ورشکستگی های اخیر شرکت های بزرگ در سطح بین الملل و نوسان های بورس اوراق بهادار ایران نیاز به وجود ابزارهایی برای ارزیابی توان مالی شرکت ها را نشان می دهد یکی از این ابزارها، استفاده از الگوهای پیش بینی ورشکستگی می باشد. با توجه به این ضرورت هدف اصلی این پژوهش، استفاده از نسبت های نقدی و تعهدی در پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، که در راستای تحقق این هدف 6 فرضیه تدوین گردیده است. جامعه آماری و نمونه آماری این پژوهش شامل 16 شرکت ورشکسته و 29 شرکت غیر ورشکسته از شرکت های نساجی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 87 تا 91 می باشد که به منظور دسته بندی شرکت ها به دو گروه ورشکسته و غیر ورشکسته از پیش فرض ماده 141 قانون تجارت استفاده شده است. در این پژوهش برای آزمون فرضیه ها از روش آماری رگرسیون لاجیت استفاده شده است. نهایتا پس از آزمون، درصد صحت پیش بینی شرکت های نمونه با مدل لاجیت به 57/88 درصد رسید و نتایج نشان داد که شرکت های که دارای نسبت بدهی بیشتر و نسبت حاشیه سود عملیاتی، نسبت جریان نقد حاصل از عملیات به کل بدهی، نسبت جریان نقد حاصل از عملیات به کل سود خالص، بازده دارایی ها و نسبت جریان نقد حاصل از عملیات به کل استقراض کمتری داشته باشند تمایل بیشتری به ورشکستگی دارند.

محافظه کاری نتیجه الزامات نامتقارن برای شناسایی سودها و زیان های اقتصادی در صورتهای مالی شرکت است که منجر می شود حسابداران زیان های اقتصادی را نسبت به سودها به موقع تر شناسایی و منعکس کنند. بر این اساس انتظار می رود که در میزان سود تحقق یافته ای که قبلاً مدیریت به پیش بینی آن پرداخته تأثیر گذارد. در نتیجه خطای پیش بینی سود می تواند متأثر از سطوح محافظ کاری حسابداری شرکت باشد؛ به طوریکه اگر مدیران در پیش بینی های خود اثرات محافظه کاری بر سود تحقق یافته را به طور کامل در نظر نگیرند، سود پیش بینی شده مدیران برای شرکتهای محافظه کار بزرگتر از سود تحقق یافته می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر ، بررسی نقش محافظه کاری حسابداری بر خطای مدیریت در پیش بینی سود می باشد. به طوریکه برای آزمون فرضیه ها، تعداد 90 شرکت در طی سالهای 1387 تا 1391 از بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به روش حذفی سیستماتیک انتخاب و متغیرهای تحقیق با استفاده از روش داده های ترکیبی و مدل رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان دهنده ارتباط معکوس و معنی دار بین محافظه کاری و خطای پیش بینی سود در شرکتهای مورد بررسی می باشد. همچنین در این پژوهش تأثیر متغیرهای نوسانات سود، طول چرخه عملیات و تأمین مالی خارجی به عنوان معیارهایی از دشواری پیش بینی سود مدیریت بر شدت(میزان) ارتباط بین خطای پیش بینی سود و محافظه کاری مورد بررسی قرار گرفتند؛ که نتایج نشان داد که ارتباط منفی بین محافظه کاری و خطای پیش بینی سود مدیریت بر اثر دشواری های پیش بینیِ ناشی از نوسانات سود و چرخه عملیات طولانی تر، قوی تر ؛ در صورتیکه این ارتباط در مقابلِ تأمین مالی خارجی، ضعیف تر می شود.

مدیران بیش اعتماد بازده آینده شرکتهای خود را بیش از حد برآورد میکنند بنابر این پیش بینی ما این است که مدیران بیش اعتماد شناخت زیان را به تاخیر بیاندازند و به طور کلی به استفاده کمتر از حسابداری محافظه کارانه تمایل دارند .هدف این پژوهش ،تعیین تاثیر اطمینان بیش از حد مدیریتی بر محافظه کاری شرطی و محافظه کاری غیر شرطی است .و علاوه بر این ، ما بررسی کردیم ، که آیا نظارت خارجی قوی به کاهش این اثر کمک می کند ؟ برای دستیابی به هدف مذکور ، سه فرضیه تدوین و نمونه ای متشکل از 112 شرکت به روش حذف سیستماتیک از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1385 تا 1392 انتخاب گردید.برای اندازه گیری محافظه کاری شرطی از مدل خان و واتس (2009 )و برای محافظه کاری غیر شرطی از معیار گیولی و هاین (2000) و هم چنین برای بیش اعتمادی مدیریت از سه معیار مبتنی بر پژوهش احمد و دوئلمن (2013 ) استفاده شده است .نتایج حاصل از برآورد مدل های پژوهش گویای آن است که اثر بیش اعتمادی مدیریت بر هر دو محافظه کاری شرطی و غیر شرطی معنی دار و منفی است ودر شرکتهای با نظارت خارجی قوی این ارتباط ضعیفتر است.به عبارتی وجود ویژگی اطمینان بیش از حد مدیریتی در مدیران ارشد ، سبب کاهش محافظه کاری در گزارشگری مالی می شود که نظارت خارجی قوی تر بر این ارتباط تاثیر میگذارد.