نام پژوهشگر: محمدهادی زاهدی وفا

تحلیل انتقادی نظریه های "حقیقی – پولی" و "انگیزه های بین زمانی" در موضوع شناسی بهره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1389
  عادل پیغامی   محمدهادی زاهدی وفا

چکیده فارسی در این رساله با بازخوانی میراث فکری اقتصاددانان پولی و حقیقی در دو قرن گذشته در دو سنّت تحلیلی حقیقی و پولی، و مروری تفصیلی بر ظرفیت های مغفول در نظریه های پولی برای گونه شناسی دقیق و جامع از نظریه های وجودشناختی و ذات گرایانه ی بهره، و حسب آسیب شناسی که از معضلات تئوریک و روش شناختی موجود در نظریه های بهره کردیم، نشان داده ایم که تنها پایه نظری ممکن برای چیستی بهره را در ترجیحات بین زمانی می باید جست، و اساسا نظریه اثباتی برای بهره در ادبیات جریان حاکم و متعارف اقتصاد، وجود ندارد. همچنین با تأمل در ملاحظات بین زمانی و تحلیل های ناظر بر پویایی های مربوط به تصمیمات افراد در ادبیات فقهی شیعی و سنی، از منابع و أدلّه شرعیه و سیره متشرعه، به تبارشناسی قاعده للأجل و گستره دلالت ها و کاربرد های آن از نظر منابع نقلی شیعی و عامه پرداخته و با نگاهی به تردّد محقق(ره) در مسأله قیمت متعذّر و نقش زمان در این تردّد، و همچنین بررسی دو عنصر پول و زمان در فعالیت اقتصادی، و اهمیت و نقش زمان در تحلیل های اقتصاد اسلامی، نشان داده ایم، با تأملی در آثار فقهی فقهای عامه و شیعی، اعم از متقدمین و متأخّرین، چنین برمی آید که مسأله ترجیحات بین زمانی به عنوان یک حقیقت رفتاری انسانی، مورد توجه و عنایت شارع مقدس بوده ، فقهای اسلامی در ارزش گذاری مثبت زمان در خصوص معاملات، اجماع دارند، و ارزشگذاری پولی این ترجیحات در معاملات واقعی اقتصادی، موجه و مقبول است و هرچند برخی مقابله مستقیم ارزش پولی با زمان را محل اشکال می دانند، اما اشکال مستشکلین متأخّر وجهی ندارد. در ادامه نیز با استفاده از ادبیات نظریه بازی های تکراری ، نظریه انگیزه های بین زمانی و بکارگیری مدل های تجارت غیر متمرکز، به این سوال پاسخ داده ایم که نرخ ترجیحات بین زمانی و بطور مشخص نرخ تنزیل به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار در تعاملات زمان دار انسانی، چه جایگاهی در رفتار های عاملان اقتصادی(و حتی غیر اقتصادی) دارد و حضور آن بصورت یک قید و محدودیت در مدل، چه تبعاتی را در تعاملات دو سویه و یا جمعی، برجای می گذارد. نتیجه اینکه حضور عامل تنزیل در بازی های تکراری، و در فرآیند چانه زنی، از یکسو با ایجاد نقص و اختلال در مسأله انگیزه های بین زمانی، دو مسأله "تداوم" و "همکاری(تعاون)" را در تعاملات انسانی مخدوش ساخته و هر چه نرخ تنزیل بیشتر باشد، انگیزه برای این دو امر، کمتر می شود. ولذا برقراری هرگونه محدودیتی که متضمن نرخ تنزیل صفر یا نزدیک به صفر باشد، انگیزه های بین زمانی را ارتقاء داده و از این طریق منجر به بروز تداوم و همکاری در الگو های رفتار های تعاملی می شود. اما از سوی دیگر، وجود یک نرخ تنزیل و رجحان زمانی، در تعاملات کالا های بی دوام نقشه موثر و مفیدی را در کاهش هزینه ها و فرآیند چانه زنی و توافق ایفا کرده و موجب کاهش در شکست تعاملی می گردد. از اینرو اثبات می شود که نرخ تنزیل نقش و کارکردی دوگانه در تعاملات اقتصادی دارد که با تمایز پولی- حقیقی مورد نظر در ادبیات اقتصاد پولی نیز تطابق دارد. بدین ترتیب شاید بتوان نشان داد که دلالت های احکام اسلامی در مورد ترجیحات بین زمانی و ارزشگذاری آن، چه بسا به نقش دوگانه عامل تنزیل(کاهش هزینه های مبادلاتی در تعاملات حقیقی و افزایش آن در تعاملات پولی) عنایت داشته باشد. همچنین با استفاده از یک مدل ریاضی نشان داده شد، حکمت اینکه در منابع نقلی شیعه، تبعات تحریم ربا ، از سوی معصومین علیهم السلام، از یکسو در عدم امتناع مردم از کار های معروف معرفی شده است، و از سوی دیگر به مسأله تعطیلی تکسب و تجارت اشاره شده ، چه بسا این باشد که اختلال در عنصر "تداوم در تعاملات"(عدم تعطیلی تکسب) و عنصر "همکاری و تعاون"(اصطناع معروف)، با حضور نرخ تنزیل رابطه مستقیم دارد. کلمات کلیدی: بهره، پول، اعتبار، سرمایه، زمان، بازی های تکراری نامحدود، انگیزه های بین زمانی، بیع نسیه، قاعده للأجل، رجحان زمانی، نرخ تنزیل، همکاری

ارزیابی سازوکارهای قیمت گذاری صادرات گاز از طریق خط لوله به منظور دستیابی به الگوی مناسب برای صادرات گاز ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1391
  محمد رضا مختاری زنجانی   محمدهادی زاهدی وفا

چکیده گاز طبیعی بعنوان یکی از مناسب ترین سوخت های فسیلی از جنبه های مختلف انرژی(رشد روزافزون صنایع و نیاز شدید به انرژی، فراوانی ذخایر اثبات شده گاز، قابلیت اتکای زمانی بیشتر، قیمت مناسب، سازگاری بیشتر این حامل فسیلی انرژی با محیط زیست و انتشار میزان کمتر آلاینده در مقایسه با سایر سوخت های فسیلی(پیمان کیوتو))، طی دو دهه اخیر از سریع ترین نرخ رشد مصرف در میان تمامی حامل های انرژی برخوردار بوده و همچنین طی دو دهه اخیر میزان اکتشافات گاز طبیعی معادل دو برابر اکتشافات نفت خام بوده است. طی بررسی‏های متعددی که توسط مراکز و موسسات مطالعات بین‏المللی انرژی صورت گرفته است، آغاز شکوفایی صنعت گاز بین سال‏های 2010 تا 2015 میلادی خواهد بود که با توجه‏ به کاهش ذخایر شناخته شده نفت‏خام در جهان و اتمام ذخایر گازی برخی از کشورها (از جمله کانادا و آمریکا) و وابسته شدن آنها به سه کشور عمده دارای ذخایر گازی‏ (روسیه،ایران و قطر)تغییر و تحولاتی جدید در عرضه و تقاضای این ماده حیاتی پدید خواهد آمد و در سال 2025 ، گازطبیعی تبدیل به دومین منبع پرمصرف انرژی در دنیا خواهد شد و سریع ترین نرخ رشد را در بین منابع اصلی انرژی در دوره زمانی 2010 تا 2040 با رشدی معادل 1.6 درصد به خود اختصاص خواهد داد. درحال حاضر واردات گاز در اروپا تنها پاسخگوی 50 درصد تقاضا است و پیش‏بینی می‏شود که در سال 2030 کشورهای اروپایی با توجه به کاهش تولید در این منطقه،80 درصد گاز مصرفی خود را از طریق واردات تأمین خواهند کرد. سه کشور روسیه، ایران و قطر مجموعاً 54.3 درصد از کل ذخایر دنیا را در اختیار دارند. نسبت ذخایر به تولید خاورمیانه بیش از 100 سال تخمین زده می شود. این در حالی است که منطقه خاورمیانه تنها 14.4 درصد تولید فعلی گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. ایران با داشتن ذخایری در حدود 33.1 تریلیون متر مکعب، بیشترین ذخایر این منطقه و دومین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد. نسبت ذخایر به تولید ایران بیش از 320 سال برآورد شده است. موقعیت جغرافیایی مهم‏ترین‏ منابع گازی کشور و میزان ذخایر آنها،امکانات مناسبی را برای صدور گاز به بازارهای‏ منطقه،به خصوص بازارهای آسیا مانند هند،چین،پاکستان و ترکیه فراهم ساخته است.هدف کلی این تحقیق ارزیابی و تحلیل عملکرد ایران در عرصه صادرات گاز و تعیین قیمت گاز صادراتی در مقایسه با بازارهای گاز آزادسازی شده می باشد و در چارچوب دستیابی به هدف کلی به اهدافی از قبیل مقایسه قیمتهای تعیین شده از سوی ایران برای گاز صادراتی خود با قیمتهای تعیین گردیده در بازارهای آزادسازی شده، پیش بینی و محاسبه قیمتهای گاز صادراتی ایران تا سال 2035 و مقایسه با قیمتهای پیش بینی گردیده در بازارهای آزادسازی شده برای همان سال ها، محاسبه قیمت و مقدار بهینه صادرات گاز ایران به بازار ترکیه بعنوان تنها صادرات فعلی گاز ایران از طریق خط لوله به فرمول و روش قیمتگذاری گاز صادراتی ایران دست خواهد یافت. کلمات کلیدی:گاز طبیعی، خط لوله، قیمت گذاری، صادرات

طراحی مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر مالی در اقتصاد ایران و کاربرد آن در تحلیل آثار تغییرات نرخ سود بانکی بر متغیرهای بخش واقعی اقتصاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1392
  محمد عابد   داود منظور

چکیده هدف این رساله برآورد اثرات افزایش نرخ سود بانکی بر متغیرهای بخش واقعی اقتصاد است. برای برآورد این آثار لازم است الگوی تحقیق شامل بخش واقعی و بخش مالی باشد. در الگوی حاضر، خانوارها و نهادها یا پس انداز خود را مستقیما به تشکیل سرمایه اختصاص می دهند یا به صورت دارایی های مالی (سپرده بانکی، سهام، اوراق قرضه) نگهداری می¬کنند. این وجوه در قالب تسهیلات، اوراق و سهام به تشکیل سرمایه در فعالیت های مختلف بخش واقعی تخصیص می¬یابد. در این رساله عرضه و تقاضای دارایی های مالی در بخش مالی اقتصاد در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر مدلسازی شده است. الگوی پیشنهادی شامل بازار دارایی های مالی در کنار بازار کالاها و خدمات، بازار کار، بازار سرمایه و بازار ارز می¬باشد. این الگو بر مبنای ماتریس حسابداری مالی مستخرج از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1378 بانک مرکزی ایران کالیبره شده است. نتایج محاسبات نشان می دهد که افزایش نرخ سود بانکی و آزادسازی نرخ تسهیلات بانکی منافع رفاهی خالص برای اقتصاد دارد. به این ترتیب پایین نگه داشتن این نرخ توجیه اقتصادی ندارد. به طور خلاصه این رساله نشان می دهد که افزایش نرخ سود بانکی منافع از جمله رونق فعالیت های اقتصادی، افزایش اشتغال و افزایش رفاه کشور به همراه دارد. واژگان کلیدی تعادل عمومی محاسبه پذیر مالی، نرخ سود، عقود مبادله¬ای، عقود مشارکتی، سرمایه گذاری، یارانه پنهان تسهیلات.

تحلیل رفتارهای اقتصادی در اقتصاد مقاومتی با تکیه بر آموزه های اسلامی (مطالعه موردی مصرف و تولید)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1393
  محمدعلی گویا   حجت اله عبدالملکی

در این تحقیق با استخراج مولفه های اصلی در مورد رفتار های اقتصادی مصرف کننده و تولید کننده به ارائه الگوی مطلوب رفتار مصرف کننده و تولید کننده در اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است. « اقتصاد مقاومتی»، رویکردی فعال در اقتصاد است که منجر به کاهش آسیب پذیری و افزایش پیشرفت اقتصاد یک کشور می-شود. روش انجام این پژوهش به این صورت است که ابتدا تعاریف و مفهوم اقتصاد مقاومتی ارائه شده است. سپس به بررسی جایگاه اقتصاد مقاومتی در منظومه معارف اقتصاد اسلامی پرداخته شده است. با مطالعه مکتب اقتصادی اسلام، اصولی در باب رفتار مصرف کننده و تولید کننده استخراج شده است که در واقع به کمک آن الگوی مطلوب جامعه اسلامی در مورد مصرف و تولید ترسیم می شود. در این میان نظریه های دانشمندان مسلمان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. سپس وضعیت موجود کشور ایران در بخش مصرف و تولید با نگاهی آسیب شناسانه مورد مطالعه قرار می گیرد تا برای نیل به الگوی مطلوب و ارائه راه کار های تغییر از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب نقاط ضعف و قوت شناخته شده باشد. پس از بیان وضعیت موجود، مولفه های اصلی رفتار اقتصادی در اقتصاد مقاومتی معرفی و الگوی مطلوب رفتار مصرف کننده و تولید کننده در دو فصل مجزا ارائه شده است. لازم به ذکر است که در این تحقیق تلاش شده است تا با مطالعه منابع دسته اول اسلامی و منابع دسته دوم، مبانی اساسی استخراج شود و برای اجرایی شدن این مبانی و اصول در جامعه امروزی نقشه راهی ترسیم شود. در نهایت برای بخش تولید و مصرف بیان شده است که مصرف کننده و تولید کننده، هر کدام باید چه مولفه هایی را در اولویت رفتار اقتصادی خویش قرار دهند تا مسیر حرکت اقتصادی کشور به سمت اقتصادی فعال و مقاوم پیش رود تا کم ترین اثر پذیری از بیرون و بیشترین اثر گذاری را داشته باشد.

ارزیابی تحولات سبک زندگی اقتصادی در جامعه ایران طی سال‏های 1370 تا 1390 بر اساس دیدگاه اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1393
  حبیب سروش   مهدی صادقی شاهدانی

سبک زندگی یک از مباحث جامعه‏شناسی است که به نحوه رفتار افراد جامعه می‏پردازد. مواردی از قبیل: نحوه پوشش و لباس، نحوه خرید، مصرف و ... در سبک زندگی مورد بحث و بررسی قرار می‏گیرند. علاوه بر جامعه‏شناسی، اخلاق و روان‏شناسی نیز به مبحث سبک زندگی پرداخته ‏اند.