تفکر کمیت گرای دوران معاصر، همچنان که به معماری، ساختمان و شهر نگاه ماشینی دارد، طبیعت و عناصر موجود در آن را نیز به مثابه ماشینی قلمداد می نماید که حداکثر بهره وری اقتصادی از آن مدنظر می باشد. در این میان آب به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر طبیعی، از روزگاران کهن، تأثیر بسزایی در شکل گیری و اثر بخشی فضاهای شهری و معماری داشته است. این در حالی است که امروزه نحوه ی ارتباط انسان با این عنصر حیات بخش دگرگون گردیده است. به همین منظور چگونگی ارتباط مجدد و احیا فرهنگ به کارگیری آب در معماری، نیاز به بازنگری در روشهای طراحی دارد. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن بیان مبانی مفهومی، کارکری و زیبایی شناختی آب و تحلیل این سه نظام در مصادیق معماری ایران، زمینه ی بهره گیری از تجارب گذشتگان را با تأکید بر احیای سه بعد مادی، معنوی و روانی آب فراهم آورد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان از توجه ژرف گذشتگان به دسترسی به منابع آب چه در رابطه ساختاری میان آب و شهر و چه در استفاده از آب در کالبد و فضای معماری دارد به گونه ای که همواره جلوه های مختلف آن، علاوه بر تهییج و تحریک گرایش انسان به زیبایی، بلکه فراتر از آن به عنوان عنصری با ویژگیهای والای معنوی و روحانی در طرح های انسانی حضور یافته است. روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و بررسی های میدانی صورت گرفته است.

سیرتحول معماری مدارس درجهان معاصربادگرگونی وتحولاتی روبرو بوده وما برای باز یافتن جایگاه ویژه خود درجامعه درحال تحول که جریان هاجهانی شده اندراه دشواری پیش روداریم زیرا هیچ گونه درایت وتعمق آگاهانه ای نسبت به ملزومات یک فضای آموزشی سازنده به خدمت گرفته نشده وازطرفی تاثیرطبیعت که اولین مدرسه انسان بوده ونقش معماری سبزدریادگیری،احساس اتصال با دنیای بیرون وحس مسئولیت درقبال محیط زیست نادیده گرفته شده است.امروزه دربسیاری ازنقاط جهان شکل گیری محیط های آموزشی درفضایی بدون مرزوهمگون باطبیعت،درجهت تغییرمدارس سنتی وحرکت به سمت آرمان های آموزش و پرورش نوین واهمیت دادن به موضع یادگیری موثرترولذت بخش تردرمحیط مدرسه برای دانش آموزان دردستورکارقرارگرفته درحالی که ما همواره به تکرار مدل های موجودمتمایل بوده ایم.اهمیت موضوع به خاطر تاثیر ساختمان در کیفیت تعلیم وتربیت ،تاثیر بصری ومحیطی درسیمای شهر ودرنهایت به عنوان ابزاری کارآمد برای پرورش افراد که درآینده باعث رشدوترقی جامع می شوندحائز اهمیت می باشدوهدف آن طراحی فضای نوین وطبیعت گرااست که ضمن توجه به مسئله مدرسه سازی ورفع بحران هویت معماری مدارس درفرایندتعلیم وتربیت ایفای نقش کند تازمینه رابرای بروزدگرگونی های آینده مساعدسازد.پس ازتهیه اطلاعات ازطریق گفتگوبامتخصصین وبرداشت ازکتب،مقالات،رساله ها وتجارب پروژه های داخلی وخارجی این پرسش مطرح می شودکه آیا بنای باز ومرتبط باسایر فضاهای شهری باحفظ هویت و معماری پایدارمی تواند موجب ارتقای کیفی وکمی آموزش وحضور نشاط انگیزشود ؟درنهایت به دنبال رسیدن به این نتایج هستیم 1-اشاعه کردن مدارس سبزبا هندسه ای جدیدوتنوع فضایی2- تبدیل محیط آموزشی به محیطی بدون مرزباقابلیت انعطاف پذیری 3- دادن نقش هویتی ورویکردی اجتماعی به مدرسه

پژوهش حاضر درباره تأتیر نقوش تزئینی معماری در نگاره های ایرانی (دوره صفویه) است. به همین منظور از 15 بنای شاخص شهر اصفهان متعلق به دوره صفویه توسط محقق عکس برداری شد و تصاویر نگاره ها نیز از کتب مختلف اسکن گردید. از آن جایی که در مورد منشأ نقوش تزئینی که همواره زینت بخش بناها و نگاره های ایرانی در دوره های مختلف بوده نمی توان نظر قطعی داد و گفت که کدام یک متأثر از دیگری بوده است، لذا هدف این پژوهش بررسی منشأ الهام این نقوش می باشد. به عبارتی میزان تأثیر نگارگر از عالم واقع و نقوش تزئینی به کار رفته در بناها و فضاهای معماری، در ترسیم نقوش تزئینی نگاره ها و همچنین نقش و تأثیر قوه ی تخیل نگارگر مد نظر بوده است. علاوه بر این چگونگی انطباق نقوش نگاره ها با نقوش به کار رفته در کاشی کاری ها از اهداف این پژوهش است. اما برای روشن تر شدن مطلب نقوش گچ بری ها و آجرکاری ها نیز بررسی شدند. در این تحقیق به صورت هم زمان از چند روش تحقیق تاریخی- تفسیری و روش تحقیق میدانی استفاده شده است. با بررسی های انجام شده می توان گفت نمونه های بی شمار نقوش هندسی و اسلیمی که در انواع تزئینات معماری استفاده گردیده در نگاره های ایرانی نیز به تصویر کشیده شده اند که اغلب بسیار دقیق و با تمام جزئیات است. چنین به نظر می رسد نگارگران در نقاشی هایشان ازمحیط اطراف الگوبرداری کرده باشند.

چکیده پایان نامه : با رشد روز افزون جمعیت، نیاز جوامع شهری به ساخت مسکن افزایش می یابد و ارتباط انسان با منظر تحت تاثیر آن، با کاهش کیفیت روبروست، از آنجا که طراحی مجتمع های مسکونی با هدف بهبود عوامل موثر بر میزان رضایتمندی ساکنان اهمیت فراوان دارد، به این منظور با استفاده از روش طراحی مجموعه های برنامه ریزی شده و با چیدمان صحیح ساختمان های مسکونی به ایجاد محیط های باز مفید می پردازیم و با توجه به مفهوم طراحی خوشه ای، فضاهای قابل استفاده مشترک را بین واحد های مسکونی (آستانه ها) در مقیاس های گوناگون تعریف می کنیم. سپس با مرتبط کردن مفهوم منظر طراحی خوشه ای، فضا های قابل استفاده گوناگونی را با عملکرد خصوصی، نیمه خصوصی و عمومی بوجود می آوریم که همگی مرتبط با مفهوم فضایی و عناصر منظر هستند واین نوع طراحی را تحت عنوان منظر خوشه ای معرفی می کنیم. طراحی آستانه ها باعث تقویت حس قلمرو و امکان شناخت همسایگان در محیط های اجتماعی و بهبود تعامل اجتماعی بین ساکنان می گردد و شناخت حاصل شده بر افزایش امنیت مجموعه با کمک خود پاسبانی می انجامد، و ایجاد حس قلمرو در این فضا ها باعث بوجود آمدن حس مالکیت بر آن مناطق کاربردی شده و در نتیجه کنترل و مدیریت و نگهداری آن توسط خود ساکنین صورت می پذیرد. لزوم محدود بودن تعداد واحد های هر خوشه باعث ایجاد مجموعه های کوتاه مرتبه می شود، که سایر مزایای زیست محیطی و اجتماعی، اقتصادی و امنیتی این گونه از مجموعه ها نیز به نتیجه نهایی افزوده می گردد.

در سال های اخیر با توجه به رشد روزافزون و وسعت تغییرات نظام های آموزشی ، سازگار نمودن بستر یادگیری با تمامی جوانب نیازهای یادگیرنده، در کانون توجه قرار گرفته است . چرا که محیط فیزیکی به سبب ساختار خود می تواند تعاملات و در پی آن فرآیند یادگیری را تقویت و یا تضعیف نماید .چرا که تغییردر نظام آموزشی تغییر در کالبد فیزیکی فضای آموزشی را نیز در بر دارد و اگر چنین رابطه متقابلی وجود نداشته باشد باعث تضعیف فرایند یادگیری می شود .تحقیق حاضر با تکیه بر ذات جستجوگر و تجربه پذیر جهان کودک و به منظور پاسخگویی به تحولات گسترده نظام آموزشی، ضرورت بهره گیری از عامل انعطاف پذیری در محیط های یادگیری را مورد تاکید قرار داده است . هدف از این تحقیق طراحی فضای آموزشی است ، که قابلیت انعطاف با تغییرات نظام آموزشی کشور را داشته باشد . روش این تحقیق تحلیلی ، کاربردی ، ترکیبی و آینده نگر است ، که با استفاده از روش مصاحبه باز و ابزار پرسشنامه و نظرخواهی تصویری از کودکان که کمک های زیادی برای پی بردن به مشکلات کاربران می کند ، به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته ایم ، که به نتایج این داده ها در کل تحقیق می پردازیم .

امروزه نگاه به فضاهایی مختص کودکان و معماری برای این قشر، به عنوان یک ضرورت اساسی برنامه کشورهای پیشرفته می باشد. کودکان حساس ترین و تاثیر پذیرترین گروه سنی جامعه را تشکیل می-دهند و در مهمترین سال های زندگی شان یعنی زمانی که پایه های رشد شخصیتی، ذهنی، جسمی و اجتماعی آنها شکل می گیرد، تا زمانی که وارد شهر می شوند نیازمند این هستند که زندگی اجتماعی را در مقیاس خود تجربه کنند و این امر مستلزم فراهم بودن فضایی کودکانه و صمیمی است، فضایی به دور از هیاهوی دنیای بزرگتر. دنیایی پر از شادی با رنگ های زیبا که در آن کودک فرصت بیان افکار تازه و پرورش و رشد استعدادهایش را داشته باشد. فضایی که زمینه ای مناسب برای رشد اجتماعی کودک را فراهم آورد. در موارد فوق، تسهیلات شهر تهران در ابعاد اجتماعی و فرهنگی برای کودکان بسیار ناچیز است. بیشتر مراکز موجود (مهد کودک ها) حالت نگهداری محض را دارند که البته این نوع مراکز برای پرورش و ایجاد تعاملات اجتماعی لازم برای رشد شخصیتی کودکان کافی نمی باشند. بدین منظور طراحی فضایی با نام پردیس فرهنگی کودکان در منطقه 22 تهران، مورد نظر این تحقیق می باشد که می تواند رده سنی 3 تا 6 سال را پوشش دهد. سوال اصلی این تحقیق در این است که صورت فضایی معماری تا چه اندازه در رشد و پرورش شخصیتی کودک می تواند موثر باشد و در این راستا چگونه می توان فضای معماری طراحی کرد. در کشور ما علیرغم قوانین متعدد شهرسازی و معماری که به تصویب رسیده است؛ ملاحظه می شود که در ساخت محیط شهری و معماری بناها، کوچکترین توجهی به گروه کودکان نمی شود. این یکی از مشکلات کودکان در مواجهه با محیط پیرامون است. مشکل عمده نحوه تعامل جامعه با کودک است. از طرف دیگر پایه های رشد شخصیتی، ذهنی، جسمی و اجتماعی انسان ها از همان دوران کودکی شکل می گیرد و بدین جهت ایجاد بستر مناسب برای رشد شخصیتی کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. اما در جامعه امروزی به محیط کالبدی به عنوان محیطی برای فرآیندهای آموزشی گروهی توجه کمی شده است. اگر بپذیریم که بسیاری از نارسایی هایی که برای انسان رخ می دهد ریشه آموزشی دارند و بهبود در صورتی امکان پذیر است که بتوان در نوع شیوه های آموزشی، از همان سنین کودکی تغییری پدید آورد، توجه به فضای آموزشی به عنوان بستری برای رشد فکری کودک و با در نظر گرفتن عرصه های خصوصی لازم و ضروری است. با توجه به موارد فوق طراحی مجموعه ای فرهنگی مختص کودکان و نه فقط محل نگهداری صرف، ضروری به نظر می رسد. در طراحی فضاهای فرهنگی غالبا یا حداقل در بسیاری از موارد تلاش می-شود که به جنبه های زیباشناسی و نمادگرایی و مفهوم سازی بیشتر توجه شود. بنابراین در این گونه فضاها لازم است که طراح با زمینه ای تئوریک به مقوله طراحی بیاندیشد و پیش از شروع طراحی، مبانی نظری آن را تدوین نماید.در این پژوهش بر اساس چارچوب نظری تحقیق همچون نظریه گشتالت، رویکرد پدیدارشناسی و نظریه های روان شناسی رشد کودک، به صورت ترکیبی از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، متغییرهای کیفی و کمی را با روش پیمایشی، مورد آزمون قرار می دهد. روش گردآوری اطلاعات برای مبانی نظری تحقیق، اسنادی و کتابخانه ای است. در ادامه برای مقایسه شرایط موجود کودک در تهران و نمونه های جهانی، روش توصیفی به کار برده خواهد شد و برای گردآوری اطلاعات مدون، از روش میدانی استفاده خواهد شد.

فضاهای عمومی از دیدگاه اجتماعی فرهنگی، به عنوان مکان هایی جهت ایجاد و تقویت مناسبات و روابط بیرونی، تعاملات، تغییرات و رویارویی هایی اجتماعی و مکان هایی که گروه های مختلف با خواست ها و علایق متفاوت گرد هم جمع می شوند، تعریف می شود. همچنین فضاهای عمومی باید برای استفاده های مختلف غیرقابل پیش بینی و انجام فعالیت های متنوع، طراحی و برنامه ریزی شوند، تا پاسخگویی مناسب به نیازهای استفاده کنندگان باشند. همانند بازارهای سنتی که در آن ها محورهای تجاری در نقاط اجتماع به هم وصل می شده اند تا فضای جمعی را به وجود آورد به گونه ایی که فضای تجاری یک فضای پویا را شکل می داده، جایی که مردم جذب محیط شهری شوند. بازار سنتی، تداوم خط زندگی در شهر و سرشار از فعالیت بوده است، ترکیب سکانس هایی از فضا که با یکدیگر مرتبط اند. در این پژوهش، در روشی «توصیفی- تحلیلی»، به منظور شناخت کامل تری از مفهوم فضای شهری، متون تخصصی مختلف هم در ادبیات شهری غرب و هم در ادبیات شهری ایران مورد بازبینی و مطالعه قرار گرفت. در این فرآیند ابتدا به مفهوم پایه ی فضا پرداخته شد. سپس انسان با توجه به نیازهای اجتماعی اش در بستر فضا قرار گرفته و حاصل کالبدی این تعامل، یعنی فضای عمومی از دیدگاه اندیشمندان مختلف بیان گردید. و همچنین روابط اجتماعی نیز ازمنظر فیلسوفان گوناگون مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد به موضوع فضای عمومی به موضوع فضای عمومی به عنوان بخشی از پیکره شهری توجه گردید و نظریات و تعاریف مختلف در این حوزه مورد مطالعه قرار گرفت. در یک مرحله نیز با بررسی نمونه های موجود موفق در این زمینه از روش مطالعات موردی((case study نیز استفاده شد تا ویژگی ها و مفاهیم موجود در آن ها در این پژوهش نیز را بکار ببریم همچنین مطالعاتی بر روی کارکرد و پیشینه بازارهای سنتی نیز اجام گرفت و در گام بعدی به منظور تجمیع و تحلیل یافته ها با استفاده از روش «فراتحلیل»، به تحلیل این موارد پرداخته شد تا الگوهای لازم برای یک فضای عمومی منعطف و پویا استخراج شود. سپس جهت نحوه تاثیرگذاری این عوامل در تعیین این که یک فضا عمومی، می تواند پویا باشد یا خیر، در مطالعه موردی بر روی فضاهای عمومی شهرستان خرمدره یکی پارک جنگلی و دیگری پارک کوچک همجوار خیابان، از طریق روش «پیمایشی» با ابزار گردآوری داده به صورت «مشاهده» و «پرسشنامه» مورد بازبینی قرار گرفت و در این راستابه کمک آزمون پرسش نامه از حدود 100 نفر از کاربران فضا مصاحبه به عمل آمد. «جامعه آماری» در این پژوهش را استفاده کنندگان فضا تشکیل می دهند. روش نمونه گیری به صورت «نمونه گیری تصادفی» می باشد. انتخاب افراد پرسش شونده به صورت اتفاقی از کاربران فضا و بدون توجه به انتخاب های شخصی فرد پرسش کننده، تنوع بالایی از افراد حاضر در فضا را در بر می گیرد. همچنین در مرحله بعد نیز با طرح سوالات باز از طریق مصاحبه با برخی ریش سفیدان و مردم محلی نیز به پاسخ هایی از طرف آنان برای آشنایی بیشتر با فرهنگ گذشته مردم این شهر پرداخته شده است. که در این روش نیز از طریق تحلیل محتوای کیفی، با مرور متن کامل مصاحبه ها و طی فرایندی با رویکرد کیفی به بررسی پاسخ ها پرداخته شد

امروزه با توجه به افزایش روزافزون سفرهای بین شهری ، بیش از گذشته نیاز به طراحی و ساخت مجتمع های خدماتی - اقامتی بین راهی احساس می شود . این طرح ها باید به گونه ای طراحی شود تا بتواند نیازهای مخاطبین خود را به طور مناسب و با کیفیتی مطلوب پاسخ دهد . علاوه بر پاسخ نیاز های مسافران ، این مجموعه ها می توانند تبدیل به مراکزی شوند که پاسخگوی نیاز های تفریحی و رفاهی ساکنان نزدیک به این مراکز نیز باشند . طرح مورد نظر در این پژوهش با توجه به نزدیکی به شهرستان اردکان در87 جهت ارائه خدمات به این دو گروه یعنی مسافران و ساکنان نزدیک به این مرکز طراحی شده است. در طراحی این پروژه در نظر گرفتن اصول طراحی بومی ، طراحی پایدار و استفاده ار فناوری روز معماری مبنای کار قرار گرفته است .همچنین با استفاده از امکانات حاصل در حوزه فناوری نانو (مصالح نانو) ، سعی بر این بوده است تا طرح در عین سازگاری با محیط اطراف خود ، از بداعت و نوآوری خاص خود نیز برخوردار باشد .ایجاد فضاهای داخلی همراه با محیطی که یادآور مفهوم پردیس در ناحیه خشک و بیابانی بستر طرح باشد از اهداف مهم این طرح است . استفاده از عناصر معماری بومی این منطقه از دیگر راهکار های مورد استفاده در این طرح برای رسیدن به هدف مذکور بوده است

از آنجائیکه تعداد بیمارستان هایی که در ایران به خصوص در تهران کافی نمی باشد و از طرفی این بیمارستان ها دارای طراحی مناسبی نمی باشند که بتواند پاسخگویی قرن بیستم باشد بنابراین این یک بیمارستان مدرن و زیبا و با تجهیزات مدرن و طراحی مناسب ضروری به نظر می رسد و برای رسیدن به این هدف انتخاب مناسب محل بیمارستان و مطالعه استاندارد موجود در این مورد و همچنین مطالعه انسانی در مورد قسمت های مختلف بیمارستان و مطالعه در خصوص بیمارستان های ساخته شده در ایران و جهان ضروری می شود و پس از تکمیل مطالعات و بررسی نمونه های ساخته شده و تجزیه و تحلیل آنها به یک طرح ایده آل بیمارستان خواهیم رسید.

طی سی سال پایانی قرن بیستم ارتباط شهر و محیط طبیعی از منظر فشارهایی که توسعه جوامع انسانی بر محیط طبیعی وارد آورده، دگرگون شده است. از این بین شهرهای ساحل که دارای محیط زیست آسیب پذیرتری می باشند بیشتر مورد تخریب و دگرگونی قرار گرفته اند. عدم وجود طرحی جامع و منسجم، برای توسعه و حفاظت از نوار ساحلی کاربری های برنامه ریزی نشده و نامتناسب با نیازهای منطقه، استفاده نادرست از ضوابط و مقررات طرح های تفضیلی درون شهری، تخریب و قطعه قطعه کردن بیشتر اراضی ساحلی و اختصاص یافتن آنها به ویلاهای تک واحدی موجب تخریب شدید نوار ساحلی شده است. در حالی که کمبود اقامتگاه های گردشگری- تفریحی و فضاهای جمعی شهری برای استفاده عموم مردم بیش از پیش احساس می شود. ایجاد یک بستر مناسب برای شکل گیری تعاملات اجتماعی و برقراری پیوند مجدد شهر و شهروندان با طبیعت به منظور حفظ و تجدید حیات عرصه های طبیعی بلا استفاده در دل شهرها مهم ترین هدف این پژوهش می باشد. در مطالعات انجام شده این نتیجه حاصل شد که تنها فضایی عرصه تعاملات اجتماعی قرار می گیرد که مورد خواست اجتماع و مطابق با نوع رفتارهای اجتماعی باشد. بدین منظور در طراحی فضا باید سه شرط زیر برقرار گردد: 1. تامین نیازهای انسان 2. برخوردای از الگوهای کابدی تقویت کننده روابط اجتماعی 3. ارتقا کیفیت فضایی

چکیده در قرن حاضر پدیده تنشهای روانی در ابعاد تازه ای در صف اول دانش پزشکی قرار گرفته است. صنعتی شدن شهرنشینی ، تراکم زیستی، گسستن خانواده ها، مخاطرات نوظهور زندگی روزمره، اضطرابات فراگیر نظیر جنگ هسته ای، تحمیل جنگ بر مردم نقاط مختلف جهان، تداوم گرسنگی و بیماری، فقر فرهنگی و اجتماعی در کنار گسترش غول آسای علوم و فنون از پدیده های این قرن هستند.که این عوامل تاثیرات مخربی بر روان انسان خواهد داشت و این به نوبه خود نیاز به مراکز روان درمانی را بیشتر خواهد کرد. چالش اصلی در مراکزروان درمانی در حال حاضر نداشتن شیوه های مناسب در جهت بالا بردن سطح کیفی محیط و در نهایت با لا بردن سطح بهبودی بیماران است. ایجاد یک مرکز روان درمانی به منظور به حد اکثررساندن رضایت مندی بیماران ، کاهش بیماران روحی که خود تاثیر آن بر حال فرد و جامعه محرز است و همین طور حد اکثر بهره گیری از آیتم های محیطی از اهداف این پروژه می باشد.در این راستا در جهت شناخت ضرورت و اهمیت موضوع در رابطه با نیاز های روانی انسان به بیان مفاهیم و تعاریف مرتبط با موضوع از جمله روان ، روان شناسی و روان شناسی محیط پرداخته می شود.سپس برای اینکه درک صحیحی از روان شناسی محیط داشته باشیم، به بیان تعاریف متعدد آن و اصول درمانی آن می پردازیم.براساس اصول پذیرفته شده در روان شناسی محیط ، انسان در تعامل با محیط خویش خواهد بود.در ادامه برای درک میزان توجه به بحث روان شناسی محیط ، تاثیر آن را بر روان انسان بررسی می کنیم. با توجه به اهمیت محیط پیرامون انسان در ادراکات فضایی او و تاثیر آن بر انسان به تعریف ماهیت محیط و عوامل تاثیر گذار پرداخته می شود که در نهایت منجر به درک بیشتر تاثیر عوامل محیطی بر روان انسان و درک ضرورت توجه به طراحی معماری مناسب با توجه به نیاز های روانی انسان می گردد. سپس نمونه ها ی موردی بررسی گردیده و با مکان یابی علمی به طراحی مجموعه مورد نظر پرداخته می شود.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): زنان سرپرست خانوار از جمله گروه های آسیب پذیری هستند که به دلایل مختلف همسرشان را از دست می دهند و یا از آنان جدا می شوند دشواریهائی که این زنان تاب می آورند عمدتاً به دغدغه های معیشتی، عاطفی، وسواس های فکری، حاشیه های ناخواسته از برخورد نامناسب اطرافیان و... مربوط می شود.با توجه به این موضوع که هر جامعه ای برای پیشرفت و رشد در ابعاد اقتصادی– اجتماعی و فرهنگی خود مستلزم داشتن افرادی سالم از نظر روانی و جسمانی است. از سوی دیگر با توجه به آنکه زنان امروز صاحب بلافصل آینده جامعه ما خواهند بود سلامتی و بیماری آنان در سلامتی و بیماری جامعه فردا و نسلهای آن اثر گذار خواهد بود. پرسش های اصلی این پژوهش بدین شرح اند: 1- نیازها و معضلات اجتماعی زنان بی سرپرست چیست و شناخت این نیازها و معضلات آنان چه نقشی در طراحی فضای معماری دارد؟ 2- چگونه می توان از طریق طراحی فضای معماری، احساس امنیت و آسایش و نیز بهبود وضعیت تحصیلی، مالی ... را در زندگی زنان بی سرپرست پدید آورد؟ هدف از انجام این پژوهش در وهله نخست تشویق زنان بی سرپرست و بدسرپرست برای ادامه زندگی از طریق خودکفایی و بازیابی هویت اجتماعی (بررسی چالش ها و مشکلات اجتماعی و روان شناختی زنان سرپرست خانوار و راههای توانمندسازی این زنان) و در وهله دوم شکل گیری مکان هایی در کالبد تاریخی شهر به منظور ایجاد فضایی امن و آرام با کاربری سکونتی، تربیتی، آموزشی و اشتغال زایی به منظور کاهش مشکلات زنان بی سرپرست و بدسرپرست در بافت تاریخی تهران فرضیه این پژوهش چنین است: بافت های قدیم و کهن شهرها به واسطه قدمت و وجود عناصر با ارزش تاریخی می تواند تاثیرات مثبتی بر ایجاد حس اعتماد و رفع نا امنی های محیطی برای زنان بی سرپرست و بد سرپرست داشته باشد. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و از مطالعه میدانی (عکاسی از بافت محیطی، بررسی نقشه‏ها) و همچنین کتابخانه‏ای (اسنادی) و منابع و مقالات داخلی و خارجی جهت جمع‏آوری اطلاعات استفاده شده است. چارچوب نظری این تحقیق بر این اساس استوار است که معماری خانه های تاریخی پاسخگوی تنوع ابعاد و پویایی شیوه زندگی در خانه و باعث بوجود آمدن حس امنیت، آرامش، گشایش، معاشرت، صحبت، خلاقیت، تفریح و نشاط در ساکنین آن می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در طراحی پروژه می توان از عوامل و مفاهیم فرهنگی معماری تاریخی ایران استفاده کنیم تا بتوانیم قدمی هر چند کوچک در راه برطرف ساختن معضلات این گروه از زنان برداریم.

رساله ی حاضر به دنبال چگونگی تأثیر مقوله ی جنسیت و متغیرهای وابسته به آن در سازماندهی و روابط فضایی، در معماری مسکونی دوره ی قاجار است و این موضوع را به ویژه در خانه های شهری این دوره جستجو می کند. پرسش اصلی تحقیق آن است که ویژگی های معماری و سازماندهی فضا در خانه های شهریِ منطقه ی گیلان و مازندران در دوره ی قاجار چگونه از هویت جنسیتی و جایگاه اجتماعی، مذهبی و موقعیت زنان و مردان تأثیر پذیرفته است؟ نتایج نشان می دهد علی رغم تشابه بسیار در خانه های قاجاریِ گیلان و مازندران، تفاوت های عمده ای در سازماندهی فضا و شکل مسکن مشاهده می گردد که با توجه به تشابه نسبی اقلیمی در منطقه، عوامل فرهنگی اجتماعی که ساختاردهنده به جنسیت است، نقش عمده را در این تمایز ایفا می کنند. در این رساله پس از تبیین شاخص های فرهنگی اجتماعی، نقش هریک از این عوامل در شکل دهی به هویت جنسیتی و فضایی در گیلان و مازندران تحلیل و تشریح می گردد.