سابقه شعر تعلیمی در ایران به قدمت شعر است. شاعران با آگاهی از این امر که آدمی در مسائل اخلاقی نیازمند ارشاد و راهنمایی است، رسالت عظیمی به عهده گرفتند و در بهبود منش انسان و پرورش قوای روحی و تعلیم اخلاقی او تلاش نمودند. ادبیات تعلیمی طیف وسیعی از ادبیات فارسی را تشکیل می دهد. پند و اندرز، آموزه های زهد آمیز و اخلاقیات، جلوه های گوناگون ادب تعلیمی است. اغراض تعلیم و تربیت، در طول تاریخ، هدف ادبیات بوده است؛ چنانکه درون مایه های تغزلی و حماسی نیز به نوعی با آموزشهای اخلاقی پیوند یافته است. نخستین شاعر مایه ور در زمینه اخلاق حکیم توس می باشد، با اینکه شاهنامه اثری حماسی است؛ فردوسی در آن اثر سترگ، آرمانهای قوم ایرانی را به تصویر کشیده است. او به اقتضای مقام و موقعیت سخن در لابه لای داستانها، به بیان اخلاقیات نیز پرداخته است. بزرگترین شاعر اخلاقی ایران در قرن هفتم سعدی می باشد. او معلم اخلاقی است که در عین توجه به رفتار فردی، از نشر افکار اجتماعی نیز غافل نمانده است. شعرای عارف، مفاهیم عرفانی را، با آموزه های اخلاقی و اندرزی، پیوند داده اند. سنایی که پیشرو شاعران عارف در این زمینه است؛ بسیاری از مفاهیم صوفیانه و عارفانه را وارد قلمرو شعر فارسی کرده است. این عارف وارسته پدر ادبیات عرفانی است که پیشرو شاعرانی چون نظامی، عطّار و مولوی قرار گرفته است. در این پایان نامه کوشش شده است، فضایل و رذایل اخلاقی، عبادات، شیوه های تعلیم شاعران در شعر شعرایی چون فردوسی، ناصرخسرو، سنایی، نظامی، عطار، مولوی و سعدی و... مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار گیرد.