اکسیدهای آهن به علت تاثیر آن بر خصوصیات پدوژنیکی، واکنش پذیری با ویژگی های مختلف خاک و توانایی بالای آن ها در انتقال بسیاری از ترکیبات آلی و غیرآلی در هر دوی اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی بسیار مهم هستند. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیر عملیات زراعی بر پراکنش، مقدار و رفتار اکسیدهای آهن تعداد 12 پروفیل از خاک های زراعی و غیر زراعی همجوار تشریح و نمونه برداری شدند. خاک های مطالعه شده که متعلق به 6 زیر گروه خاک (chromic calcixererts، typic calcixerolls،vertic haploxerepts ، typic calcixererts ، fluventic haploxerepts و typic haploxerepts) بودند، برای بیش از 5 دهه است که تحت تاثیر عملیات زراعی و مستمر قرار دارند. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن آنالیز شده و ترکیبی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی به همراه شکل های پدوژنیک آهن (fed)، آهن کریستال ضعیف (feo)، آهن کمپلکس با موادآلی (fep) و آهن کریستالی (fecryst) مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه خاک های زراعی و غیر زراعی نشان داد که عملیات زراعی مستمر و طولانی مدت باعث تغییرات قابل توجهی در مقدار اکسیدهای آهن شده است که می تواند به درجه هوادیدگی کانی های غنی آهن، فرایندهای پدوژنیکی و سیکل مرطوب و خشک شدن خاک مربوط باشد. به طور متوسط مقدار fed و fecryst و feo و fep در خاک های زراعی به ترتیب از 89/1 تا 18/4 گرم بر کیلوگرم، 68/0 تا 56/2 گرم بر کیلوگرم، 14/1 تا 68/1 گرم بر کیلوگرم و 56/0 تا 93/0 گرم بر کیلوگرم بود و مقدار آن ها در خاک های غیر زراعی همجوار به ترتیب از 24/1 تا 14/3 گرم بر کیلوگرم، 25/0 تا 78/1 گرم بر کیلوگرم، 99/0 تا 86/1 گرم بر کیلوگرم و 1/0 تا 61/0 گرم بر کیلوگرم متغیر بود. بیشترین مقدار fed و fecryst در خاک های زراعی fluventic haploxerepts و typic haploxerepts مشاهده شدند که دارای کمترین مقدار در ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی بودند. به طور کلی ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی که یک همبستگی معنی دار (0.05?p و 0.01?p) با شکل های اکسید های آهن نشان دادند، بعنوان موثرترین فاکتورها در توزیع و رفتار شکل های اکسیدهای آهن در هر دوی خاک های زراعی و غیر زراعی شناخته شدند.

به منظور استفاده درست و مدیریت صحیح خاک، شناخت جامع و همه جانبه آن یک امر ضروری و پایه می-باشد. شرایط تشکیل خاک در کاربری و توپوگرافی های مختلف بسیار متفاوت هستند. در این تحقیق 2 پروفیل در کاربری مرتع، 2 پروفیل در کاربری کشت دیم و 4 پروفیل در کشت آبی در منطقه چایپاره استان آذربایجان غربی حفر گردید. پروفیل ها تشریح و جهت انجام آزمایشات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی رس مورد مطالعه قرار گرفتند. رده بندی تمام پروفیل های مورد مطالعه اینسپتی سول شناسایی شد. نتایج نشان داد که واحد فیزیوگرافی و کاربری اراضی از طریق تاثیر بر روی مقادیر رس و ماده آلی خاک، بر روی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک موثر بوده است. تطبیق نتایج آزمایشگاهی با موقعیت پدون ها در کاربری های مختلف نشان داد که با افزایش طول شیب و نیز حرکت از رسوبات پای مخروط افکنه به طرف رسوبات آبرفتی رودخانه ا ی، مقدار ظرفیت تبادل کاتیونی و همچنین آهن پدوژنیک خاک و بطور کل وضعیت تکاملی خاک بطور نسبی افزایش یافت ولی تاثیر چندانی در مقدار اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک بوجود نیامد. شواهد بدست آمده از نتایج xrd نشان داد که توپوگرافی و نوع کاربری، تاثیر به سزایی بر کیفیت رس ها نداشته ولی بر خصوصیات نیمه کمّی کانی های فوق الذکر موثر بوده است. بدین صورت که مقدار کانی اسمکتیت در بخش رس ریز کاربری آبی به مقدار قابل توجهی نسبت به سایر کاربری های بیشتر بود. همچنین وضعیت محصولات زراعی متفاوت کشت شده در دو کاربری دیم و آبی بر کمیت کانی های رسی تاثیرگذار بود. بطوریکه مقدار کانی میکا با کشت متناوب محصولات از جمله گیاهان پتاس دوست در کشت آبی نسبت به گندم در کشت دیم، به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده بود. ضمن اینکه برداشت محصول سالانه بیشتر در کشت آبی در مقایسه با کاربری دیم، عامل دیگری در وجود اختلاف در مقدار این کانی در دو کاربری مذکور بود.

رسوبات کواترنر بخش عمده عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی منطقه ارومیه را به خود اختصاص داده اند. به منظور بهره برداری بهینه و پایدار از این اراضی، شناخت خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی این خاک ها ضروری است. در این مطالعه 5 پروفیل در خاک های متشکله بر رسوبات کواترنر منطقه ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که این خاک ها به علت فرایندهای متوالی فرسایش و رسوب گذاری دارای ضخامت و تحول کمی می باشند. توالی فرایندهای فرسایش-رسوب گذاری و خاکسازی در دوره های مختلف منجر به تشکیل توالی افق های کلسیک و لایه های رسوبی در اعماق زیاد این پروفیل ها شده است و این افق های مدفون احتمالاً بیانگر تغییرات اقلیمی در طول کواترنر هستند که در خلال نوسانات اقلیمی در دوره های مرطوب، انحلال و جابجایی کربنات و در دوره های خشکی، رسوب و تجمع کربنات رخ داده است. احتمالا، افق های کلسیک مدفون شواهد تغییرات اقلیم در این منطقه می باشند. نتایج کانی شناسی رسی نشان داد که کانی های رایج منطقه مورد مطالعه شامل، اسمکتایت، کائولینایت، ایلایت، کلرایت و ورمی کولایت می باشند. کلرایت و کائولینایت عمدتاً منشا موروثی داشت. منشا ایلایت در افق های سطحی پدوژنیک – موروثی و در افق های زیرین به ارث رسیده تشخیص داده شد. ورمی کولایت نیز منشا پدوژنیک داشت. همچنین کانی اسمکتایت دارای هر سه منشا، موروثی، نوتشکیل و تغییر شکل بود و فراوانی آن با عمق افزایش یافت. منشا اسمکتایت در افق های مدفون به تغییر شکل ایلایت نسبت داده شد و با توجه به لزوم شرایط رطوبتی نسبتاً زیاد برای هوازدگی ایلایت، وقوع این فرایند به اقلیم مرطوب تر گذشته نسبت داده شد. بنابراین نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند راهنمایی برای شناسایی تغییرات اقلیمی انجام گرفته در منطقه مورد مطالعه باشد. افق های مشخصه خاک ها اکریک، مالیک، کمبیک و کلسیک هستند و خاک ها بر اساس سیستم رده بندی امریکایی (2010) در 2 رده و 3 تحت گروه رده بندی شدند که عبارتند از: typic calcixerolls ،pachic calcixerolls و typic calcixerepts. پروفیل 3 دارای دو لایه با ویژگی های اپی پدون مالیک می باشد. لذا تحت گروه جدیدی به نام cumulic calcixerolls جهت لحاظ نمودن این ویژگی پیشنهاد شد.

پتاسیم یکی از عناصر مهم و ضروری برای تغذیه گیاه است که جذب آن تحت واکنش های مختلفی می باشد. می باشد .به منظور بررسی رفتار جذب پتاسیم در خاک های منطقه خوی، آزمایشات جذب به صورت بچ با 60 نمونه خاک زراعی و 10 نمونه خاک غیرزراعی در سری غلظتی پتاسیم mg.l-1)150-0) درقدرت یونی01/ 0 مولار cacl2انجام گرفت. سپس منحنی های کمیت به شدت (q/i) رسم شدند و پارامترهای مختلفی از جمله ظرفیت بافری بالقوه پتاسیم ((pbck، نسبت فعالیت تعادلی پتاسیم (arek)، پتاسیم آسان قابل تبادل (?k0)، نیاز استاندارد پتاسیم (skr)، غلظت تعادلی پتاسیم (ekc)، پتاسیم سخت قابل تبادل (kx) و انرژی تبادلی پتاسیم (ek) از روی منحنی های q/i محاسبه شدند. بر اساس نیاز استاندارد پتاسیم (skr)، 66 درصد خاک ها از نظر پتاسیم در حالت کفایت و 34 درصد کمبود پتاسیم دا شتند. در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که خاک های این منطقه نسبتا دارای پتاسیم کافی می باشند ولی مدیریت کشت منطقه و مدیریت کودی زارعین منجر به کاهش میزان پتاسیم در خاک و در نتیجه افزایش پارامترهای جذب شده است.

چکیده ندارد.