از بررسی کارنامه عملکرد روسای مجالس شورای ملی در فاصله زمانی مجالس سیزدهم تا بیست و چهارم نکات شاخصی به چشم می خورد . نخست فضای باز سیاسی در فاصله زمانی شهریور 1320 تا 28 مرداد 1332 باعث بروز و ایجاد احزاب ، گروه ها ، فراکسیون های متعدد در مجلس و بیرون از آن گردید . در مرحله دوم و سوم حیات سیاسی مجلس ( 1332 تا 1342 / 1342 تا 1357 ) این فضای باز سیاسی جای خود را به نظام سلطه و دیکتاتوری داد و روسای مجالس هم به طبع در عملکرد و راهبردی کردن امور به دربار وابسته و متمایل شدند . روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده که ملاحظه اسناد و مدارک مربوطه هم لحاظ گردیده است . در یک جمع بندی نهایی مجلس شورای ملی و هیات رئیسه آن متاثر از وضعیت سیاسی حاکم عملکرد متفاوت داشته تا بدانجا که پس از صدور فرمان انقلاب سفید اوج وابستگی به دربار را در دوره های پایانی مجلس شورای ملی و ریاست عبدالله ریاضی شاهدیم . کلید واژه به زبان فارسی: مجلس شورای ملی ، روسای مجلس ، دوره پهلوی دوم ، تحولات سیاسی واداری ، محمد رضا شاه

با توجه به اینکه عصر قاجار شرایط پرتاب ایران به صحنه بین المللی را فراهم آورد ، هندوستان برای توسعه استعماری غرب نیز حائز اهمیت بوده است، لذا بررسی شرایط ایران و هندوستان در این عصر و تاثیر آن بر سیاستهای استعماری در شرق قابل توجه و اهمیت میباشد. هدف اصلی این پژوهش بر آن است جایگاه هندوستان چه نقشی در تعیین روابط سیاسی ایران در دوره قاجار با سه دولت اروپایی، انگلیس، روسیه و فرانسه داشته است می پردازد. روش پژوهشی در این تحقیق از روش تاریخی با استفاده از جنبه های توصیفی و تحلیلی به شیوه کتابخانه ای بوده است. مبانی تحقیقاتی این پژوهش کتب های تاریخی و آخرین مقالات و داده های اطلاعاتی کامپیوتری مد نظر بوده تا با استفاده از آنها به ارائه مطالب پژوهشی بپردازم. نتیجه یافت ها نشان می دهد سه قدرت بزرگ اروپایی با اغراض سیاسی و همبازی ایران در مناسبات بین المللی در جهت تحقق حفظ و تصاحب سرزمین زرخیز هندوستان، کشورایران را بازیچه دست تاویز خود ساحته اند تاجائیکه هرکدام با ترفند سیاسی به سهم خواهی وتحمیل قردادهای نابرابر و تهاجم نظامی اهداف توسعه طلبانه خود را دنبال میکردند. این تقابل و تعارضات دولتهای استعماری در این دوره برسر منافع مستعمراتی هندوستان نتایج مصیبت باری برای کشورمان بدنبال داشته که از جمله لرزان شدن پایه های استقلال سیاسی با هجمه سفیران این دولتها و جایگزین شدن اندیشه دیگرباوری به جای خودباوری، نابودی اقتصاد بومی و جدایی بهترین نقاط زرخیز ایران و باز شدن دروازه ایران بروی نفوذ فرهنگی و مذهبی غرب و... میتوان ذکر کرد.

در این تحقیق به بررسی علل و عوامل انحطاط فرهنگی تمدن حاکمیت اسلام در اندلس و وضعیت مسلمانان در آن و برخورد تمدن اسلامی با فرهنگ موجود در آن سرزمین و بالعکس پرداخته می شود. گرچه تمدن اسلامی در اندلس، به رغم نفوذ و گسترش اسلام طی 8 قرن در آن منطقه که یکی از ادوار درخشان حکومت اسلامی بوده است و از برکت این حرکت عظیم خدمات شایانی در زمینه های پزشکی، کشاورزی، نجوم، کاغذسازی، بهداشت و... برجای ماند ولی عواملی باعث سقوط تمدن اسلامی گردید که مهمترین آنها عبارتند از: وجود ملوک الطوایفی و تعصبات قومی قبیله ای که جای خود را با حاکمیت آموزه های دینی عوض نموده بود. جنگ های صلیبی با حملات وحشیانه ی صلیبیها در شرق و استفاده آنان از ابزار و امکانات و تجهیزات زمینه تضعیف و شکست مسلمین را فراهم نمود و تعارض رفتار و گفتار والیان با موازین دین مبین اسلام باعث یأس و ناامیدی مردم و شکست و ناکامی تمدن اسلامی در اسپانیا، عدم استمرار روابط فرهنگی، عدم تطبیق اندیشه های اسلامی با مسائل و مشکلات روز، تجمل گرایی و تعصبات قوم و قبیله ای، نهضت رکونکیستی، وجود سرداران خیانتکار در جمع مسلمانان، نادیده گرفتن توطئه ها و اهداف دشمنان، رواج فساد در بین مسلمین را نام برد. لازم به ذکر است در این پژوهش روش کار به صورت کتابخانه ای بوده، ازاسناد آرشیوی و متون تاریخی متکی بر روش اسنادی، فصلنامه ها به صورت تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات استفاده شده است. حاصل کار اینکه، آوارگی میلیون ها مسلمان از سرزمین اسپانیا، قتل عام های وحشیانه مسلمانان و از بین رفتن مراکز تمدن را در پی داشت و تجربه سقوط اندلس نقطه عطفی است که جهان اسلام می بایست از آن در مقابل اهداف دشمن بخصوص در حوزه مسائل فرهنگی بیش از پیش هوشیار باشد، و از آن عبرت بگیرد. کلید واژه: تمدن، اسلام، اندلس، فرهنگ

در میان موضوعات تاریخ معاصر ایران، بررسی کارنامه و اثرآفرینی رجال سیاستمدار ، موضوعی است که می تواند به روشن شدن بسیاری از جنبه های نامفهوم تاریخ سیاسی ایران کمک نماید. از بین چهره های سیاسی تاریخ دوران پهلوی، محمود جم (1348-1264 شمسی) از جمله کسانی است که در صحنه های مختلف سیاسی و مناصب کلیدی دولتی حضور داشته است و در طی سال های سرنوشت ساز دوره مشروطه تا زمان پهلوی دوم ، شاهد و ناظر بسیاری از حوادث مهم بوده است. محمود جم از زمره سیاستمدارانی بود که راه یابی اش به پله های ترقی ، با جریانهای سیاسی روز و خدمت در دستگاه مالیه و همراهی با کودتای ضدقاجاران آغاز شد و سپس با بهره گیری از روحیه اطاعت پذیری و همسوئی با موج تجددگرا ، توانست توجه رضاشاه پهلوی را به خود جلب کرده و به مقام نخست وزیری برسد. برجسته ترین کنش سیاسی در زمان صدارت محمود جم ، ماجرای کشف حجاب اجباری و قانون لباس متحدالشکل بود که وی در آن نقش خاصی ایفا نمود. این پژوهش با استفاده از رویکرد متداول در مطالعات علوم انسانی و بهره مندی از شیوه تحقیقات نظری و اسنادی ، بر آن است تا به کندوکاو در چگونگی صعود این دولتمرد به عالیترین جایگاه مدیریتی کشور و اثرگذاری اقدامات و نگرش او در یک سلسله حوادث و جریانهای سیاسی میانه دهه 1310 ه.ش بپردازد. حاصل مطالعات نشان می دهد که محمود جم ، علیرغم عدم بهره مندی از پیشینه غنی خانوادگی و تمکن مالی، توانست تا در زمره مردان سیاسی معتمد دستگاه سلطنت پهلوی قرار گیرد و بعد از تثبیت خود به عنوان نخست وزیر پادشاهی چون رضاشاه، حتی در طول سال های سلطنت محمدرضاشاه پهلوی دوم نیز ، مناصبی چون: فرمانداری، وزارت و سفارت را به چنگ آورد و تا آخر عمر با دربار پهلوی همکاری صمیمانه ای داشته باشد. یکی از علل این تداوم اعتبار را می توان در همگامی او با جریان غالب حکومتگذار و پرهیز از رویه های نامتعارف سیاسی دانست.

چندی از ظهور دین اسلام نگذشته بود که این آیین آسمانی دچار انشعاب شد و به فرق گوناگون تبدیل گردید که مهمترین نمودش را باید در رویارویی دو مذهب تشیع و تسنن دید . تثبیت سیطره سیاسی اهل سنت در پی تاسیس خلافت عباسی باعث گردید تا فرق مخالف و به ویزه تشیع مترصد فرصتی برای به چالش کشیدن اقتدار سیاسی و معنوی خلیفگان سنی باشد . استقرار مقر خلافت در شهر ایرانی بغداد به سال 135 ه ق این فرصت را به شیعیان داد و با تجمیع اقوان و فرق گوناگون در پایتخت اسلام ، تعامل و تقابل شیعه و سنتی به حوزه گفتمان و چالش بین مذهب فقهی و تنحله های کلامی و تضارب افکار و تضارب افکار و اندیشه ها کشیده شد . بغداد به عنوان امام القری جهان اسلام در تسریع روند زایش و توسعه فرق متعدد نقش ایفا کرد و در سده چهارم با تسلط آل بویه شیعی مذهب بر این شهر زمینه رویارویی تشیع و تسنن را به دست داد .

یکی از مهم ترین تحولات سیاسی تاریخ ایران ، نهضت مشروطه می باشد. نهضتی که سرآغاز مشارکت مردم در تعیین سرنوشت شان محسوب می شودونهضتی که در پی مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی پدیدار گشت. انقلاب مشروطه در ایران دارای تحولات اجتماعی-فرهنگی وسیاسی بوده است وسازمان ها وطیف های مختلف در آن نقش داشته اند. بررسی نقش واثرآفرینی روحانیون در تحولات اجتماعی وفرهنگی موضوعی است که می تواند به روشن شدن نقش این طیف در تحولات اجتماعی وسیاسی مشروطه تا انقلاب 57 کمک نماید. فساد درباریان، فشار اقتصادی، زورگویی حکام ولایات ونیز الگوی پیشرفت غرب زمینه ایجاد تحولات سیاسی- اجتماعی وفرهنگی را فراهم کرده بود.گروهی از روحانیون از جمله کسانی بودند که به دلایل ایدئولوژیکی ومادی ، خواستار این تحولات بودند. این پژوهش با استفاده از رویکردمتداول در مطالعات علوم انسانی وبهره مندی از شیوه تحقیقات نظری واسنادی، بر آن است تا به کندوکاودر نقش طیف روحانیون در تحولات اجتماعی وفرهنگی از مشروطه تا انقلاب 57 بپردازد. حاصل مطالعات نشان می دهد که نقش روحانیون در تحولات سیاسی واجتماعی که منجر به انقلاب مشروطه شد متناقض بوده و این امر ، سبب تعبیر و تفسیرهای متضاد شده است. روحانیون در ابتدای انقلاب برای حمایت از آن ، دلایل ایدئولوژیکی و مادی داشتند اما بین آنان یک اختلاف و دو دستگی ایجاد شد بعضی از روحانیون در کارهای سیاسی واجتماعی دخالت نمی کردند وبیشتر به تهذیب نفس شخصی می پرداختند دومین دسته حامی مشروطه بودند و در گروه روشنفکران وبازرگانان وصنعتگران وزنان تحول خواه قرار داشتند. سومین دسته، مخالف مشروطه بودند. واژگان کلیدی: مشروطه،سیاسی و اجتماعی ، روحانیون، شاهرود

وقف یکی از سنت های عظیم الهی است و عبارت از این است که اصل و عین را از خرید و فروش و سایر معاملات متوقف و موقوف می کنند تا از آن برای مصالح عامه، یا دسته و افراد، یا محل و مکان مخصوصی بهره برداری شده و به مصارف معینه برسد. با بررسی پیشینه وقف متوجه می شویم که این سنت حسنه اسلامی از دیرباز در کشور ایران نقش بسزایی داشته است. و از آن جمله می توان مجتمع ربع رشیدی در تبریز را نام برد، که اداره امور آن از محل درآمدهای وقفی بوده است و تأثیر عمیقی در آموزش و پرورش عصر خود و حتی دوره های بعد گذاشت. اهمیت این مجتمع بزرگ دانشگاهی را می توان در نحوه مدیریت و سازماندهی و نیز رشته های تحصیلی آن دانست. پیشینه وقف در زمینه های مختلف در شهرستان شاهرود ظاهراً به قرن هفتم هجری قمری می رسد و مهمترین عاملی که باعث توسعه وقف و ایجاد موقوفات شده است اعتقادات قلبی مردم به مذهب و علاقه شدید ایشان به ائمه معصومه (ع) در برگزاری مجالس جهت زنده نگه داشتن نام و یاد و خاطر ایشان بوده است. در بررسی های به عمل آمده قدیمی ترین موقوفات شاهرود در زمینه تعلیم و تربیت متعلق است به حوزه علمیه بازار که در 1268هـ.ق یعنی 167 سال قبل وقف گردیده است. بعد از آن افراد خیری همچون توران تاج عضدی موقوفه ای را به آموزش و پرورش در سال 1346هـ.ش وقف کرده است که در آن دانش آموزان بی بضاعت از عایدات موقوفه بهره مند می شوند و زمینه تحصیل عالی دانشگاهی برای دانش آموزان ممتاز فراهم می آید. بعد از آن سایر افرادی نیز با پیروی از این سنت حسنه به جهت به یادگار ماندن نامشان به وقف املاک خود پرداخته اند که موقوفه میرزا احمد بسطام (دبیرستان امام محمد باقر(ع)) از آن جمله است که در آن علاوه بر تعلیم وتربیت به اسکان مسافرین و زائرین آقا علی ابن موسی الرضا (ع) در فصل تعطیلی مدارس توجه شده است. و این موقوفه نسبت به سایر موقوفات از چند جهت قابل بهره برداری است. کلیدواژه: وقف، توسعه تعلیم و تربیت، موقوفه تیمور تاج عضدی، حاج میرزا احمد بسطام، شاهرود.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.