در این مطالعه 1200 جدایه قارچ با مشخصات جنس fusarium از گیاهان و اندام های مختلف گیاهی خانواده گندمیان جداسازی، خالص سازی و مورد مطالعه مورفولوژیکی و مولکولی قرار گرفت. بررسی مورفولوژیکی جدایه ها روی محیط های کشت pda، sna، cla و wa+kcl تحت شرایط کنترل شده (دمای 25-22 درجه سانتی گراد و زیر نور nuv در شرایط نوری/تاریکی 12/12 ساعته) انجام گرفت. 35 گونه از این جنس شامل، گونه های fusarium acuminatum،f. anthophilum، f. avenaceum،f. buharicum ، f. chlamydosporum، f. compactum،f. crookwellense، f. culmorum، f. diversisporum، f. equiseti، f. fujikuroi، f. graminearum ، f. graminum، f. lateritium، f. longipes، f. nygamai، f. oxysporum، f. poae، f. proliferatum، f. reticulatum،f. sambu.....

فوزاریوم سنبله گندم (fhb) یکی از بیماری های مهم قارچ گندم در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب جهان می باشد. این بیماری باعث کاهش کمی محصول از طریق عقیمی گلچه و تشکیل دانه های چروکیده با کاهش وزن می گردد. در ایران فوزاریوز سنبله گندم از استان های مازندران، گلستان، فارس، هرمزگان و مغان گزارش شده است از اهمیت اقتصادی این بیماری به دلیل آلودگی دانه های چروکیده به میکوتوکسین هایی مانند داکس نیوالنل (don) و نیوالنل (nhv) افزایش یافته است. عامل این بیماری متعلق به بخش discolor و جنس فوزاریوم بوده و بیمارگر f. graminearum به عنوان گونه غالب گزارش شده است. جدایه ها f. graminearum مجموعه ای از تریکوتسین ها شامل niv,don، فوزارنون x و میکوتوکسین استروژنیک زرالنون را تولید می کنند. تریکوتسین ها در بیماریزایی f. graminearum در گیاهان موثرند همچنین با جلوگیری از سنتز پروتیین در سلول های یوکاریوتیکی برای سلامتی انسان و حیوان مضر می باشند. لذا پژوهش برای توسعه یک روش ساده و حساس برای ردیابی تریکوتسین ها به منظور کاهش خسارت اقتصادی fhb لازم و ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق 39 جدایه f. graminearum از مزارع مختلف مازندران و 18 جدایه f. graminearum موجود در بخش بیماری شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس با استفاده از روش های کلاسیک به عنوان گونه f. graminearum شناسایی شدند. گونه تشخیص داده شده تمام جدایه ها با استفاده از روش pcr و آغاز گرهای اختصاصی گونه تایید گردید. برای بررسی توانایی ژنتیکی تولید تریکوتسین در این جدایه ژن های tri5 (به عنوان اولین ژن موثر در تولید تریکوتسین) و tri6 (به عنوان عامل رونویسی) با استفاده از روش pcr و آغز گرهای اختصاصی ردیابی شدند. نتایج واکنش های pcr نشان داد که توانایی ژنتیکی تولید تریکوتسین در 57 جدایه آزمایش شده وجود دارد. سپس بیان این ژن ها و تولید تریکوتسین در شش چدایه بوسیله روش های کروماتوگرافی tlc و hplc مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه تحقیق، تعیین گروه شیمیایی جدایه ها از نظر نوع تریکوتسین بر اساس ارزیابی ژن tri13 انجام شد. از 57 جدایه آزمایش شده 46 جدایه به گروه شیمیایی niv و 10 جدایه به گروه شیمیایی don تعلق داشته و جدایه fgsh10 متعلق به هر دو گروه بود. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق اغلب جدایه های ایرانی f. graminearum در گروه شیمیایی niv بر اساس pcr قرار گرفتند و همچنین نشان داده شد که در چدایه های ایرانی نیز توانایی تولید don وجود دارد، لیکن در بررسی نوع تریکوتسین تولیدی جدایه fgsh10 با استفاده از tlc و hplc فقط تریکوتسین نوع niv تایید گردید. به نظر می رسد که تنوع ژنتیکی بین جدایه ها با منطقه جغرافیایی و ژنوتیپ رقم گندم ارتباط داشته است. ای پژوهش اولین گزارش از ردیابی گروه شیمیایی don و niv/don در چدایه های ایرانی f. graminearum بر اساس استفاده از تکنیک pcr می باشد.

چکیده ندارد.

به منظور شناسایی عوامل بیماریهای رایزوکتونیایی گندمیان و میزبانهای جدید این بیماریها، در طول بیش از یک سال از مزارع غلات ، باغات و مراتع شهرستانهای مرکزی استان مازندران، نمونه برداری گردید. پس از کشت و جداسازی، 86 جدایه به دست آمد که از این تعداد، 77 جدایه به رایزوکتونیاهای چند هسته ای و 9 جدایه به دو هسته ایها تعلق داشت . از بین جدایه های چند هسته ای، 59 جدایه به گروه آناستوموزی ag1 از rhizoctonia solani دو جدایه به ag2، چهار جدایه به ag4 و 12 جدایه به (r.zeae) wag-z و از بین جدایه های دو هسته ای، دو جدایه به گروه آناستوموزی (r.fumigata) ag-ba، چهار جدایه به (r.oryzae-sativae) agbb، یک جدایه به ag-k، و دو جدایه دیگر به دو گروه آناتاستوموموزی نامشخص تحت عنوان bnr-1 و bnr-2 نسبت داه شدند. از بین جدایه های ag1، 46 جدایه به عنوان زیر گروه iaag1، و بقیه به عنوان زیر گروه ag1-ib، و از بین جدایه های ag2، یک جدایه به عنوان زیر گروه ag2-2 iiib و یک جدایه به عنوان زیر گروه ag2-2 iv گروه بندی شدند. گروههای ag1-ia، ag1-ib، ag2-2iiib، ag2-2iv، ag4، wag-z، ag-ba، ag-k، bnr-1 و bnr-2 به ترتیب از روی 15، نه، یک ، یک ، سه، هشت ، یک ، دو، یک ، یک و یک گونه گیاهی جدا شده بودند که تقریبا همگی ین میزبانها بری ایران جدید می باشند. گروهها وزیر گروههای آناستوموزی ag1-ib، ag2-2iiib، ag2-2iv، ag-ba و ag-k برای نخستین بار از روی گندمیان در ایران گزارش می شوند و گونه های r.zeae و r.fumigata به عنوان آرایه های جدیدی برای فلورقارچی ایران معرفی می گردند.

این مطالعه به منظور روشن نمودن مکانیزم رخنه قارچ tilletia indica mitra ، عامل سیاهک هندی یا کارنال بانت گندم به میزبان، تغییرات هیستوپاتولوژیک پس از رخنه، و سیتولوژی عامل بیماری انجام شده است . همچنین در این بررسی تولید تلیوسپور در محیط کشت و ارزیابی مقاومت گندم براساس درصد جوانه زنی تلیوسپور در عصاره بذر ارقام مختلف به صورت درون شیشه ای مورد مطالعه قرار گرفته است .

در این بررسی 21 جدایه tilletia indica عامل کارنال بانت یا سیاهک ناقص مورد بررسی ایزوآنزیمی قرار گرفت . جدایه ها از مناطق آلوده جنوبی شامل داراب ، فیروزآباد و لار در استان فارس ، جیرفت در استان کرمان و حاجی آباد در استان هرمزگان جمع آوری شد. پس از آزمایشات مقدماتی با بیست و یک سیستم آنزیمی، 9 آنزیم که نتایج آنها قابل تفسیر و تکرارپذیر بود انتخاب شد. این آنزیمها شامل استراز (est)، ایدیوتول دهیدروژناز (iddh)، کاتالاز (cat)، زانتین دهیدروژناز (xdh) سوکسینات دهیدروژناز (sudh)، سوپراکسید دیسموتاز (sod)، لاکتات دهیدروژناز (ldh)، اکتانول دهیدروژناز (ddh) و مانیتول دهیدروژناز (madh) بودند. آنزیمهای کاتالاز، ایدیوتول دهیدروژناز و سوکسینات دهیدروژناز برای اولین بار در این گونه مطالعه شدند. بجز در مورد آنزیمهای cat، sod و iddh تقریبا هر جدایه در هر آنزیم فنوتیپ الکتروفورزی (ep) منحصر به فردی داشت . لوکوسهای فرضی درصد هتروزیگوسیتی و فراوانی الل ها در آنزیمهای sod، sudh، ldh، cat و xdh تعیین شد. از 17 لوکوس فرضی تعیین شده 88 درصد آنها پلی مورفیک بودند. متوسط درصد هتروزیگوسیتی (h) برای لوکوسهای فرضی cat، ldh، sudh، sod و xdh به ترتیب 32، 48، 79، 17 و 77 درصد بود. در آنزیمهای cat، sod و iddh تنوع بسیار اندک بود سایر آنزیمها تنوع بالایی را نشان دادند. بدلیل عدم گروه بندی epها به نظر می رسد که استفاده از این آنزیمها بعنوان نشانگر ویرولانس مناسب نمی باشد. ماتریش تشابه و دندروگرام حاصل در سطح تشابه 85 درصد، جدایه ها را در شش گروه (i تا iv) قرار داد. جدایه های جیرفت ، حاجی آباد و فیروزآباد در گروههای i و iii قرار گرفتند. جدایه های داراب و جیرفت در بین این شش پراکنده بودند. بالاترین تنوع ژنتیکی در جدایه های داراب و لار مشاهده شد. به طور کلی علی رغم اینکه وقوع این بیماری اخیرا از ایران گزارش شده است تنوع ژنتیکی در آن بسیار بالا می باشد و در صورت مساعد بودن شرایط اقلیمی پتانسیل بالایی جهت استقرار بر روی ارقام مقاوم دارد.

طی سالهای اخیر، بیماری بوته میری هندوانه، در مزارع جیرفت و کهنوج به صورت گسترده ظاهر شده است . به منظور شناسایی عامل بیماری و تعیین پراکندگی آن، در سالهای زراعی 75 و 76 مزارع متعددی در منطقه مورد بازدید قرار گرفت و تقریبا هیچ مزرعه ای بدون آلودگی مشاهده نشد. میزان وقوع بیماری در مزارع بازدید شده بین 10 تا 80 درصد برآورد گردید. از کشت نمونه های آلوده در محیط parph و محیط کشتهای عمومی، جمعا 29 جدایه قارچی بدست آمد. از این تعداد 18 جدایه متعلق به قارچ phytophthora drechelri (62 درصد کل جدایه ها) شش جدایه متعلق به pythium aphanidermatum (21 درصد) و سه جدایه fusarium solani یک جدایه f. oxysporum و یک جدایه ناشناخته fusarium sp. (جمعا 17 درصد) تشخیص داده شد. جدایه های p. drechsleri بدست آمده در این تحقیق همگی هتروتال بوده که 72/2 درصد آنها از تیپ سازگار a2 و 27/8 درصد از تیپ سازگار a1 می باشند. بیماریزایی تمام جدایه های قارچهای فیتوفتورا، پیتیوم، فوزاریوم در گلخانه و روی هندوانه رقم شوگربی بی به اثبات رسید. همچنین مقاومت نسبی 16 رقم هندوانه در برابر p. drechsleri تعیین گردید. بدین منظور از دو روش مایه زنی شامل ریختن سوسپانسیون زئوسپورپای طوقه و غوطه ورسازی کل گیاهچه استفاده شد. نتایج نشان داد که روش دوم (غوطه ورسازی کل گیاهچه 2 تا3 روزه) نسبت به روش اول، جهت بررسی مقاومت ارقام سریعتر و مطمئن تر می باشد. در این تحقیق ارقام کارمن، چارلستون گری، نیاگارا به ترتیب با 100، 86/6 و 80 درصد بقاء، مقاوم تا متحمل و سایر ارقام مورد بررسی از جمله شوگربی بی، پانونیا، کریمسون سویت ، که در منطقه کشت می شوند حساس تشخیص داده شدند. با توجه به نتایج این تحقیق، پیشنهاد می شود که رقم کارمن، در مناطق جیرفت و کهنوج، از نظر سازگاری با محیط و سایر فاکتورهای زراعی مورد بررسی بیشتری قرار گرفته و در صورت موفقیت آمیز بودن نتایج، جهت کشت در مناطق مذکور توصیه گردد.

به منظور شناساییی فاکتورهای غیربیماریزا و بیماریزایی (avirulence/virulence factors) جدایه های قارچ puccinia recondita f. sp. tritici عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم در ایران، در سالهای 1374 الی 1376 تعداد 115 نمونه برگ گندم آلوده به این بیماری از مناطق مختلف کشور جمع آوری و به گلخانه منتقل گردید. پس از خالص سازی و تکثیر، جدایه های خالص شده در گلخانه روی گیاهچه های 34 لاین تقریبا ایزوژن (near isogenic lines) حامل ژنهای مقاومت ri 6061, 14b, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 29, 30, 32, 33, 35, 37, b, wlr1, 2a, 2b, 2c, 3bg, eka, 9, 10, 11, 12, 13, 14a مایه زنی و تیپ آلودگی هر یک با روش رولفزو و همکاران (roelfs et al; 1992) یادداشت برداری شد. غیربیماریزا و بیماریزا بودن جدایه ها با استفاده از واکنش های تیپ آلودگی پائین (lit) و تیپ آلودگی بالا (hit) تعیین شد. نتایج نشان داد کلیه جدایه ها روی لاینهای حامل ژنهای rl 6061, 37, blr 12, 14a, 14b, 18, 34, 35 بیماریزا بودند ولی هیچ کدام از آنها روی لاینهای حامل ژنهای lr w, lr 9, 24, 29 بیماریزا نبودند. روی بقیه ژنهای حالتهای غیربیماریزا و بیماریزا با فراوانیهای مختلف وجود داشت که برای تمایز بین جدایه های مختلف مورد استفاده قرار گرفت . ضمن استفاده از ژنهای اصلی پیشنهاد شده در روش لانگ و کولمر (long & kolmer, 1989) تعداد 12 ژن متمایزکننده کمکی دیگر شامل lr 32, 20, 22, lr3bg, 13, 15, 18, 10, 19, 23, 21, 2b باری تمایز بیشتر بین جدایه های زنگ قهوه ای در ایران استفاده شد. واکنش ژنهای متمایزکننده در داخل گروههای متمایزکننده های اصلی و کمکی تعیین شد. با مایه زنی جدایه های مختلف روی این لاینها، 77 پاتوتیپ با فرمول غیربیماریزاˆبیماریزای متفاوت شناساییی شد که برای اولین بار با این روش در ایران معرفی می شوند. فنوتیپ بیماریزای tht/tpt جمع آوری شده از منطقه ساری و گرگان با بیماریزا بودن روی بیشترین تعداد ژن مقاومت (29 ژن) به عنوان قوی ترین پاتوتیپ و فنوتیپ بیماریزایی mbg/cnb جمع آوری شده از منطقه خرم آباد با بیماریزا بودن روی 14 ژن مقاومت ، ضعیف ترین پاتوتیپ شناخته شد. شایع ترین پاتوتیپ ، pgr/rpk با فراوانی 13 درصد بود که روی 24 ژن مسئول مقاومت قادر به ایجاد آلودگی بود. در بخش دوم این تحقیق عکس العمل هشت رقم گندم معرفی شده در ایران با پاتوتیپهای مختلف p.r.f.sp.tritici برای تعیین ژنهای مقاومت گیاهچه ای به همراه 34 لاین تقریبا ایزوژن بررسی شد.

بیماری بلایت فورازیومی سنبله گندم یکی از زیان بارترین بیماریهای قارچی این محصول است که نه فقط در ایران بلکه در بسیار ی از کشورها ی گندم خیز جهان همواره مطرح بوده است. اهمیت بیماری تنها به جهت کاهش کمی این محصول نمی باشد، بلکه بیشتر به دلیل مصرف بذور آلوده به میکوتوکسین های مختلف قارچ بیمارگر است که اثرات زیان باری را متوجه سلامتی انسان و دام می نماید. در این تحقیق ابتدا جدایه های مختلف قارچ عامل بیماری تهیه و پس از کشت روی شلتوک برنج ، عصاره سمی آنها استخراج شد. ارزیابی کمی و کیفی عصاره های استخراج شده با استفاده از کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا صورت گرفت.نتایج نشان داد که جدایه های ایرانی ‏‎fusarium graminearum‎‏ به میزان زیادی زرالنون ‏‎zearelenone ‎‏ و نیوانول ‏‎nivalenol‎‏ و به مقدار بسیار جزیی نیوالنول تولید می کنند . فیتوتوکسین ‏‎t2‎‏ توسط گونه فوزاریوم تولید نشد. برای تعیین میزان تولید فیتوتوکسین های زرالنون داکسی نیوالنول و نیوالنون در جدایه های مختلف قارچ بیمارگر یک روش زیست سنجی ابداع و مورد ارزیابی قرار گرفت.

ویژگی های بیماریزایی، فنوتیپ های بیوشیمیایی ، تولید زرالینون و تنوع ژنتیکی 88 جدایه ‏‎fusarium graminearum‎‏ جدا شده از روی سنبله های آلوده استانهای آذربایجان شرقی، گلستان، مازندران و هرمزگان مورد ارزیابی قرار گرفت.