نام پژوهشگر: حاتم یوسفی

تاریخ سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی مشعشعیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1389
  حاتم یوسفی   بهرام بهرامی

چکیده اطلاعات چندانی در رابطه با تاریخ گروهها و جنبشهایی که به نوعی به شیعه گرایش داشته اند وجود ندارد. در قرون هشتم و نهم هجری بیشتر جمعیت ایران و سران کشور سنی بودند و فعالیت برای گروههای شیعی بسیار دشوار بود. با تبلیغ عالمان شیعی و فعالیت جنبشها و خیزشهایی مانند سربداران، حروفیان و مشعشعیان که به شیعه تمایل داشته اند، روز به روز بر جمعیت شیعی ایران افزوده می شد و فعالیت این گروهها باعث رشد روزافزون تشیع شد و زمینه را برای دولت صفویان مهیا نمود تا مذهب شیعه را در ایران رسمی کند. مشعشعیان یکی از این جنبشها بودند که نقش زیادی در آشنایی مردم به تشیع داشتند. فعالیت این جنبش سیاسی- اجتماعی که حدود پنج قرن از تاریخ خوزستان را به خود اختصاص داده است با اقدامات سید محمد بن فلاح(840-870ق.) که از شاگردان خاص ابن فهد حلی(م 841ق.)، عالم بزرگ شیعه بود شروع شد. سید محمد با ادعای مهدی گری و با برخی از علوم غریبه که در آن توانایی داشت توانست پیروان زیادی را دور خود جمع کند. فعالیت سید محمد و اقدامات نظامی پسرش، سید علی باعث پیشروی ها و دست یافتن مشعشعیان بر بخش عظیمی از جنوب غرب ایران به مرکزیت حویزه شد. مشعشعیان به مدت هفتاد سال(844-914ق.) به شکل مستقل و پس از آن به عنوان والی از جانب دولت مرکزی بر خوزستان حکمرانی می کردند و در طی این مدت منشأ خدمات فراوانی به شعرا و علما و ادبا شدند.