شهر تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران بوده و سازه های زیادی در آن در حال احداث هستند. یکی از این سازه ها خط 2 قطار شهری تبریز می باشد که در داخل آبرفتهای کواترنری احداث می شود. این رسوبات عمدتا از نوع سیلتی و ماسه ای هستند که در بخش شرقی شهر تبدیل به سنگهای رسوبی ضعیف از نوع مارن، ماسه سنگ و لای سنگ می شوند. بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، رسوبات آبرفتی مذکور دارای تراکم متوسط تا خیلی زیاد می باشد و میزان نفوذپذیری آنها نیز از کم تا نفوذناپذیر در تغییر است.جهت انتخاب روش حفاری مناسب، از ویژگی های زمین شناسی مهندسی از قبیل منحنی های دانه بندی، ضریب نفوذپذیری و...استفاده شد که در نهایت با در نظر گرفتن سایر عوامل فنی، زیست محیطی و اقتصادی سپر تعادلی فشار زمین (epb)به عنوان گزینه برتر در نظر گرفته شد.به علت واقع شدن مسیر مورد مطالعه در داخل رسوبات آبرفتی کواترنری و همچنین بالا بودن سطح آب زیرزمینی در بخشهایی از مسیر، پتانسیل روانگرایی رسوبات مذکور مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از نتایج آزمون نفوذ استاندارد (spt)ضریب اطمینان در برابر روانگرایی برای اعماق مختلف محاسبه شد و در نهایت با استفاده از نرم افزار arcgis9.3 نقشه های پتانسیل روانگرایی برای مسیر مورد مطالعه تهیه شد.

ایران دارای مخازن مشترک گازی زیادی با کشورهای همسایه است که پارس جنوبی برجسته ترین آن ها است. گسترش میدان پارس جنوبی در اولویت برنامه های صنعت گاز کشور قرار دارد. گسترش این میدان را می توان نقطه عطفی در تاریخ صنعت گاز کشور دانست. این پژوهش، در راستای شناسایی و کنترل پایداری ژئوتکنیکی محدوده فلرهای گاز فازهای 6، 7 و 8 مجتمع گاز پارس جنوبی انجام شده است. کمّی سازی اثرات و مخاطرات ژئوتکنیکی ساختگاه برای تمامی پروژه های عمرانی بسیار مهم و لازمه تمامی بررسی های مهندسی می باشد. از طرفی مدل سازی ها و شبیه سازی ها بهترین روش برای مشخص نمودن پارامترهای ژئوتکنیکی و ژئومکانیکی در ساختگاه های مختلف می باشند. لذا در این راستا، هدف پژوهش مشخص نمودن مسائل و مخاطرات ژئوتکنیکی و تهیه مدل های ژئوتکنیکی از این موارد می باشد. از نتایج حاصل از مدل سازی های هیبریدی که به صورت سه حالت پایدار (stable)، نیازمند رسیدگی فوری (need attention) و ناپایدار (unstable) عرضه می شود، جهت ارائه پیشنهادات و راه کارهای مهندسی برای کنترل و بهسازی مناطق بحرانی در محدوده مورد مطالعه، استفاده می شود. در این پژوهش، یک چارچوب مطالعاتی برای بررسی ساختگاه فلرهای مذکور بر اساس توصیه های کلیتون و همکاران (2003) و مبتنی بر تئوری سرچ ویتمن (2001)، به منظور تسهیل در بررسی های ساختگاه ارائه گردیده است. برای ارزیابی فرآیندهای طراحی و اجرای پروژه، تجزیه و تحلیل های ساختگاه بطور منظم و مدون الزامی می باشد. این چارچوب شامل روش های مطالعاتی، شناسایی و اکتشافات زمین شناسی، زمین شناسی مهندسی، ژئومکانیکی و ژئوتکنیکی برای ساختگاه می باشد. این روش ها شامل: طبقه بندی جزئی ترین مسائل و مخاطرات، مدل سازی های هیبریدی عدم قطعیت های ژئوتکنیکی، بیان مسائل کنترلی، ارائه راه کارهای مقابله با مخاطرات و همچنین بررسی پایداری کلی سیستم می باشد. طراحی و مدل سازی هیبریدی جهت تحلیل پایداری تک تک موارد از جمله تحلیل پایداری پی ها، تحلیل پایداری دامنه های محدوده سایت فلرها، شناسایی و کنترل پایداری و ارائه راه کار برای خاک های مسئله دار (مارن ها و خاک های دستی) و روانه های گلی - سنگریزه ای ایجادی بعد از بارندگی، در دستور کار این پژوهش قرار گرفته است. بطور کلی، برای بررسی وضعیت ساختگاه فلرها، پیمایش های زمین شناسی صورت گرفته و جنس خاک ها و سنگ ها و ساختارهای توده سنگی بررسی شده و سیستم های ناپیوستگی تعیین گردیده اند. بعد از مدل سازی، تحلیل های مربوط به پایداری ساختگاه فلرها به روش تحلیل هیبریدی انجام گردیده است. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده راه کارهای مهندسی جهت تامین پایداری و بهسازی سایت پیشنهاد گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل های پایداری نشان می دهد که پی فلرها از نقطه نظر پایداری، "پایدار"، دامنه های سنگی محدوده فلرها بازه ای از "نیازمند رسیدگی فوری" تا "ناپایدار" را دارا می باشند. در مورد خاک های مسئله دار و روانه های گلی- سنگی ریزه ای نیز طی عملیات پیمایش صحرایی و مطالعات زمین شناسی، راه کار مهندسی جهت بهسازی آن ها پیشنهاد گردیده است. همچنین، به منظور پایدارسازی دامنه ها سه رویکرد اصلاح هندسی، اجرای زهکشی و پایدارسازی به روشهای سازه ای پیشنهاد شده است.

روستای کندوان با خانه های سنگی و مخروطی شکل خود یکی از جاذبه های زمین گردشگری استان آذربایجان شرقی است. خانه های سنگی این روستا که در اصطلاح محلی کِران نامیده می شوند، در معرض عوامل مخرب مختلفی قرار دارند. هدف از مطالعه حاضر شناخت این عوامل مخرب و بررسی لزوم انجام اقدامات حفاظتی و مرمتی این خانه ها می باشد. در این راستا تأثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه بر روند تخریب ها مورد مطالعه قرار گرفته است. مشخصات هندسی سیستم درز و شکستگی، نرخ فرسایش و سختی واجهشی توده سنگ کندوان اندازه گیری شده است. نقش فعالیت های غیر اصولی انسانی بر روند تخریب ها بررسی شده است. از مقاطع نازک میکروسکوپی و آنالیز انکسار اشعه x به منظور بررسی ویژگی های سنگ شناسی سنگ و از تکنیک تصویر برداری برای مطالعه اثرات مخرب ناشی از رشد گُلسنگ ها بر سطح سنگ ها استفاده شده است. همچنین به منظور ارزیابی میزان دوام توده سنگ کندوان در برابر هوازدگی و فرسایش، ویژگی های مکانیکی، فیزیکی و دوام داری آن ها مورد آزمایش قرار گرفته است. اقلیم نیمه خشک و سرد منطقه و رخداد سالانه 28 چرخه تر و خشک شدن و 14 چرخه ذوب و انجماد در سنگ، باعث تورق و ریزش قشر سطحی سنگ خانه ها می شود. هوازدگی و فرسایش در امتداد درز و شکستگی های موجود در توده سنگ مهمترین عامل در شکل گیری اشکال مخروطی در سنگ شناخته شده است. عوامل فرسایشی متعدد به طور متوسط سالانه باعث فرسایش 2 میلی متر از سطح سنگ های مخروطی شکل روستا می شوند. مطالعه مقاطع میکروسکوپی و نمودارهای حاصل از آنالیز انکسار اشعه x سنگ، عدم وجود هوازدگی شیمیایی قابل توجه سنگ را نشان می دهد. به طور متوسط 5 میلی متر از سطح سنگ دچار هوازدگی ناشی از رشد گُلسنگ ها شده است. جورشدگی ضعیف، گردشدگی و کرویت بالای اجزای سنگ مقاومت آن را در برابر تنش های وارده کاهش داده و چگالی پایین و تخلخل بالای سنگ باعث افزایش ظرفیت جذب آب بارندگی توسط آن شده است. ضریب اشباع زیاد و افت وزنی بالای سنگ در اثر ذوب و انجماد متوالی، شاخص دوام وارفتگی و سختی واجهشی پایین سنگ نیز نشان دهنده حساسیت بالای سنگ به فرایندهای هوازدگی و فرسایش می باشند. در حالت کلی شرایط اقلیمی منطقه به همراه ویژگی های سنگ شناسی و ساختاری توده سنگ کندوان باعث رخداد فرسایش و هوازدگی در آن می شود که البته عوامل مخرب انسانی نیز به روند تخریب این خانه های سنگی سرعت می بخشد. لذا به منظور جلوگیری از تخریب ها انجام اقدامات حفاظتی و مرمتی سنگ ضرورت دارد.

تونل نیایش تهران (تونل صدر- نیایش)، تونلی دوقلو بوده که بین بزرگراه نیایش در غرب و بزرگراه صدر در شرق، واقع شده است. مطالعات اولیه تونل از سال 13?7 توسط شرکت مهندسین مشاور پژوهش عمران راهوار آغاز و کار احداث و تجهیز آن در بهمن ماه 1?91به طور کامل به اتمام رسیده و در این تاریخ رسماً افتتاح گردید. بطور کلی به منظور بررسی وضعیت زیرسطحی محدوده مورد مطالعه، آزمایش های صحرایی و برداشت نمونه از لایه های مختلف زمین، تعداد ?? گمانه ماشینی به روش دورانی و به عمق های ?? تا 45 متر و ?4 چاهک دستی حفاری شده است. خاک های محدوده طرح از شن و ماسه سیمانته با میان لایه های ریزدانه سخت تشکیل شده است. طبقه بندی یونیفاید این خاک ها غالباً به صورت gc, gm, sc, sm می باشد. لایه بندی های رسوبات در اعماق، شیب دار بوده و مقدار شیب آنها حدود 1? درجه به سمت جنوب شرق می باشد. وزن مخصوص خشک نمونه ها بین1.52 تا 1.85 گرم در سانتیمتر مکعب است و ضریب نفوذپذیری غالب رسوبات ساختگاه مابین 2.7e-4 تا 3.4e-06 سانتیمتر بر ثانیه، می باشد. خاک های محدوده از استحکام بالایی برخوردار بوده که نتایج آزمایش های برش درجا با مقدار زاویه اصطکاک داخلی 33 تا 36.3 درجه و مقدار چسبندگی بین 0.22 تا 0.37 کیلوگرم در سانتیمتر مکعب، نشان دهنده این موضوع می باشد. عمق آب زیر زمینی منطقه بیشتر از 120 متر بوده اما به دلیل وجود سفره های معلق تا عمق کمتر از 10 متر نیز مشاهده شده است. از طرفی با بررسی خصوصیات خاک های منطقه و نیز وضعیت لرزه خیزی آن، احتمال روان گرایی در این رسوبات وجود دارد. برای تسریع شناسایی و نحوه ی برخورد با رسوبات مختلف منطقه ی مورد مطالعه، خاک های منطقه به 3 گونه یl1 و l2 و l3 تقسیم می شود.

آب ذخیره شده در پشت سد به دلیل بار هیدرولیکی، همواره در پی یافتن راهی برای نفوذ از پی، جناحین یا بدنه سد می باشد. این عامل سبب می شود که یک جریان فعّال از درون لایه های پی و بدنه سدهای خاکی نفوذ کرده و به طرف پایین دست نشت پیدا کند. از این رو با توجه به این پدیده طراحان سد برآورد دقیق مقدار نفوذ را جز اولویت های اصلی در مطالعات و اجرای طرح های آبی خاکی مد نظر قرار می دهند. جنس لایه های زمین در محل پی سد، میزان اهمیت سد و تکنولوژی اجرایی از جمله عوامل موثر در انتخاب روش کنترل نشت از زیر پی سدها می باشند. پرده تزریق، آب بند سپری، پوشش بالادست و دیواره آب بند با بتن پلاستیک از روشهای متداول کنترل نشت از پی سدها هستند. سد گردیان از نوع خاکی با هسته رسی قائم می باشد که طول تاج اصلی 1450 متر، ارتفاع از پی 40 متر و حجم مفید مخزن آن 23 میلیون متر مکعب است. بر مبنای گمانه های اکتشافی حفر شده، سنگ بستر محدوده ساختگاه سد گردیان از تناوب کنگلومرا، مارن، ماسه سنگ و سیلتستون با میان لایه های گچی (ژیپسی) تشکیل گردیده است. برای آب بندی سد گردیان از دیواره آب بند با بتن پلاستیک استفاده می شود. طول دیواره آب بند 850 متر، عمق متوسط آن 17 متر و ضخامت آن 80 سانتی متر می باشد. هدف از تحقیق حاضر مطالعه و ارزیابی روش آب بندی سد گردیان و تحلیل نشت در محدوده پی و بدنه سد گردیان جلفا، با استفاده از نرم افزار seep/w می باشد که متناسب با شرایط مختلف و مدلسازی خاک اشباع انجام گرفته است. همچنین بررسی احتمال وقوع پدیده رگاب در پایین دست سد و محاسبه فشار برکنش در زیر هسته سد از دیگر موضوعاتی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. برای انجام این کار بعد از مطالعات دفتری و بازدیدهای صحرایی، با استفاده از نتایج آزمایشات ژئوتکنیک که در محل ساختگاه صورت گرفته شده بود، مشخصات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی ساختگاه مورد مطالعه قرار گرفت و همچنین برای بررسی ویژگیهای هیدرولیکی ساختگاه سد از نتایج آزمایشات لوژان و لوفران استفاده شد و با مشخص شدن ویژگیهای زمین شناسی و هیدرولیکی لایه های محل ساختگاه اقدام به طراحی دیواره آب بند متناسب با شرایط ساختگاه شد. در نهایت تحلیل های نشت انجام شده بر اساس نتایج آزمایشات نفوذپذیری انجام شده درساختگاه سد صورت گرفته است و مقادیر نشت محاسبه شده در حالت بدون دیواره آب بند برابر با 1,571,083 m^3?year و در حالت اجرای دیواره آب بند بتن پلاستیکی برابر با 165,738 m^3?year می باشد. بنابراین نتایج نشان می دهند که پس از اجرای دیواره آب بند، حجم آب نشتی به بیش از 90 درصد کاهش می یابد. در ضمن نتایج تحلیل های صورت گرفته نشان می دهند که بعد از اجرای دیواره آب بند فشار برکنش در زیر هسته سد از بین رفته و همچنین بعد از اجرای دیواره آب بند ضریب اطمینان در مقابل رگاب افزایش یافته و سد گردیان در مقابل پدیده رگاب ایمن می باشد.

دشت تبریز در شمالغرب ایران و در پهنه ساختاری البرز- آذربایجان قرار دارد. منطقه مورد مطالعه در محدوده دشت تبریز و در شمال شرق و شرق شهر تبریز قرار دارد. در این مطالعه ساختارهای جوان و گسلهای اصلی منطقه در برش هایی بر آنها برداشت شده و به نقشه کشیده شده است. در این راستا 70 گسل با مولفه های شیبی نرمال و 4 گسل معکوس برداشت شده است. با توجه به رخنمون های مشابه آنها در دیگر مناطق دشت تبریز این گسل ها واجد مولفه های امتداد لغز نیز می باشند. در برش هایی بر گسل ها حرکات جنبشی آنها توسط ساختارهای چین کشسان , فرابوم و فروبوم و rollover برای گسلهای نرمال و ساختارهای تاقدیس فرادیواره ای و ناودیس فرودیواره ای و چین کشسان برای گسلهای معکوس مشخص شده است. تحلیل جهت گسلهای منطقه نشان می دهد که امتداد غالب گسلهای منطقهn10e ,n80e ,n15w می باشند. زمان آخرین فعالیت گسلهای موجود در منطقه بر مبنای فعالیت این گسلها در دیواره های منطقه و قطع رسوبات این دیواره ها جوانتر ازمیوسن میانی می باشد. بوجود آمدن گسلهای موجود در منطقه را می توان با توجه به موقعیت فضایی و مولفه جابجایی امتدادی آنها توسط مدل ریدل توجیه نمود. گسلی که به عنوان گسل اصلی (pdz) در نظر گرفته می شودگسل تبریز می باشد. بر اساس مدل ریدل در منطقه مورد مطالعه گسلهایی با امتداد n10e تا n25e شکستگیهای,r´, آزیموت n70e تا n90e شکستگیهای ,p, و آزیموت n30w تا n15w شکستگیهای r را تشکیل می دهند

در دهه های اخیر رشد جمعیت کلان شهرهای ایران با شتاب بیشتری صورت گرفته است، از این رو موضوع حمل و نقل شهری به صورت مسئله ای مهم درآمده است. احداث خطوط مترو شهری به خصوص خطوط زیرزمینی (تونلی) یکی از روش های اساسی حل مشکل ترافیک چنین کلان شهرهایی به شمار می آید. حفر تونل مترو در زمین¬های سست مناطق شهری اثرات جانبی متعددی در پی دارد. تبریز یکی از شهر های بزرگ ایران است که در آن برای احداث مسیر مترو به حفر تونل در قسمتهای مرکزی شهر نیاز می باشد. در این شهر مترو در امتداد 4 خط اصلی در حال احداث است که بیشتر بخشهای آن تونلی خواهد بود. اغلب مناطق این شهر بر روی رسوبات آبرفتی دوران چهارم بنا شده است. بر اساس مطالعات انجام شده، رسوبات آبرفتی مسیرهای تونل از خاکهای درشت دانه و ریزدانه همراه با عدسی های شنی قلوه سنگ دار و قطعه سنگ دار تشکیل شده است. در این پژوهش، آسیب های زمین شناسی زیست محیطی ناشی از احداث مترو در شهر تبریز بررسی شده است. مطالعه حاضر بر اساس بررسی های میدانی و آزمایشگاهی به شناخت آسیبهای زیست محیطی مترو تبریز مانند نشست زمین روی تونلها، انتشار خاکهای آلوده به فوم حاصل از حفاری تونلهای مترو و تاثیر تونل بر وضعیت آبهای زیرزمینی پرداخته شده و در نهایت راهکارهای مدیریت زیست محیطی برای کاهش اثرات وارده بر محیط زیست ارائه شده است. در این راستا با استفاده از روابط تجربی و همچنین بر اساس نتایج پایش نشستهای روی تونلها، میزان نشست سطح زمین در خط یک مترو تبریز بررسی شده است. با استفاده از اطلاعات مربوط به سطح آبهای زیرزمینی در مسیر احداث تونل و تهیه نقشه های هم عمق آب، تاثیر احداث تونل بر کیفیت و روند آبهای زیرزمینی بررسی شده و همچنین با نمونه برداری از خاکهای تونلهای مترو و کاشت گیاه، اثر آلایندگی فوم بر محیط زیست مورد مطالعه قرار گرفته است. خط یک مترو به طول 17/2 کیلومتر و 18 ایستگاه، خط دو به طول 22 کیلومتر و 20 ایستگاه، خط سه به طول 13/6 کیلومتر و 14 ایستگاه، خط چهار به طول 10 کیلومتر و 10 ایستگاه می باشد. بیشتر بخشهای این خطوط به صورت زیرزمینی اجرا شده و از طریق تونلهایی به قطرهای حدود 6 یا 9 متر در اعماق 5 تا 40 متری انجام می گیرد. حفاری تونلها با ماشین حفار (tbm) انجام می شود. خاکهای حفاری شده در اطراف شهر تخلیه می¬شوند. بر اساس برآوردهای انجام شده، حجم خاکهای آلوده حاصل از حفاری تونلهای متروی تبریز به حدود 4/5میلیون متر مکعب بالغ خواهد شد. در اثر حفاری تونلهای خط 1 مترو نشستهایی در سطح زمین و در زیر پی ساختمانها رخ داده که این نشستها در برخی نقاط شهر (از جمله حوالی خیابان خیام) مشکل آفرین بوده است. در برخی قسمتها نشستهایی تا 25 میلی متر ثبت شده است. این مقدار نشست سبب ترک خوردن دیوار برخی ساختمانهای شهر شده است. همچنین در اثر تونل کاری در زیر مناطق مسکونی، در برخی نقاط سبب ورود مواد تزریقی به کف منازل شده است. در اثر احداث تونلهای مترو در نواحی با عمق آب زیرزمینی کم، جریان آبهای زیرزمینی از روال طبیعی خارج شده و مشکلاتی را برای برخی مناطق شهر ایجاد کرده است. بر اساس مطالعات آزمایشگاهی انجام شده، خاک آغشته به فوم که از حفاری تونلها بدست می آید، در محیط آلودگی ایجاد کرده و بر رشد گیاهان اثرات منفی می گذارد. به نحوی که با کاشت گیاه در خاکهای با درجات مختلف آلودگی با فوم، مشخص شد که در مواردی که این آلودگی زیاد است، به شدت بر رشد و نمو گیاه تاثیرگذار است که این نشان از اثرات آلوده کنندگی این خاکها بر محیط زیست دارد.

شبکه پایش آب زیرزمینی شامل شبکه ای از گمانه ها می باشد که بایستی از نظر تعداد و موقعیت قرارگیری بهینه باشند، به طوری که با مناسب ترین تعداد گمانه، کل محدوده مورد مطالعه تحت پوشش قرار گیرد. منطقه پالایشگاه و پتروشیمی تبریز و نیز شرکت پخش، بخشی از دشت تبریز می باشند که دارای یک آبخوان چند لایه بوده و آبخوان سطحی و کم عمق آن بیشتر در معرض آلودگی ها می باشد. جهت عمومی جریان آب زیرزمینی در منطقه، به طور تقریبی از جنوب شرق منطقه به طرف غرب آن (از طرف شرکت پخش به سمت پالایشگاه و پتروشیمی) می باشد. پالایشگاه تبریز و مجتمع پتروشیمی تبریز به عنوان دو مجتمع عظیم که با آلاینده های خطرناک سروکار دارند، همواره پتانسیل نشت آلاینده های هیدروکربنی را در محیط زیست دارند. در این مرحله، کیفیت آب زیرزمینی از طریق نمونه برداری و اندازه گیری پارامترهای قابل اندازه گیری در محل مانند ec (هدایت الکتریکی)، ph و do (میزان اکسیژن محلول) و آنالیز نمونه ها برای تعیین میزان عناصر اصلی (شامل کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم و نیز سولفات، کلراید، کربنات و بی کربنات)، فلزات سنگین (مثل آهن و منگنز) و مواد مغذی (نیترات و فسفات) آب انجام گرفت. بررسی قابلیت تجزیه زیستی آلاینده ها در آبخوان منطقه نشان داد که از نظر ph، شرایط برای تجزیه در اکثر نقاط نمونه برداری مناسب است. از لحاظ میزان اکسیژن محلول شرایط آبخوان منطقه برای پاکسازی مواد نفتی مناسب بوده ولی میزان آهن و نسبت نیترات به فسفات بیانگر نامناسب بودن شرایط تجزیه آلاینده می باشد. در این مطالعه از روش mclp و با استفاده از برنامه نویسی در محیط matlab و lingo، شبکه پایش آب زیرزمینی طراحی گردید که براساس آن، بعد از شبکه بندی منطقه مورد مطالعه به صورت گره و تعیین محدودیت ها و سپس وزن دهی به گره ها، تعداد بهینه گمانه به دست آمده و با در نظر گرفتن شرایط محلی و اعمال نظرات کارشناسی، موقعیت نهایی گمانه ها تعیین گردید. براساس نتایج حاصل شده توسط مدل، تعداد کل گمانه ها 184 می باشد که بعد از اعمال اصلاحات، این تعداد به 205 گمانه افزایش کرد. بیشترین تراکم گمانه ها مربوط به منطقه قرارگیری مخازن پتروشیمی می-باشد که این مخازن حاوی خطرناکترین مواد از نظر سمیت و آلایندگی آب می باشند (نظیر بنزن، اتیل بنزن، تولوئن، استایرن و اسیدها) و کمترین تراکم مربوط به مناطق خارج از محدوده پالایشگاه و پتروشیمی می باشد. تراکم گمانه ها در محدوده مخازن سه مجتمع (پالایشگاه، شرکت پخش و پتروشیمی) نیز بالا بوده و انتظار می رود با حفاری گمانه ها و ایجاد شبکه پایش هرگونه نشت احتمالی از مخازن، تأسیسات و خطوط انتقال در اولین زمان تشخیص داده شود که باعث خواهد شد پیش از گسترش آلودگی در آب زیرزمینی، منشأ نشت آلودگی تشخیص داده شده و برای کنترل آلودگی و پاکسازی آن اقدامات لازم انجام گیرد. با توجه به نتیجه حاصل شده، از بین 205 گمانه پیشنهادی، تعداد 105 گمانه در اولویت اول و 52 گمانه در اولویت دوم و 48 گمانه در اولویت سوم حفر قرار گرفته اند.

در این پژوهش نمونه هایی از رسوبات سطحی رودخانه های گوهر رود، زرجوب و پیربازار رشت و همچنین شهر صنعتی رشت برای بررسی و تعیین میزان 19 نوع سم ارگانوکلره (ocps) با هدف مشخص نمودن پروفایل آلودگی، ویژگی های توزیع، عوامل موثر و خطرات ناشی از سرطان زایی این ترکیبات برداشته شده و توسط روش میکرو استخراج مایع- مایع و سپس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی یونیزاسیون شعله (gc-fid) آزمایش گردیده است. شناسایی و تعیین غلظت این سموم از طریق ترسیم منحنی کالیبراسیون استاندارد خارجی سموم ارگانوکلره انجام شده است. ocps به عنوان آلاینده های آلی پایدار (pops) با توجه به حضور در همه جا، پایداری و تجمع آن ها در محیط طبقه بندی می شوند. سمیت بالای آن ها تهدیدی قابل توجه برای سلامت انسان و تنوع زیستی است. بر اساس آزمایش ها غلظت کلی ocps در محدوده 66/2-2/60 ng/g، با میانگین 20 ng/g بوده است. منابع عمده آلودگی مربوط به هپتاکلر، hchs، ddts و endosulfans بوده و بیشترین آلایش مربوط به آلاینده غالب ایزومر dde در رسوبات رودخانه پیربازار بوده است. نتایج آزمایشات نشان می دهد که میزان متفاوتی از ورودی های جدید و مصارف گذشته در منطقه بوده است. تجزیه و تحلیل منبع بالقوه نشان داده که وقوع سطوح بالای باقی مانده ddts و hchs به کاربرد گذشته این سموم باز می گردد. سطح باقی مانده بالاتر از ocps در مزارع صیفی کاری عمدتاً به دلیل تغییرات در کاربرد آفت کش و تخریب ocps در خاک نسبت داده می شود. میزان آلودگی ocps در خاک های کشاورزی بر اساس استانداردهای ملی به طور کلی برای تولید محصول سالم در نظر گرفته می شود، اما با این حال آن ها خطرات سرطان زایی قابل توجهی را به جمعیت در معرض این سموم بر اساس نتایج محاسبه پارامترهای افزایش خطر ابتلا به سرطان در طول عمر (ilcr) وارد می کنند.

چکیده ندارد.