نام پژوهشگر: وحید ممتاز

تاثیرنحوه بیان مسئله بر فرایند حل آن در سطح تفکر انتزاعی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1379
  وحید ممتاز   اصغر رضویه

تحقیق در حل مساله، یکی از موضوعات مشهور در تحقیقات روانشناسی است. مایر 1982 بیان داشت که برای حل مسئله دانشهای زبان شناختی لازم است. وی بدین منظور جملات را به دو دسته جملات رابطه ای و مقداری تقسیم نمود و بیان داشت که حل مسائل با جملات مقداری راحتتر از جملات رابطه ای است. با توجه به اینکه تحقیقات ذکر شده عموما بر روی کودکان صورت پذیرفته بود لذا این سئوال مطرح شد که آیا این الگو در سطح تفکر انتزاعی نیز برقرار می باشد و آیا این الگو بین دو جنس تفاوتی دارد و در نهایت آیا این الگو تحت تاثیر آموزش تغییر می پذیرد؟ بدین منظور، در این تحقیق سه سئوال به صورت رابطه ای تهیه شد و سپس همان سئوالات به صورت مقداری تنظیم گردید و در دو فرم ‏‎a‎‏ و ‏‎b‎‏ به صورت تصادفی بین 180 نفر دانش آموز پیش دانشگاهی از دو جنس پسر و دختر و از سه رشته تحصیلی ریاضی فیزیک، علوم تجربی، ادبیات و علوم انسانی اجرا شد و نتایج زیر بدست آمد: در عملکرد کلی بین دو نوع سئوالات با فرمول ‏‎t‎‏ گروههای مستقل تفاوت معنی دار وجود داشت ‏‎(t=3.2, df=178, p<0.01)‎‏ و عملکرد سئوالات مقداری بهتر بود. برای بررسی تاثیر رشته تحصیلی از تحلیل واریانس دو عاملی با طرح 3*2 استفاده شد که نشان دهنده تفاوت معنی دار بین رشته های تحصیلی در عملکرد حل مسئله شد که گروههای ریاضی فیزیک و تجربی به طور معنی دار از گروه علوم انسانی عملکرد بهتری داشتند. در رابطه با تاثیر جنسیت در عملکرد دو نوع مسئله از تحلیل واریانس دو عاملی با طرح 2*2 استفاده شد و مشاهده شد که عملکرد پسران در هر دو نوع سئوال بهتر از دختران بود ‏‎(f=10.99, df=1, p<0.01)‎‏. قابل ذکر است که عملکرد دختران در هر دو نوع سئوال تفاوت معنی داری داشت و دختران در سئوالات مقداری عملکرد بهتری داشتند. ‏‎(f=20.76, df=1, p<0.01)‎‏ در حالیکه بین عملکرد پسران در دو نوع سئوال تفاوت معنی دار وجود نداشت ‏‎(f=2.64, df=1.84)‎‏. بر اساس نتایج تحقیق، گر چه عملکرد به صورت کلی در سئوالات مقداری بهتر از سئوالات رابطه ای بود ولی در سطح تفکر انتزاعی عواملی چون آموزش و جنسیت نیز دخالت دارند که عینیت کامل این الگو را مستلزم احتیاط و دقت نظر بیشتری می نماید.