این رساله با هدف بررسی تطبیقی صور خیال در دیوان اثیر الدین آخسیکتی و ظهیرالدین فاریابی که از شاعران قرن ششم به حساب می آیند انجام شده است. در مورد صور خیال و اهمیت ان در بررسی اشعار باید گفت که صور خیال در حقیقت مجموعه امکانات بیان هنری است که در شعر یا نثر شاعرانه مطرح است و منظور از به کار بردن تصویر خیال تشدید احساس و انتقال آن از گوینده به شنونده یا خواننده است، در حقیقت هر تصویر خیالی حاصل تجربه ذهنی شاعر و نویسنده و وسیله ای برای انتقال این تجربه ها به دیگران است. شناخت صور خیال کلیدی است که با آن می توانیم به جهان تخیل شاعر وارد شویم و به میزان خلاقیت های هنری و اندوخته هایش بی ببریم. بنابراین واریسی صور خیال گام مهمی برای شناخت ماهیت شعر و تخیل شاعر پی بردن به جان آفاقی و انفسی شاعر درک و مفهم سبک ادبی تحولات سبکی، است. صور خیال در کنار زبان و موسیفی و عاطفه و محتوا یکی از عناصر اساسی شعر و بررسی آن یکی از مباحث نیادی در نقد آثار ادبی است اهمیت این موضوع تا آنجانست که بسیاری از علمای قدیم یا استادان معاثر آن را فصل ممیز شعر از غیر آن می دانسته اند و گفته اند که اگر شعری بدون خیال و تخیل باشد در واقع شعر نیست بلکه سخنی عادی است. این رساله در برگیرنده یک مقدمه و چهار فصل است در مقدمه مباحث و کلیات و روش کار رساله مورد توجه قرار گرفته ، سپس در فصل اول مباحث اصلی علم بیان سنتی (تشبیه، استعاره، محاز و کنایه) به صورت مفصل وهمراه با شاهد مثال از شعرهای این دو شاعر توضیح و تشریح شده اند. در فصل دوم هم ضمن بررسی نتایج حاصله و تطبیق آن ها باهم دیگر صور خیال به کار رفته در اشعار این دو شاعر به صورت آماری و در طی جداوالی مجزا مورد توجه قرار گرفته شده است. نتایج حاصل از بررسی صور خیال در دیوان این دو شاعر نشان می دهد که بیشتر از آن که در استفاده از انواع صور خیال با هم تفاوت داشته باشند دارای وجوه مشترک هستند به گونه ای که برتری دادن یکی از دو شاعر بر دیگری مشکل است اماتا حدودی می توان اذعان کرد که صور خیال در دیوان اثیرالدین نسبت به قصادی ظهیر از درجه ی بلاغت بیشتری برخوردار است.