتیپ های مورد بررسی میزان کلروفیل a و b و کارتنوئید ها کاهش یافت ولی در برخی ژنوتیپ ها میزان رنگیزه ها با افزایش شوری افزایش یافت. با افزایش شوری میزان فلورسانس افزایش می یابد. ژنوتیپ ها از لحاظ میزان فلورسانس در زمان های مختلف و کارایی فتوسیستم ii دستگاه فتوسنتزی با یکدیگر متفاوت بودند. ژنوتیپ ها از نظر پروتئین های ذخیره ای، تنوع پایینی داشتند و همبستگی کمی بین الگوی الکتروفورزی با صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مشاهده شد. نتایج آزمایش نشان داد که ارقام دشت و لیسیوی و لاین 4، نسبت به سایر ژنوتیپ ها، مقاومت بیشتری به شوری داشتند. رقم سهند نیز بیشترین حساسیت به شوری را از خود نشان داد.

عدس یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی است و به دلیل تولید پروتئین بالا و توانایی تثبیت ازت خاک از ارزش زیادی برخوردار می باشد. تنش شوری از عوامل اصلی کاهش دهنده رشد و نمو و عملکرد گیاه در نواحی خشک و نیمه خشک محسوب می شود. به همین دلیل 11 ژنوتیپ عدس انتخاب و در شرایط گلخانه ای و آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. ژنوتیپ های عدس به روش کشت هیدروپونیک و در مرحله 4-5 برگی با استفاده از کلرید سدیم در سه سطح شاهد، شوری 50 میلی مولار و 100 میلی مولار ارزیابی شدند. گیاهچه های عدس به مدت 10 روز در شرایط تنش شوری اعمال شده نگه داری شدند. پروتئین های ذخیره ای بذر ژنوتیپ ها استخراج شد و الگوی الکتروفورزی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین کل تنوع ژنتیکی پروتئین های ذخیره ای موجود در بذر در ژنوتیپ های مورد مطالعه برابر با 33/52% بود. که بیشترین میانگین تنوع ژنتیکی مربوط به پروتئین های دارای وزن مولکولی بالا (lmw) و کمترین آن، مربوط به پروتئین های محلول در آب و نمک بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در اثر شوری میزان سدیم نسبت به شاهد در ژنوتیپ های مورد مطالعه افزایش یافت. در حالیکه یون پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در ژنوتیپ ها کاهش یافت. همچنین در اثر تیمارهای آزمایشی، میزان کلروفیل b، کارتنوئید و شاخص پایداری غشاء نسبت به شاهد کاهش یافت. البته در مورد میزان کلروفیل a در برخی ژنوتیپ ها نسبت به شاهد، افزایش نیز مشاهده شد. در مورد پارامترهای فیزیولوژیک، کاهش مشاهده شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین پارامترهای منحنی ojip نشان داد که کارایی فتوسیستم ii دستگاه فتوسنتزی در ژنوتیپ های مورد مطالعه در سظوح شوری متفاوت بود. ژنوتیپ 20 به دلیل افزایش در میزان پارامتر مهم نظیر شاخص عملکرد و کاهش خیلی ناچیز در سطح زیر منحنی ojip از کارایی فتوسنتزی بهتری برخوردار بود.

جنس ferula (تیره چتریان) بیش از 130 گونه در جهان دارد. ferula persica یکی از گونه-های مشهور این جنس در ایران می باشد. برخی گزارش ها، بر وجود ترکیبات کومارینی در این گونه دلالت دارد. کومارین های استخراج شده، فعالیت بیولوژیکی قابل توجهی داشته، از جمله داشتن فعالیت ضد قارچی، فعالیت ضد باکتریایی (آمبلی پرنین)، هم چنین ferula persica در درمان دردهای عضلانی شکم، مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به داشتن خاصیت دارویی این گیاه، بررسی و تعیین ساختار ترکیبات آن مورد توجه است. به منظور جداسازی متابولیت های ثانویه، اندام هوایی ferula persica بعد از خشک شدن پودر شده و سپس با دستگاه سوکسله و به ترتیب با حلال های ان-هگزان، دی کلرومتان و متانول عصاره گیری شد. عصاره ان-هگزانی اندام هوایی با روش-های کروماتوگرافی لایه ی نازک (تکنیک)، مورد تجزیه قرار گرفت. ترکیبات به دست آمده از عصاره ان-هگزانی با استفاده از روش های طیف سنجی مثل ir, uv و nmr و طیف های دوبعدی تعیین ساختار شدند و دو ترکیب جدید کومارینی ساده بدست آمد.

جنس artemisia بیش از 400 گونه در جهان دارد. این جنس متعلق به خانواده ی compositae می باشد. artemisia austriaca یکی از گونه های این جنس می باشد. اسانس گونه های زیادی از این جنس شناسایی شده است. فعالیت های آللوپاتی، ضد قارچی، ضد میکروبی و....... از اسانس این جنس گزارش شده است. اکثر گونه های این جنس دارای خواص دارویی هستند و بر همین اساس در این تحقیق، این گونه بررسی و ترکیبات اسانس آن شناسایی شد. اسانس گل-آذین a. austriaca توسط دستگاه کلونجر مورد تقطیر قرار گرفت. در اسانس این گونه 60 ترکیب شناسایی شد، که ترکیبات عمده ی آن کامفور، 1 و 8 سینئول و بورنئول بودند. همچنین خواص آللوپاتی آن مورد بررسی قرار گرفت و با آنالیز spss و روش دانکن مشخص شد که دارای خواص آللوپاتی می باشد. بررسی خواص ضد قارچی آن نیز مشخص ساخت که دارای خاصیت ضد قارچی نسبتا خوبی در مقابل قارچ بیماری زای گیاهی sclerotinia sclerotiurum می باشد.

سه گیاه (کرفس) apium graveolenes، )شوید( anethum graveolenesو (جعفری) sativum petroselinum از تیره ی چتریان بوده و از گیاهان مشهور دارویی و خوراکی به حساب می آیند. در سالهای اخیر پیشرفت های زیادی در زمینه فنون کشت بافت و استخراج متابولیت های ثانویه از طریق کشت بافت صورت گرفته است. در این پژوهش ریزنمونه های گونه-های مذکور از نظر کالوسزایی مورد بررسی قرار گرفته اند. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوسزایی بررسی شد. در مرحله دوم پژوهش، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه در کاالوس های حاصله انجام شد. نتایج حاصل نشان دادند که استفاده از هورمون های ) 2,4-d2و4- دی کلرو فنوکسی استیک اسید) و kin (کینتین) اثرات متفاوتی در تولید کالوس دارد. بالاترین مقدار کالوسزایی را در غلظت های 5-4 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 2-1 میلی گرم در لیتر kin داشتیم. با بررسی آنالیتیکالی بر روی عصاره های -nهگزانی و دی کلرومتانی کالوس های خشک شده دو گیاه شوید و کرفس، لکه های آبی رنگ در باند ها در زیر دستگاه uv مشاهده شد که می تواند دلیلی بر وجود اسید های چرب یا کومارین های ساده باشد. در این پژوهش فقط عصار?n - هگزانی گیاه کرفس با روش های کروماتوگرافی لایه ی نازک ((tlc مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیب به دست آمده از عصاره –n هگزانی کرفس با استفاده از روش های طیف سنجی مثل ,ir ,uv nmr یک بعدی و massتعیین ساختمان شدند. با استفاده از داده های طیف سنجی می توان گفت که ترکیب بدست آمده دارای ساختار هیدروکربنی می باشد که احتمالاً یک سیکلو آلکان می باشد

گیاه درمنه کوهی ((atemisia aucheri از تیره آفتابگردان و کاکوتی( ziziphora tenuior) از تیره نعناعیان است. با توجه به این که در سال های اخیر پیشرفت های زیادی در زمینه فنون کشت بافت و استخراج متابولیت های ثانویه فرّار از طریق کشت بافت صورت گرفته است، در این پژوهش ریزنمونه های گونه های مذکور از نظر کالوس زایی و متابولیت های ثانویه فرّار مورد بررسی قرار گرفته اند. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوس زایی بررسی شد. در مرحله دوم، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه فرّار در کالوس های حاصله انجام شد. نتایج نشان دادند که استفاده از هورمون های 2و4-دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2,4-d)، بنزیل آمینوپورینbap) ) و کینتین (kin) اثرات متفاوتی در تولید کالوس در گونه های مذکور دارد. تیمار های هورمونی به-کار رفته برای گیاه چه، ژمول و بذر درمنه کوهی حاوی غلظت های مختلفی از هورمون های 2,4-d (1،2، 5/0 میلی گرم برلیتر) و kin (3و1 ، 5/0 میلی گرم بر لیتر) و bap (1و 5/0 میلی گرم بر لیتر) بود. بالاترین مقدار کالوس زایی برای درمنه کوهی در غلظت های 5/0 میلی گرم در لیتر2,4-d و 1 میلی گرم در لیتر kin و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap مشاهده شد. تیمار های هورمونی به کار رفته برای گیاه چه، ژمول و بذر کاکوتی حاوی غلظت های مختلفی از هورمون های 2,4-d (1،2،3، 5/. میلی گرم برلیتر) و kin(1،2،3،4،5/0 میلی گرم بر لیتر) و bap (1و 5/0 میلی گرم بر لیتر) بود. بالاترین مقدار کالوس زایی برای کاکوتی در غلظت های 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر kin و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap مشاهده شد. از اجزای اصلی اسانس کالوس درمنه کوهی: ایکوسان (eicosan) و کاریو فیلین اکسید ((caryophyllene oxide و از اجزای اصلی اسانس کالوس کاکوتی: ان-دوکان (n-(dodecane و تترادکان ((tetradecane می باشند.

گیاه چویل با نام علمی ferulago angulata از خانواده چتریان بوده و بومی ایران می باشد. در این پژوهش، به منظور بررسی های فیتوشیمیایی و اثرات آللوپاتیک، 100 گرم از ریشه پودر شده این گیاه توسط حلال های n- هگزان، دی کلرومتان و متانول در دستگاه سوکسیله عصاره گیری شد. از عصاره n- هگزانی این گیاه دو فورانوکومارین استخراج شد. ترکیبات جدا شده با روش های ir ,uv و nmr اسپکتروسکوپی تعیین ساختار شدند نام این دو ترکیب اکسی پئوسدانین و پرانچمگین بودند. علاوه بر این، اسانس اندام هوایی این گیاه به روش تقطیر با بخار آب حاصل شده ی و سپس توسط gc/ms مورد آنالیز قرارگرفت. چهار ترکیب عمده اسانس عبارتند از: گاما- ترپینین، آلفا- پینن، سابنین و لینالینول، برای بررسی اثرات آللوپاتیک با تست کاهو و تاج خروس و با تاثیر غلظت های مختلف اسانس و عصاره ها بر روی رشد ریشه، ساقه چه و درصد جوانه-زنی، کاهو و تاج خروس انجام شد، نتایج نشان داد که هر سه عصاره در سطح احتمال 05/ اثر معنی دار دارند. اسانس این گیاه نیز دارای اثر آللوپاتیک بود.

گیاه echinophora orientalis، گیاهی چندساله ، پایا و متعلق به تیره چتریان است. پراکنش جهانی این گیاه در ترکیه، ایران و قفقاز است و در ایران پراکنش آن به استان های غرب و شمال غربی محدود می شود. در بعضی مناطق ایران از اندام های هوایی آن به عنوان سبزی بهاره برای درست کردن آش استفاده می شود و یا به عنوان علوفه برای دام ها کاربرد دارد. در ترکیه از ریشه این گیاه به عنوان چاشنی برای درست کردن حلوا که یک شیرینی ترکیه-ای است استفاده می شود. در این تحقیق گیاه مورد نظر از نظر فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. ترکیبات فرار برگ، گل آذین و ریشه این گیاه به روش تقطیر با بخار آب حاصل شده و توسط روش gc/ms مورد آنالیز قرار گرفت. در مجموع 23، 48 و 55 ترکیب به ترتیب از برگ، گل آذین و ریشه شناسایی شد. علاوه بر این متابولیت-های ثانویه غیرفرار ریشه گیاه نیز مورد بررسی قرار گرفت. پودر ریشه خشک شده گیاه با استفاده از دستگاه سوکسیله عصاره گیری شد و عصاره هگزانی و دی کلرومتانی ریشه این گیاه با روش tlc پره پاراتیو مورد آنالیز قرار گرفت. در این بررسی ها، ترکیب ایکوزان از عصاره دی کلرومتانی گیاه استخراج شد. بلور های عصاره متانولی نیز به روش ریکریستالیزاسیون خالص شد و بررسی ها نشان داد قند ساکارزاست. ساختار این ترکیبات با استفاده از روش-های اسپکتروسکوپی مختلف نظیر nmr و ir تعیین شد. برروی عصاره ها و اسانس های این گیاه تست های مختلف آللوپاتی انجام گرفت که نتایج نشان داد عصاره ها و اسانس های این گیاه دارای اثرات ضد قارچی قوی بر علیه sclerotinia sclerotiorum است . فعالیت فیتوتوکسیک در هیچ یک از عصاره ها و اسانس ها دیده نشد. اسانس-ها و عصاره های این گیاه فعالیت آنتی اکسیدانی نشان ندادند.

گیاه زول خراسانی eryngium bungei boiss.، گیاهی پایا از خانواده جعفری، بومی شرق تا شمال غرب ایران می باشد؛ که اثرات زیستی بالقوه ای دارد. این پژوهش به منظور جداسازی و شناسایی متابولیت های ثانویه و بررسی فعالیت های بیولوژیکی این گیاه صورت گرفت. اسانس بذر به روش تقطیر با بخار آب و با دستگاه کلونجر استخراج شده و مورد بررسی gc-ms قرار گرفت. در این بررسی 73 ترکیب از 04/92 % کل اسانس شناسایی شد. ترکیبات شاخص کریزانتنیل استات (99/19 %)، اسپاتولنول (21/17 %)، اندوایزوفنچول (79/10 %) و آلفاپاینن (05/5 %) بودند. در ادامه ریشه های خشک و پودر شده ی گیاه با دستگاه سوکسله و به کمک حلال های n-هگزان، دی کلرومتان و متانول به ترتیب عصاره گیری شدند. جداسازی و خالص سازی ترکیبات با روش های کروماتوگرافی tlc و vlc صورت گرفته، تعیین ساختار و شناسایی آن ها با روش های طیف سنجی uv، ft-ir، 1h-nmr و 13c-nmr انجام شد. که منجر به شناسایی دو هیدروکربن به نام های تترادکان و ستان از عصاره ی هگزانی، و یک هیدروکربن بنام هپتادکان از عصاره ی دی کلرومتانی گردید. در پایان اثرات مهاری غلظت های مختلف عصاره ها و اسانس (001/0، 01/0، 1/0، 1 و 10 میلی گرم بر میلی لیتر) بر رشد ریشه چه و ساقه چه و جوانه زنی بذور کاهو، تاج خروس، تاج ریزی، خردل وحشی، خرفه و سوروف، و نیز اثرات مهاری آن ها بر رشد قارچ sclerotinia sclerotiorum بررسی شد. نتایج حاکی از اثرات آللوپاتیک و ضد قارچی شدید اسانس و نیز عصاره های هگزانی و متانولی داشت. در مجموع چنین استنباط شد که اسانس بذر و عصاره های ریشه ی گیاه زول خراسانی دارای اثرات بارز زیستی بوده که این می تواند به دلیل وجود متابولیت های ثانویه و ترکیبات شناسایی شده در این گیاه باشد. لذا خواص قوی ضدگیاهی و ضدقارچی گیاه زول خراسانی می تواند جایگزینی بالقوه برای قارچ کش ها و علف کش های مصنوعی در کنترل علف های هرز و قارچ های مهم کشاورزی باشد. و استفاده از آن در برنامه های مدیریت علف های هرز توصیه می شود.

leucanthemum vulgare گیاهی چندساله از خانواده ی آفتابگردان است.این گیاه جز مهم ترین گونه های مهاجم جهان دسته بندی می شود که قادر به تغییر جوامع گیاهی است.گیاه مزبور در اکثر نقاط جهان یافت می شود اما در ایران در شمال غرب در استان های اردبیل و آذربایجان شرقی پراکندگی دارد. در تحقیق کنونی اسانس گل آذین گیاه به روش تقطیر با بخار آب به دست آمد که توسط روش gc/ms مورد آنالیز واقع شد. در مجموع 49 ترکیب معادل 83/90 درصد از اسانس حاصله شناسایی شد که مهمترین آنها کاریوفیلن اکساید بود. طی این پژوهش اثرات آللوپاتیک عصاره ها و اسانس گل آذین این گیاه بر میزان جوانه زنی،رشد ساقه چه و ریشه چه بذر تاج خروس و کاهو و رشد قارچ sclerotinia sclerotiorum مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی خواص آنتی اکسیدانی نیز به روش dpph انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد گیاه دارای قابلیت آللوپاتیک خوبی است که این قابلیت گیاه را می توان به حضور ترکیباتی مثل کاریوفیلن اکساید و آرومادندران که از مهمترین ترکیبات موجود در اسانس گیاه لئوکانتموم ولگار هستند و بر رشد گیاهان مجاور گیاه حاوی آن تاثیر می گذارند نسبت داد. گیاه همچنین دارای خواص آنتی اکسایدانی خوبی نیز می باشد.از دو ویژگی اشاره شده می توان نتیجه گرفت که گیاه میتواند کاندید مناسبی برای علف کشی باشدبه طوری که از این گیاه می توان به جای علق کش های شیمیایی که آسیب های زیان باری برای محیط زیست و هم چنین مقاومت علف های هرز را در پی دارنداستفاده نمود.با توجه به دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی از این گیاه می توان در صنایع غذایی و دارویی به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی استفاده نمود.

artemisia sieberi گیاهی دارویی از تیره آفتابگردان (compositeae) می باشد. اغلب گیاهان جنس artemisia دارا ی برگ های تلخ و معطر و خواص دارویی کم و بیش مشابه هم اند که از این میان a.sieberiباارزش ترین آن ها می باشد. از جمله خواص دارویی این گیاه می توان به خاصیت ضد میکروبی، ضدباکتریایی علیه انواع باکتری های گرم مثبت و گرم منفی و قارچ ها ، ضد مالاریا، حشره کش و رفع سرفه و سردرد اشاره کرد. گیاهان به عنوان منبع مهمی برای داروها، نقش کلیدی در سلامت مردم جهان دارند و بسیاری از مواد دارویی با ارزش جزو متابولیت های ثانویه گیاهان هستند. در برخی موارد سنتز مصنوعی این مواد مشکل است و یا اینکه تولید مصنوعی آن ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. در چنین مواردی استفاده از تکنیک های زیست فناوری مانند کشت بافت، کشت اندام یا سلول گیاهی و القاء کاالوس ابزار قدرتمندی برای تولید متابولیت های ثانویه محسوب می شود. در سال های اخیر فن کشت بافت و القای کالوس در گونه های دیگر این جنس گیاهی برای تولید متابولیت های ثانویه به کار گرفته شده است. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوس زایی بررسی شد. در مرحله دوم، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه فرار در کاالوس های حاصله انجام شد. نتایج حاصل از مرحله اول پژوهش نشان داد که استفاده از هورمون های ) 2,4-d2و4-دی کلرو فنوکسی استیک اسید)، bap( بنزیل آمینوپورین) وkin(کینتین) اثرات متفاوتی در تولید کالوس در گونه مذکور دارد. بالاترین میزان القای کالوس در ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر kin و نیز در ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap مشاهده شد. نتایج حاصل از مرحله دوم پژوهش نشان داد که عمده ترکیبات موجود در اسانس اندام هوایی گیاه درمنه دشتی مانند 1و8 سینئول، بتا توجون، کامفور و کامفن در اسانس حاصل از کالوس این گیاه نیز دیده می شوند. ترکیباتی مانند بورنئول، تیول، آر- کورکومن و ایکوزان علارغم اینکه در اسانس کالوس موجودند، در اسانس حاصل از اندام هوایی وجود ندارند.

تنش خشکی یکی از موثرترین تنش های غیرزیستی است که رشد و نمو را در بسیاری از گیاهان محدود می کند. بابونه، گیاهی دارویی متعلق به تیره ی آفتابگردان می باشد که در برابر خشکی حساس است؛ تکنیک پیش تیمار بذر، باعث بهبود رشد گیاه و تحمل آن نسبت به تنش های غیرزیستی می گردد. به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار تحت شرایط تنش خشکی، بر برخی از شاخص های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بابونه ی اورا (matricaria aurea)، یک آزمایش فاکتوریل به صورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در گلخانه ی پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 91-92 انجام شد. تیمارهای آزمایشی تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (100 درصد fc)، (70 درصد fc) و(50 درصد fc) و پیش تیمار بذور با ppm150 از سالیسیلیک اسید و ppm50 از آسکوربیک اسیدانجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی اثرات معنی داری بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی دارد و با افزایش میزان تنش، صفات رویشی، غلظت فسفر و درصد پایداری غشا کاهش یافت؛ ولی میزان محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، غلظت پتاسیم، غلظت پروتئین برگ، غلظت کربوهیدرات ها و میزان آنتوسیانین برگ افزایش یافت. تنش خشکی هم چنین منجر به افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز و تغییرات نوسانی در سایر آنزیم ها گردید. پیش تیمار با sa منجر به افزایش معنی دار تعداد برگ ها، وزن خشک و تر اندام هوایی، محتوای کلروفیل، غلظت پروتئین، محتوای آنتوسیانین و درصد پایداری غشا گردید، هم چنین منجر به افزایش فعالیت آنزیم های پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و سوپر اکسیددیسموتاز گردید؛ در حالی که پیش تیمار با asa بیش از همه اثر خود را بر افزایش فعالیت آنزیم ها در شرایط تنش نشان داد؛ طوری که در تمام نمونه های پیش تیمارشده با asa افزایش معنی داری در میزان فعالیت آنزیم ها مشاهده شد.

امروزه ذرات و آلودگی های موجود در هوا یکی از مخاطره آمیزترین مسائلی است که بشر در حوزه های سلامت و بهداشت، اقتصاد و اجتماع با آن روبرو است. بسیاری از این آلودگی ها توسط کارخانجات و واحدهای صنعتی وارد محیط می شوند و باعث بسیاری از بیماری های صعب العلاج می شوند. ضرورت کنترل نمودن این ذرات بر هیچکس پوشیده نیست. راه های متنوعی جهت اعمال این کنترل وجود دارد. بهترین و موثرترین نوع کنترل جلوگیری از ورود آن ها به محیط می باشد. استفاده از بسترهای فیلتری یکی از متداول ترین روش های کنترل می باشد. منسوجات در زمره پراهمیت ترین بسترهای فیلتری می باشند. علیرغم اینکه منسوجات بافته شده در فیلتراسیون خشک و تر دارای مصارف متعددی می باشند، اما منسوجات بی بافت به واسطه برتری های فنی و هزینه کمتر تولید، کاربردهای وسیعی را در فیلتراسیون خشک پیدا نموده اند و به همین خاطر جایگاه مهمی را در صنایع فیلتراسیون در اختیار خود دارند و می توان از منسوجات سوزن زنی شده به عنوان مهم ترین مورد مصرف در فیلتراسیون ذرات معلق نام برد. بسیاری از ذرات آلاینده برحسب ترکیب یا روند تولیدشان هنگام ورود به محیط از لحاظ الکتریکی باردار هستند، به همین جهت می توان با ایجاد یک میدان الکتریکی در مسیر این ذرات آن ها را به دام انداخت. این میدان می تواند در لایه بی بافت ایجاد شود که به آن بستر فیلتر الکترواستاتیک یا الکترت گفته می شود. فیلتراسیون به وسیله الکترواستاتیک به فرایندی اطلاق می شود که ذرات معلق از طریق نیروهای الکترواستاتیک به دام انداخته می شوند. فیلترهای باردار شده دارای کارایی اولیه و نفوذپذیریی بالا هستند، اما از سوی دیگر نگرانی هایی در مورد حفظ این کارایی در مدت زمان فرایند فیلتراسیون وجود دارد. به همین جهت بایستی شرایط و عواملی که روی کارایی فیلتر موثر است، بررسی گردند. شرایط و عوامل متنوعی روی کارایی فیلتر تاثیرگذار هستند. روش های باردار کردن، شرایط محیط و متغیرهایی نظیر ابعاد الیاف و ساختار لایه در درجه اول اهمیت قرار دارند. در پژوهش های صورت گرفته تا کنون بیشتر بررسی ها روی تاثیر نوع حلال، مدت زمان و روش باردار کردن لایه، میزان اختلاف پتانسیل اعمالی، دمای سطح لایه، اندازه و بار ذرات، پایداری بار، سرعت سیال و رطوبت نسبی محیط انجام گرفته است و بررسی متغیرهای ساختاری به غیر از درصد مخلوط الیاف و افزودن لایه نانو به لایه مورد توجه نبوده است. به همین خاطر هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر این متغیرها روی باردار نمودن بستر فیلتری و در نهایت کارایی فیلتر است. در این پژوهش تاثیر متغیرهایی از قبیل ظرافت و تجعد الیاف و تخلخل لایه بر میزان نفوذپذیری هوا، کارایی فیلتراسیون و باردار شدن بستر فیلتری بی بافت مورد مطالعه قرار گرفت. هم چنین میزان باردار شدن بستر فیلتری در دوحالت پیش و پس از انجام عملیات فیلتراسیون اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه گردید. رابطه کارایی فیلتراسیون با میزان اختلاف بارداری در این دو حالت نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که افزایش ظرافت الیاف سبب کاهش میزان نفوذپذیری بستر فیلتری و افزایش کارایی فیلتراسیون و میزان باردار شدن آن می گردد. تغییر در تجعد الیاف باعث تفاوت معنی دار در هیچ یک از خصوصیات مورد مطالعه نگردید. مقایسه میزان باردار شدن بستر فیلتری پیش و پس از عملیات فیلتراسیون حاکی از افزایش این میزان در نمونه های پس از عملیات فیلتراسیون بود.

گیاهان تیره چتریان با داشتن حدود سیصد جنس و سه هزار گونه گیاهی در سطح وسیعی از جهان پراکنده اند. جنس chaerophyllum متعلق به این تیره در ایران دارای هشت گونه بوده و دو گونه جعفری فرنگی خراسانی و جعفری فرنگی البرزی بومی ایران می باشند. در این تحقیق، گل آذین و برگ گیاه جعفری فرنگی کوهستانی از تیره چتریان با نام علمی chaerophyllum macropodum boiss. از مناطق اطراف ارومیه جمع آوری و پس از خشک نمودن آن ها در سایه به مدت ده روز، به روش تقطیر با آب در دستگاه کلونجر اسانس گیری شد. اسانس حاصل با استفاده از دستگاه gc/ms تجزیه و شناسایی گردید. بازده اسانس ها (v/w) برای نمونه ها به ترتیب 3/0? برای گل آذین و 2/0? برای برگ نسبت به وزن خشک نمونه ها، بدست آمد. تعداد 51 و 18 ترکیب که به ترتیب 51/93? و 2/99? کل ترکیب های اسانس گل آذین و برگ را نشان می دهند، شناسایی شدند. در میان ترکیب های اسانسی گل آذین، پاراسیمن(55/28?)، سابینن(85/15?)،اسپاچولنول ( 74/8?)،گاما ترپینن(99/6?)، 1و8 منتا تری ان 4 ال(95/5?)، و آلفا پینن(38/4?) و در میان ترکیب های اسانسی برگ، بتا اوسیمن(9/24?)، ترپینولن(2/14?)، فنچیل استات(9/13?)، میریستیسین(7/15?)، و سابینن(1/6/?) ترکیب های عمده بودند. بر روی عصاره ی متانولی و اسانس های این گیاه تست های مختلف آللوپاتی انجام گرفت که نتایج نشان داد که عصاره ی متانولی و اسانس ها در سطح احتمال 5? اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی، رشد ریشه چه و رشد ساقه چه داشتند

بالنگوی شهری (lallemantia iberica) گیاهی دارویی از خانواده ی نعناعیان (lamiacea) می باشد. این گیاه، گیاهی یکساله و علفی است و از نواحی قفقازی منشا می گیرد و در نقاط مختلف ایران یافت می شود. گیاه بالنگو عمدتا حاوی فلاونوئید، تری ترپن، استروئید و فنولیک اسید است و دارای خواص دارویی مختلف می باشد. از جمله خواص دارویی این گیاه می توان به خاصیت ضد سرفه، مسکن درد، رفع کننده ی نفخ ویبوست، مفید برای دل پیچه و شکم روش، مقوی قلب، درمان اسهال های دموی، درمان غش و جنون، مدر و درمان آسم اشاره کرد. درسالهای اخیر القای بافت کالوس به عنوان یک روش جدید و مدرن برای بدست آوردن متابولیت های ثانویه و اسانس مطرح شده است. همچنین یکی از روش های مهم جهت تولید انبوه کالوس، استفاده از تکنیک کشت بافت گیاهی می باشد. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوس زایی بررسی شد. در مرحله دوم، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه فرار در کالوس های حاصله انجام شد. نتایج حاصل از مرحله اول پژوهش نشان داد که استفاده از هورمون های ) 2,4-d 2و4-دی کلرو فنوکسی استیک اسید)، bap ( بنزیل آمینوپورین) و kin (کینتین) اثرات متفاوتی در تولید کالوس در گونه مذکور دارد. بالاترین میزان القای کالوس در ترکیب هورمونی 4 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 1/5 میلی گرم در لیتر bap و نیز در ترکیب هورمونی 4 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 0/5 میلی گرم در لیتر kin مشاهده شد. نتایج حاصل از مرحله دوم پژوهش نشان داد که عمده ترکیبات موجود در اسانس اندام هوایی گیاه بالنگو شهری تیمول، اکتان، دکان، اکتا دکان و کارواکرول می باشد که ازبین این ترکیبات فقط کارواکرول در اسانس گونه های دیگر از بالنگو مشاهده شده است.

ترکیبات آللوکمیکال از گذشته¬های دور در گیاه¬شناسی دارای اهمیت بوده¬اند و امروزه به خاطر نقش و استفاده¬های بیولوژیکی که دارند بیشتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. لیمونن یکی از این ترکیبات آللوکمیکال گیاهی است که به عنوان متابولیت ثانویه (لیمونن یک مونوترپن می¬باشد) در بسیاری از گیاهان و بطور ویژه در گیاهان تیره مرکبات وجود دارد. هدف از این پژوهش بررسی روش¬های بهینه و بدون ضرر زیست محیطی برای مبارزه با آفات گیاهی و علف¬های هرز می¬باشد. این پژوهش به منظور بررسی خاصیت آللوپاتی، ضد قارچ و ضد باکتری ماده لیمونن صورت گرفت. به این منظور بر روی گیاهان کاهو (lactuca sativa) و خردل وحشی (sinapis arvensis) و قارچ¬های اسکلروتینا (sclerotinia) و آسپرژیلوس (aspergillus) و باکتری¬های اروینیا (erwinia) و زانتوموناس (xanthomonas)آزمایش¬هایی انجام گرفت. آزمایش¬ها با تهیه غلظت¬هایی از لیمونن (mg/ml 1، 1/0، 01/0 و 001/0) و تاثیر آنها بر روی نمونه¬های کنترل و تیمار داخل پلیت انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت mg/ml1 لیمونن دارای اثرات آللوپاتی و ضد قارچ و باکتری شدید است. غلظت 1/0 آن نیز دارای اثر ضد باکتری قابل توجهی است. و غلظت mg/ml 1/0 اثرات آللوپاتی و ضد قارچ کمتر نسبت به غلظت mg/ml1 دارا می¬باشد (داده¬ها به کمک نرم¬افزار spss16 بررسی شدند). بر اساس نتایج به دست آمده می¬توان پیشنهاد نمود که از لیمونن به عنوان جایگزینی برای مواد شیمیایی مضر، در مبارزه با آفات و علف-های هرز استفاده شود.

dracocephalum moldavica (بادرشبویه) گیاهی دارویی از تیره نعناعیان (lamiaceae) می باشد. در ایران 8 گونه ی گیاه علفی یکساله و چند ساله معطر دارد که برخی گونه ها انحصاری ایران هستند. این گیاه دارای گل های شهدآور و اندام هوایی اسانسدار می باشد. در این گیاه 66 ترکیب شناسایی شده که ژرانیل استات، ژرانیول، ژرانیال و نرال اصلی ترین ترکیبات هستند. که برخی از آنها خاصیت ضد باکتریایی و ضد ویرروسی دارند. به عصاره آبی بادر شبویه خواص آنتی اکسیدانی نسبت داده می شود احتمال دارد این ترکیبات آنتی اکسیدان نقش مهمی در پیشگیری از آسیب هایی مانند تغییر در اندازه ی قلب داشته باشد. گیاهان به عنوان منبع مهمی برای داروها، نقش کلیدی در سلامت مردم جهان دارند و بسیاری از مواد دارویی با ارزش جزو متابولیت های ثانویه گیاهان هستند. در برخی موارد سنتز مصنوعی این مواد مشکل است و یا اینکه تولید مصنوعی آن ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. در چنین مواردی استفاده از تکنیک های زیست فناوری مانند کشت بافت، کشت اندام یا سلول گیاهی و القاء کالوس ابزار قدرتمندی برای تولید متابولیت های ثانویه محسوب می شود. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوس زایی بررسی شد. در مرحله دوم، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه فرار در کاالوس های حاصله انجام شد. نتایج حاصل از مرحله اول پژوهش نشان داد که استفاده از هورمون هایnaa (نفتالین استیک اسید)، bap( بنزیل آمینوپورین) و kin (کینتین) اثرات متفاوتی در تولید کالوس در گونه مذکور دارد. بالاترین میزان القای کالوس در ترکیب هورمونی 4 میلی گرم در لیتر naa و 5/1 میلی گرم در لیترbap مشاهده شد ولی ترکیب هورمونیnaa و kin قادر به القای کالوس در بادرشبویه نبود. نتایج حاصل از مرحله دوم پژوهش نشان داد که عمده ترکیبات موجود در اسانس کالوس گیاه بادرشبویه دکان، نونادکان، تیمول، هگزادکانوئیک اسید، دودکان و تترادکان می باشند.

جنس saliva بیش از 900 گونه در جهان دارد. این جنس متعلق به خانواده lamiaceae می باشد. اسانس گونه های زیادی از این جنس شناسایی شده است. فعالیت های ضد قارچی، ضد میکروبی و . . . از اسانس این جنس گزارش شده است. اکثر گونه های این جنس دارای خواص دارویی هستند و بر همین اساس در این تحقیق 3 گونه ی saliva، از جمله، s. sclarea. s. syriaca، s. virgataa بررسی و ترکیبات اسانس آن ها شناسایی شد. اسانس گل آذین این 3 گونه به طور مجزا توسط دستگاه کلونجر مورد تقطیر قرار گرفت و ترکیبات شیمیایی بدست آمده از اسانس توسط gc- ms مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که در اسانس گونه s. sclarea30 ترکیب شناسایی شد که ترکیب عمده ی آن لینالول، اکتان، لیمونن، بتامیرسن، بتا ـ سیس ـ اُسیمن بودند. و در اسانس گونه های s. virgata و s. syriaca به ترتیب 8و1 سینئول و تیمول شناسایی شد.

امروزه ورق¬های فلزی چند لایه، موارد استفاده مختلف در صنایعی از قبیل هوا فضا و خودرو دارند. در این بین استفاده از ورق¬های دولایه فلزی به¬دلیل ایجاد خواص ترکیبی در صنایع مختلف توسعه یافته است. فرایند کشش عمیق هیدرودینامیکی با فشار شعاعی می¬تواند در شکل دهی این گونه ورق ها مورد توجه قرار گیرد. شکل دهی قطعات مخروطی در صنعت یکی از فرایند¬های پیچیده است. زیرا به¬علت تماس کم سطح ورق با سنبه در مراحل اولیه شکل دهی، تنش زیادی به ورق اعمال می¬شود و باعث پارگی آن خواهد شد. در این پژوهش کشش عمیق به¬روش هیدرو دینامیکی با فشار شعاعی ورق¬های دولایه از نظر تجربی و شبیه سازی اجزای محدود با استفاده از نرم افزار آباکوس بررسی گردید. ورق دولایه از جنس فولاد (st13) و آلومینیوم (al1050) انتخاب شد. آزمایش¬های متعددی براساس مسیر فشارهای مختلف انجام شد و فشارهای بحرانی تعیین کننده، به¬دست آمد. پارامتر¬هایی از قبیل توزیع ضخامت در مسیر فشارهای مختلف، عیوب احتمالی ایجاد شده در طی فرایند و اثر ترتیب چیدمان ورق¬ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می¬دهد بحرانی ترین ناحیه در فرایند هیدروفرمینگ قطعات دولایه مخروطی، ناحیه تماس با شعاع سر سنبه است. در فشار¬های پایین به علت عدم تماس کامل ورق با سر سنبه، عیوبی از قبیل پارگی، چروکیدگی و گلویی شدن در آن رخ می¬دهد. در یک مسیر فشار معین و مطلوب، قطعه کامل و بدون عیب شکل می¬گیرد و در مسیر فشارهای بالاتر، تأثیری روی کیفیت کشش بوجود نمی¬آید. مسیر فشار مطلوب برای حالت (al/st)، bar250 و برای حالت (st/al)، bar210 به¬دست آمده است. ترتیب چیدمان ورق¬ها در فرایند هیدروفرمینگ اثر مهمی روی فشارهای بحرانی دارد. به¬گونه¬ای که هرگاه ورق با استحکام پایین¬تر در تماس با سنبه باشد، فشارهای بحرانی افزایش می¬یابد. نتایج شبیه سازی توسط آزمایش¬های تجربی تایید شده است.