تزئین در هنر ایران، هم پیش از اسلام و هم در دوره ی اسلامی همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. قرن هشتم هجری یکی از غنی ترین دوره های هنر ایرانی- اسلامی است که پس از حمله ی مغول و به قدرت رسیدن ایلخانیان شکل گرفت. تزئینات معماری این دوره دارای طرح ها و نقوش زیبایی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. هدف از این تحقیق بررسی عناصر تزئینی معماری ایلخانی از دیدگاه زیبایی شناسانه و کشف روایط پنهان این عناصر بوده است. روش تحقیق توصیفی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی بوده است. پس از بررسی تزئینات شش بنای ایلخانی مشاهده شد که اصول زیبایی شناسی ایرانی- اسلامی همچون ذره گرایی، پرهیز از فضای خالی، رابطه ی ظرف و محتوا، وحدت در کثرت و کثرت در وحدت و... در این آثار وجود دارد.

در فرهنگ و تمدن ایران اسلامی، تجلید به عنوان یکی از شاخه های مهم هنر کتاب آرایی و کتاب سازی، از موضوع های ثمربخش تاریخ تمدن عالم اسلام محسوب می شود که توانسته است با نفوذ معنوی خود حتی در تاریخ تمدن جهان تأثیر به سزایی بگــذارد. بی تردید آگاهی از چگونگی این تأثیر و نقش قابلیت های فکری و هنری ایرانیان بر هنر تجلید گستره ی وسیعی از جغرافیای جهان، از هنگام آغازین تحولات تا تعالی آن، بخش در خور توجهی از علل و عوامل شکوه و جلال معنوی و فرهنگی یکی از تمدن های بزرگ بشری را تبیین می کند. رشد و توسعه ی نگرش حاکمان، عالمان و هنرمندان ایران دوران اسلامی در سایه ی نقش و تأثیر فرهنگ ایرانی- اسلامی، سبب تحول گونه های متعدد و متنوع تجلید (از حیث مواد و مصالح مورد استفاده، فن ساخت و طرح و نقش) در حوزه ی تمدن ایران اسلامی گردیده است.در این رساله ضمن بررسی اجمالی جایگاه هنر تجلید در حوزه ی تمدن ایران اسلامی و نیز فن شناسی و تحولات ساختاری مواد و مصالح و نقش و طرح های مورد استفاده در آن، با بهره گیری از روش مشاهده و بررسی میدانی جلدهای شاخص دوره های مختلف و نیز آثار مکتوب قدیم و جدید، فنون و گونه های مختلف جلدسازی در تمدن ایران اسلامی به تفکیک دوره های تاریخی، شناسایی، طبقه بندی و تحلیل گردید.

هنر قلمزنی یکی از مهمترین و کهن ترین هنرهای سنتی در ایران است. صنایع دستی ایران و صادرات آن بخش عظیم سرمایه های خارجی را به خود جذب می کند و باعث رشد صنعت توریسم ( جهانگردی ) می شود. اما کوچکترین بی توجهی زمینه خاموشی چراغ این هنر را فراهم می آورد. امروزه ، هنر قلمزنی (نقره) شیراز ، رو به ضعف و رکود نهاده است و هنرمندان معدودی به آن مشغولند. بعضی از هنرها و صنایع وابسته به این هنر نیز ، کاملاً رو به نابودی نهاده اند. اما هنر قلمزنی در اصفهان هنوز زنده است. در این نگارش ، سعی بر آن است تا با برجسته کردن مزیت ها و یافتن نقاط ضعف آن گامی در جهت ایجاد تحول قواعد منسوخ و احیای این هنر برداشته شود. یکی از دلایل نزدیک شدن قلمزنی به ورطه نابودی ، همانا نقش های مورد استفاده در این هنر است. ریشه یابی این نقوش و یافتن عوامل شکل گیری آنها کمک موثری به هنر قلمزنی شیراز می کند. در این راستا ، نظرات هنرمندان اصفهان و شیراز را سنجیده و به ارائه راه حل هایی می پردازیم تا تفاوت ها میان این دو سبک هنری در یک هنر مشترک با عنوان قلمزنی آشکار گردد.